Η χρήση του οξειδίου του αιθυλενίου για αποστείρωση διαγνωστικών τεστ κορονοϊού είναι ασφαλής

«SOS - ΕΓΓΡΑΦΑ ΜΕ ΕΠΙΣΗΜΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ για την καρκινογόνα ουσία οξείδιο του αιθυλενίου (ehtylene oxide) που καταναλώνουμε μέσω των rapid tests!», αναφέρει κυπριακή ανάρτηση που δημοσιεύτηκε στις 9 Αυγούστου 2021 και κοινοποιήθηκε περισσότερες από 680 φορές σε μία εβδομάδα. Η ανάρτηση αναφέρει παρακάτω: «Οξείδιο του αιθυλενίου, τα παγωτά που αποσύρθηκαν και τα rapid tests».

Η ανάρτηση ακολουθείται από πέντε λήψεις εικόνας από αποσπάσματα δελτίων Τύπου του Υπουργείου Υγείας Κύπρου: οι πρώτες δύο δείχνουν τις ανακοινώσεις για την απόσυρση προϊόντων ορισμένων εταιριών παγωτού και ντόνατ λόγω της «μη επιτρεπόμενης ουσίας οξειδίου του αιθυλενίου κατά παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας». Η τρίτη και τέταρτη λήψη εικόνας είναι από το ένα δελτίο Τύπου που έχει σκοπό να «πληροφορήσει τους καταναλωτές» για το οξείδιο του αιθυλενίου. Συγκεκριμένα αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «η συχνή κατανάλωση τροφίμων σε μακροχρόνια βάση, έστω και σε χαμηλά επίπεδα οξειδίου του αιθυλενίου αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου». Η πέμπτη λήψη εικόνας είναι τμήμα των οδηγιών που περιέχονται στη συσκευασία για το rapid test, όπου αναφέρεται στα αγγλικά ότι «αποστειρώνεται με αέριο του οξειδίου του αιθυλενίου».

«Στα πιο κάτω επίσημα έγγραφα του Υπουργείου Υγείας, μπορείτε να δείτε ξεκάθαρα την παραδοχή ότι το οξείδιο του αιθυλενίου αυξάνει τις πιθανότητες καρκίνου. Τα παγωτά που αποσύρθηκαν πρόσφατα από την Κυπριακή αγορά φέρουν αυτή την ουσία σε ανιχνεύσιμη ποσότητα. Το ίδιο και η μπατονέτα που χρησιμοποιείται για να δίνουν δείγμα δεκάδες χιλιάδες παιδιά και ενήλικες καθημερινά (εικόνα 5)», λέει η ανάρτηση κάνοντας αναφορά στην πέμπτη λήψη εικόνας και τα rapid test που αναφέρονται στον τίτλο της ανάρτησης.

Image

Λήψη εικόνας την 11 Αυγούστου 2021 της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook

Ωστόσο, αυτή η σύγκριση είναι παραπλανητική. Ας δούμε για ποιους λόγους.

Τι λένε Υπουργείο Υγείας Κύπρου και οι ειδικοί

Το ελληνικό AFP Fact-check επικοινώνησε στις 11 Αυγούστου 2021 με το γραφείο Τύπου του Υπουργείου Υγείας, το οποίο επιβεβαίωσε ότι συγκεκριμένες μάρκες παγωτών και ντόνατ αποσύρθηκαν από την κυπριακή αγορά στις 4 και 5 Αυγούστου 2021, αντίστοιχα, επειδή διαπιστώθηκε ότι περιείχαν «τη μη επιτρεπόμενη ουσία αιθυλενοξειδίου κατά παράβαση του κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Το δελτίο Τύπου που κυκλοφόρησε στις 6 Αυγούστου 2021 εξηγεί ότι «με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών, το επίπεδο του οξειδίου του αιθυλενίου που δικαιολογεί απόσυρση και ανάκληση ενός τροφίμου από την αγορά είναι το ελάχιστο εκείνο επίπεδο οξειδίου του αιθυλενίου, το οποίο μπορεί να ανιχνευθεί κατά την ανάλυση ενός τροφίμου».

Σε αυτό το έγγραφο εξηγείται ότι «τα πολύ χαμηλά επίπεδα οξειδίου του αιθυλενίου που ανιχνεύονται στα τρόφιμα που αποσύρονται και ανακαλούνται από την αγορά, δεν ενέχουν κανένα άμεσο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία, ωστόσο εκτιμάται βάσει των επιστημονικών μελετών ότι η συχνή κατανάλωση τροφίμων σε μακροχρόνια βάση, έστω και σε χαμηλά επίπεδα, οξειδίου του αιθυλενίου αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου».

Αλλά αυτά τα δελτία Τύπου του Υπουργείου Υγείας της Κύπρου αφορούν μόνο την παρουσία οξειδίου του αιθυλενίου στα τρόφιμα και δεν έχουν καμία σχέση με τα rapid test για την ανίχνευση της Covid-19 των οποίων η μπατονέτα μπορεί να αποστειρώνεται με ΟΕ, δήλωσε στο AFP ο υπεύθυνος του γραφείου Τύπου, που ζήτησε να μην αναφερθεί το όνομά του.

