Βίντεο που δείχνει πλήθος να τραγουδάει προέρχεται από μουσική συναυλία στο Μεξικό, όχι από διαμαρτυρία στη Γαλλία

Ένας 17χρονος ονόματι Ναέλ πέθανε στη Ναντέρ, λίγο έξω από το Παρίσι, στις 27 Ιουνίου 2023, όταν ένας αστυνομικός τον πυροβόλησε από κοντινή απόσταση κατά τη διάρκεια ενός ελέγχου της Τροχαίας. Η δολοφονία προκάλεσε διαμαρτυρίες και ταραχές σε διάφορα μέρη της Γαλλίας.

Μια σειρά από αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν εικόνες που ισχυρίζονταν ψευδώς ότι έδειχναν τις ταραχές, όπως για παράδειγμα ένα βίντεο με έναν ελεύθερο σκοπευτή που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο από το 2022 ή μια παλιά φωτογραφία ενός βομβαρδισμένου κτιρίου στο Κίεβο.

Σε αυτή την περίπτωση, μια ανάρτηση στο Facebook δείχνει ένα βίντεο με ένα τεράστιο πλήθος υπό τον ήχο συνθημάτων στα αραβικά. «'είθε ο Αλλάχ να σας βοηθήσει αδέρφια'» αναφέρει το κείμενο στην ανάρτηση. Ο χρήστης προσθέτει «#ναντη-γαλλια# » και την ημερομηνία 1 Ιουλίου 2023, υποδηλώνοντας ότι δείχνει μια εκδήλωση στη γαλλική πόλη Νάντη -περίπου 370 χιλιόμετρα από τη Ναντέρ- λίγες ημέρες μετά τον θάνατο του Ναέλ. Το βίντεο έχει κοινοποιηθεί τουλάχιστον 800 φορές από τότε που αναρτήθηκε την 1η Ιουλίου 2023.

Ωστόσο, το βίντεο δεν σχετίζεται με τις διαδηλώσεις στη Γαλλία. Πρόκειται για ένα πλήθος που συγκεντρώθηκε για μια δωρεάν μουσική συναυλία στην Πόλη του Μεξικού στις αρχές Ιουνίου. Στο αρχικό βίντεο έχει προστεθεί ήχος από απαγγελία του μουσουλμανικού όρκου πίστης.

Υπήρξαν παρόμοιες δημοσιεύσεις σε άλλες γλώσσες, όπως τα ισπανικά, τα αγγλικά, τα καταλανικά, τα αραβικά, τα τουρκικά και τα ιταλικά. Πολλές εξ αυτών δεν αναφέρουν τη Νάντη, αλλά τη Ναντέρ, ως τον τόπο όπου γυρίστηκε το βίντεο. Οι περισσότερες αναρτήσεις δεν έχουν τον αραβικό ήχο που ακούμε στην ελληνική δημοσίευση.

Image

Στιγμιότυπο της ψευδούς ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 10/07/2023

Μουσική συναυλία στο Μεξικό

Όπως ανέφερε η ομάδα του AFP στο Μεξικό, μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο αποκάλυψε ότι αυτό το βίντεο κυκλοφορεί στο διαδίκτυο από τις 4 Ιουνίου 2023 στο TikTok, εδώ και εδώ. Τα βίντεο έχουν hashtags όπως #losfabulososcadilacs και #concierto.

Πρόκειται για το ίδιο βίντεο που κοινοποιείται με τον ισχυρισμό ότι σχετίζεται με τα γεγονότα στη Γαλλία, αλλά σε καλύτερη ποιότητα και χωρίς τον πρόσθετο ήχο του μουσουλμανικού όρκου πίστης. Οι ομοιότητες φαίνονται στη σύγκριση των στιγμιότυπων οθόνης που ακολουθεί.

Image

Στιγμιότυπο του βίντεο που χρησιμοποιήθηκε στην ψευδή ανάρτηση στο Facebook (αριστερά) και του βίντεο στο TikTok (δεξιά). Οι κόκκινοι κύκλοι προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνων: 10/07/2023

Το βίντεο που κοινοποιείται με το ψευδές πλαίσιο έχει περικοπεί ελαφρώς από το πρωτότυπο, αλλά οι λεπτομέρειες (κυκλωμένες με κόκκινο και στις δύο εικόνες) είναι παρόμοιες.

Οι δημοσιεύσεις στο TikTok και τα hashtags μας επέτρεψαν να εντοπίσουμε την πηγή του βίντεο, που γυρίστηκε σε μια δωρεάν συναυλία του αργεντίνικου συγκροτήματος Los Fabulosos Cadillacs στις 3 Ιουνίου 2023, στην κεντρική Πλατεία Συντάγματος της Πόλης του Μεξικού, η οποία ονομάζεται και Zócalo (Θόκαλο).

Δημοσιεύματα μέσων ενημέρωσης ανέφεραν πως σύμφωνα με αξιωματούχους, η εκδήλωση προσέλκυσε αριθμό ρεκόρ 300.000 ανθρώπων. Το γεγονός καλύφθηκε από πολλά μέσα ενημέρωσης στα ισπανικά, με ορισμένα ρεπορτάζ να δείχνουν το τεράστιο πλήθος, που απεικονίζεται επίσης εδώ και εδώ.

Μια αναζήτηση στο Google Street View στους δρόμους γύρω από την πλατεία επιβεβαίωσε ότι το βίντεο καταγράφηκε από την κορυφή του Edificio de Gobierno (κυβερνητικό κτίριο) στην Avenida 20 de Noviembre, η οποία οδηγεί στην πλατεία.

Image

Σύγκριση στιγμιότυπων οθόνης μεταξύ του βίντεο του TikTok (αριστερά) και της εικόνας Google Street view (αριστερά). Τα τετράγωνα προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνων: 07/07/2023

Μια ζωντανή μετάδοση στο λογαριασμό Webcams Mexico στο YouTube (αρχειοθετημένη εδώ) δείχνει ότι υπήρχε μεγάλο πλήθος κόσμου καθ' όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης. Άλλα βίντεο δείχνουν το πλήθος των θεατών, από άλλες οπτικές γωνίες.

Ο ήχος προστέθηκε στο αρχικό βίντεο

Τα πρωτότυπα βίντεο δεν έχουν τον ήχο του πλήθους που φωνάζει στα αραβικά, όπως ακούμε στις αναρτήσεις που κοινοποιούνται στα ελληνικά. Οι αραβόφωνοι συνάδελφοί μας μάς είπαν ότι οι ψαλμωδίες ήταν ο μουσουλμανικός όρκος πίστης: «Δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από τον Θεό και ο Μωάμεθ είναι ο αγγελιοφόρος Του».

Αυτό είναι σύνηθες στη Μέση Ανατολή και στις ισλαμικές χώρες, ακόμη και σε μη θρησκευτικά πλαίσια. Το ελληνικό Fact-Check του AFP προσπάθησε να βρει την προέλευση της συγκεκριμένη εκδοχής του όρκου της πίστεως πραγματοποιώντας διαδικτυακές αναζητήσεις ήχου, αλλά δεν μπόρεσε να την εντοπίσει.