Ο εμπρησμός που προκαλεί κίνδυνο και ζημιά αποτελεί κακούργημα

«Εν τω μεταξύ, αυτοί που τώρα τους έπιασε ο πόνος για τις πυρκαγιές, είναι αυτοί που όταν κυβερνούσαν έκαναν αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και μετέτρεψαν τον εμπρησμό από κακούργημα σε πλημμέλημα!!!», αναφέρει μια ανάρτηση, που δημοσιεύθηκε στο Facebook στις 6 Αυγούστου 2021 κι έχει συγκεντρώσει περίπου 290 κοινοποιήσεις έκτοτε.

Η ανάρτηση περιλαμβάνει μια φωτογραφία, στην οποία διακρίνονται ηγετικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που βρέθηκε στην εξουσία μεταξύ 2015-2019. Συγκεκριμένα, η φωτογραφία περιέχει τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, καθώς και τους Νίκο Βούτση, Νίκο Παππά και Πάνο Σκουρλέτη.

Η ανάρτηση υπονοεί ότι, όσο ήταν στην εξουσία, ο ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε την αξιόποινη πράξη του εμπρησμού στον Ποινικό Κώδικα, έτσι ώστε πλέον να θεωρείται πλημμέλημα αντί για κακούργημα, κάτι που σημαίνει πως επιφυλάσσεται επίσης κι ελαφρύτερη ποινή. Η ίδια εικόνα κοινοποιήθηκε εκατοντάδες φορές στο Facebook (παραδείγματα εδώ, εδώ), και στο Twitter (παραδείγματα εδώ, εδώ).

Image

Η παραπλανητική ανάρτηση στο Facebook, λήψη εικόνας στις 10 Αυγούστου 2021

Τέτοιου είδους παραπλανητικοί ισχυρισμοί έχουν διατυπωθεί και από μέλη της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Δικαιοσύνης, Κώστα Τσιάρα, ο οποίος στις 5 Αυγούστου 2021 έγραψε στο Twitter ότι «στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο προτείναμε την αυστηροποίηση των ποινών για τα κοινώς επικίνδυνα αδικήματα», επεξηγώντας πως, μέσα από τις προτεινόμενες αλλαγές, «η περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλείται από εμπρησμό δάσους τυποποιείται για πρώτη φορά ρητώς ως κακούργημα και οι δράστες θα τιμωρούνται με ποινή κάθειρξης».

Μια ημέρα μετά το tweet του υπουργού, στις 6 Αυγούστου 2021, ο βουλευτής και αναπληρωτής εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, Θάνος Πλεύρης, δημοσίευσε ένα άρθρο με τον τίτλο «Εμπρησμός δασών: Το κακούργημα που έγινε πλημμέλημα».

Ωστόσο, σύμφωνα με τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα, στις περισσότερες περιπτώσεις η πράξη του εμπρησμού αποτελεί ήδη κακούργημα, όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω.

Τι είναι το πλημμέλημα, τι είναι το κακούργημα

Οι νομικές προβλέψεις, όσον αφορά πράξεις εμπρησμού στην Ελλάδα, ορίζονται στον Ποινικό Κώδικα (4619/2019), που βρίσκεται σε ισχύ από τις 1 Ιουλίου 2019, και ψηφίστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ και Το Ποτάμι.

Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Καλογήρου, είχε δηλώσει πως στόχος του νέου Ποινικού Κώδικα είναι να αποτελέσει «μια σύγχρονη και ταυτόχρονα ανθρωπιστική και δικαιοκρατική νομοθεσία». Όπως βλέπουμε στο Αρθρο 18 του Ποινικού Κώδικα, μια αξιόποινη πράξη στην Ελλάδα μπορεί να εμπίπτει σε μία από τις δύο κατηγορίες: μπορεί να είναι είτε πλημμέλημα, είτε κακούργημα.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις δύο κατηγορίες; Με απλά λόγια: το κακούργημα θεωρείται μια αξιόποινη πράξη μεγαλύτερης σημασίας.

Το Άρθρο 18 αναφέρει πως «κάθε πράξη που τιμωρείται με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη είναι κακούργημα». Από την άλλη, «κάθε πράξη που τιμωρείται με φυλάκιση ή περιορισμό σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων ή μόνο με χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας είναι πλημμέλημα».