Οι αποσύρσεις τροφίμων «δεν έχουν καμία σχέση με τα rapid test που έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ασφάλειά τους και τηρούν τον κανονισμό της ΕΕ», δήλωσε ο υπευθυνος του γραφείου Τύπου στο Υπουργείο στην Κύπρο.

Το ΟE, όπως αναφέρεται σε μερικές συσκευασίες rapid test, είναι ένα άχρωμο και δηλητηριώδες αέριο που χρησιμοποιείται για στείρωση στην παραγωγή ιατρικών συσκευών, όπως καθετήρες, stents, και υλικών (γάζες, επίδεσμοι) που χρησιμοποιούνται για την περιποίηση πληγών. Στις ΗΠΑ χρησιμοποείται περίπου στο 50% όλων των αποστειρομένων ιατρικών συσκευών σύμφωνα με το FDA (Οργανισμός Φαρμάκων και Τροφίμων). Χρησιμοποιείται επίσης για τη αποστείρωση των τεστ Covid-19, όπως των διαγνωστικών self-test.

Το αέριο διαπερνά τη διαπερατή από αέρα συσκευασία και αποστειρώνει όλες τις προσβάσιμες επιφάνειες ενός προϊόντος. Ως αέριο, δεν κολλάει σε ένα προϊόν, όπως στην μπατονέτα. Ωστόσο, τα ίχνη που μπορούν να παραμείνουν, δεν μπορεί να ξεπερνάνε το επίπεδο ασφαλείας που έχει οριστεί από τα διεθνή πρότυπα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί παρατεταμένος αερισμός για να μειωθούν να ίχνη στα επιτρεπτά επίπεδα.

Ο Δρ. Πέτρος Καραγιάννης, καθηγητής Μικροβιολογίας και Μοριακής Ιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, δήλωσε στο AFP ότι η χρήση του OΕ είναι εξαιρετικά ελεγχόμενη και χαρακτήρισε την ανάρτηση του Facebook «παραπληροφόρηση για άλλη μια φορά».

«Η διαδικασία είναι πολύ αυστηρά ρυθμισμένη και εφαρμόζεται σε πολλές ιατρικές συσκευές που χρησιμοποιούνται τακτικά στην ιατρική πρακτική», είπε στο AFP.

Πρόσθεσε ότι οι τα rapid test που χρησιμοποιούνται στην Κύπρο είναι «αυτά που χρησιμοποιούνται στις χώρες της ΕΕ και έχουν εγκριθεί από την ΕΕ».

Απαντώντας σε μέιλ που έστειλε το AFP στο υπουργείο Υγείας της Κύπρου, ο επικεφαλής του Τμήματος Ιατρικών Υπηρεσιών είπε ότι στην εν λόγω ανάρτηση στο Facebook «συγχέονται (ίσως σκόπιμα), ο προσδιορισμός οξειδίου του αιθυλενίου σε τρόφιμα με την χρήση οξειδίου του αιθυλενίου κατά τη διαδικασία αποστείρωσης των Rapid Tests».

Η αποστείρωση με οξείδιο του αιθυλενίου στο rapid test ενέχει κίνδυνο;

Εκτός από αυτήν την ανάρτηση στην Κύπρο, παρόμοιοι ισχυρισμοί σε αναρτήσεις στο Facebook, που προειδοποιούσαν για την ουσία EO, εμφανίστηκαν σε άλλες γλώσσες και χώρες. Δεν προειδοποιούν μόνο ειδικά για τα rapid test αλλά και για τα τεστ PCR. Οι ισχυρισμοί κυκλοφόρησαν στα γερμανικά, στα σερβικά και στα τσεχικά.

Είναι αλήθεια ότι το OΕ θα μπορούσε να προκαλέσει καρκίνο, όπως σε ανθρώπους που κατοικούν δίπλα σε εργοστάσια που παράγουν ή χρησιμοποιούν αυτό το αέριο, σύμφωνα με το Αμερικάνικο Καρκινικό Ινστιτούτο.

«Η έκθεση στο ΟΕ για το ευρύ κοινό μπορεί να συμβεί με την εισπνοή αέρα μολυσμένου με ΟΕ ή από το το κάπνισμα τσιγάρων», λέει ο βρετανικός οργανισμός Public Health England.

Αλλά οι ειδικοί είπαν στο AFP ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας από τη χρήση του OΕ στις συσκευασίες των rapid test.

Η Sarah Racic, εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας της Αυστραλίας, δήλωσε στο AFP στις 23 Ιουλίου 2021 ότι «δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η υπολειπόμενη έκθεση σε οξείδιο του αιθυλενίου από τη παροδική χρήση αποστειρωμένων μπατονετών PCR Covid-19 προκαλεί καρκίνο ή μεταλλάξεις DNA ».