Image

Το Άρθρο 18 του Ποινικού Κώδικα, από την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως

Σύμφωνα με τα Άρθρα 52 και 53, που ορίζουν την κάθειρξη και τη φυλάκιση αντίστοιχα, η διάρκεια της φυλάκισης που μπορεί να επιβληθεί σε κάποιον είναι από δέκα ημέρες έως πέντε χρόνια, ενώ η κάθειρξη μπορεί να είναι είτε πρόσκαιρη, από πέντε έως 15 χρόνια, είτε ισόβια.

Image

Τα Άρθρα 52 και 53 του Ποινικού Κώδικα

Ο εμπρησμός αποτελεί ήδη κακούργημα

Η πράξη του εμπρησμού περιλαμβάνεται στο 13ο Κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα, που αφορά τα Κοινώς Επικίνδυνα Εγκλήματα, και συγκεκριμένα περιγράφεται στα Άρθρα 264 και 265.

Στο άρθρο του, ο Θάνος Πλεύρης ισχυρίζεται πως «ο ΣΥΡΙΖΑ μετέτρεψε την απλή μορφή του εμπρησμού από κακούργημα σε πλημμέλημα», συμπληρώνοντας πως η προηγούμενη κυβέρνηση «προέβλεψε ποινή για όποιον καίει δάση μόλις 3 ετών, από 5-10 που ίσχυαν».

Αυτή η θέση, ωστόσο, είναι παραπλανητική. Σύμφωνα με το άρθρο 265, το οποίο περιγράφει συγκεκριμένα το έγκλημα του εμπρησμού σε δάση, ο εμπρησμός σε δάση συνιστά ήδη κακούργημα και, συνεπώς, υπόκειται στις ανώτατες ποινές.

Για παράδειγμα, μπορεί να οδηγήσει σε καταδίκη με κάθειρξη έως δέκα ετών, αν ο εμπρησμός οδήγησε σε κίνδυνο για ανθρώπους, ή είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο κάποιου, ή σε ισόβια κάθειρξη εάν ο εμπρησμός είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο πολλών ανθρώπων.

Το άρθρο 265 έχει επίσης ειδική αναφορά σε φωτιά που «εξαπλώθηκε σε μεγάλη έκταση», προκαλώντας έτσι περιβαλλοντική ζημία, για την οποία επίσης προβλέπεται κάθειρξη ― η ποινή που, όπως είδαμε, προβλέπεται στα κακουργήματα.

Μόνο δύο είδη εμπρησμού μπορούν να θεωρηθούν πλημμέλημα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Πρώτον, εάν η πράξη δεν έγινε με πρόθεση (εξ αμελείας). Δεύτερον, για να θεωρηθεί πλημμέλημα πράξη εμπρησμού με πρόθεση, θα πρέπει η πράξη αυτή να μην έχει θέσει σε κίνδυνο ούτε την ανθρώπινη ζωή, ούτε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας, και να μην έχει οδηγήσει σε σοβαρό τραυματισμό προσώπου, ούτε να έχει επεκταθεί σε μεγάλη έκταση.

Μόνο σε αυτές τις δύο περιπτώσεις ο εμπρησμός θεωρείται πλημμέλημα, και η προβλεπόμενη ποινή είναι ποινή φυλάκισης τριών ετών, σε σύγκριση με το ελάχιστο όριο των πέντε ετών που ίσχυε πριν από την αλλαγή.

Image

Τα Άρθρα 265 και 265 για τον εμπρησμό και τον εμπρησμό δάσους

Δίωξη σε βαθμό κακουργήματος για τη φωτιά στο Κρυονέρι

Μια ακόμη απόδειξη, πως οι πράξεις εμπρησμού συνιστούν ήδη κακούργημα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, έρχεται από μια σύλληψη για τις πρόσφατες φωτιές στην Αττική.

Στις 7 Αυγούστου 2021, ένας 43χρονος άνδρας συνελήφθη στο Κρυονέρι, ύστερα από τις φωτιές που έπληξαν την περιοχή.

Η αστυνομική έρευνα διαπίστωσε ότι ο άνδρας εμπλεκόταν σε δύο αναζωπυρώσεις στην περιοχή εκείνη την ημέρα, και σύμφωνα με το in.gr ο ίδιος αντιμετωπίζει σήμερα ποινική δίωξη σε βαθμό κακουργήματος (όχι πλημμελήματος) για πρόκληση πυρκαγιάς σε δάσος εκ προθέσεως, με εξάπλωση της φωτιάς σε μεγάλη έκταση, από την οποία προέκυψε κίνδυνος για άνθρωπο, τελεσθείσα κατ’ εξακολούθηση.