Το AFP Fact-check στη Γερμανία ζήτησε επίσης πληροφορίες για την διαδικασία από εγκεκριμένους διανομείς rapid test. Στις 30 Μαρτίου 2021, για παράδειγμα, ο εκπρόσωπος Philipp Grontzki από τη Siemens Healthineers αναφέρθηκε στη σήμανση CE των εγκεκριμένων τεστ κορονοϊού στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

H σήμανση CE, που φαίνεται και στην φωτογραφία της ανάρτησης στο Facebook, σημαίνει ότι το προϊόν πληροί τις υψηλές απαιτήσεις ασφάλειας, υγείας και προστασίας του περιβάλλοντος που έχουν καθοριστεί από την ΕΕ. Όπως εξηγεί η βρετανική κυβέρνηση εδώ σε απάντηση σε ερώτηση σχετικά με το OA, η σήμανση CE σημαίνει ότι ο κατασκευαστής θα πρέπει να «επιβεβαιώσει και να τεκμηριώσει ότι το υπολειπόμμενο επίπεδο OΑ σε ιατρική συσκευή είναι κάτω από το καθορισμένο επιτρεπόμενο όριο προτού η συσκευή συσκευαστεί για να είναι έτοιμη για χρήση».

Προσθέτει ότι οι κίνδυνοι μετριάζονται ακόμα περισσότερο από τον ελάχιστο χρόνο επαφής - περίπου 20 δευτερόλεπτα - που χρησιμοποιούνται οι μπατονέτες.

Η Aesku, εταιρία κατασκευής rapid tests που πωλούνται στην ΕΕ, χρησιμοποιεί EO για να αποστειρώνει τις μπατονέτες, δήλωσε στο AFP η εκπρόσωπος Sabrina Maniscalco μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 1 Απριλίου 2021. Tο αέριο εξατμίζεται γρήγορα αφού εισχωρήσει σε συσκευασίες διαπερατές από τον αέρα, είπε. Για παράδειγμα, μια εισαγωγή 4 mg δεν είναι πλέον ανιχνεύσιμη μετά από 7,5 ώρες. «Συνεπώς, αποκλείεται η συσσώρευση στο ανθρώπινο σώμα μέσω της χρήσης των rapid tests - ακόμη και με καθημερινή χρήση», είπε.

«Επιπλέον είναι η μόνη λύση για την πρόληψη των μολύνσεων στα rapid test και για να υπάρξει εγγύηση για ένα καθαρό αποτέλεσμα», πρόσθεσε.

Ρωτήσαμε επίσης τους επιστήμονες για τους κινδύνους του ΟΑ στα διαγνωστικά τεστ Covid-19 και συμφώνησαν ότι δεν υπήρξε καμία βλάβη επειδή το αέριο αφαιρέθηκε σωστά.

«Εάν οι μπατονέτες των τεστ έχουν υποστεί την επεξεργασία με ΟΑ και στη συνέχεια τις συσκευάζετε με αποστειρωμένο τρόπο, η συσκευασία είναι συνήθως διαπερατή στο αέριο», έγραψε σε ένα email στο AFP στις 26 Μαρτίου η Annette Beck-Sickinger, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας για τη βιοχημεία και βιοοργανική χημεία σε συνεργαζόμενο Ινστιτούτο με το Πανεπιστήμιο της Λειψίας.

Αυτό σημαίνει ότι οι κατασκευαστές μπορούν να αντλήσουν ξανά το αέριο χωρίς κανένα πρόβλημα, αλλά τα βακτήρια δεν μπορούν πλέον να εισχωρήσουν στη συσκευασία. Το αέριο OΑ δεν κολλάει στην μπατονέτα. «Έτσι, όλες οι ιστορίες που αναφέρουν ότι τα τεστ προκαλούν καρκίνο είναι πραγματικά αβάσιμες», εξήγησε η Beck-Sickinger. Ο καπνός από τα τσιγάρα, για παράδειγμα, είναι πολλές φορές πιο επικίνδυνος από ό, τι θα μπορούσε ποτέ να είναι μια μπατονέτα διαγνωστικού τεστ κορονοϊού, είπε.

Ο ειδικός στις λοιμώδεις νόσους, Christian Ruef, συγγραφέας άρθρων σχετικά με το OΑ για το ελβετικό ιατρικό δίκτυο, επέκρινε τη χρήση του OΑ. Ωστόσο, διέψευσε τους ισχυρισμούς ότι η χρήση του σε αποστείρωση των διαγνωστικών τεστ αντιγόνων και PCR μπορεί να βλάψει τον πληθυσμό. «Υπάρχουν ακριβείς κανονισμοί ως προς τον τρόπο διεξαγωγής της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσης με τους χρόνους εξαερισμού», είπε στο AFP σε ένα email στις 30 Μαρτίου. Πρόσθεσε ότι υπάρχει πολύς χρόνος μεταξύ της παραγωγής μιας μπατονέτας και της χρήσης του από τους ασθενείς, γεγονός που επιτρέπει την εξάτμιση του αερίου.