Βίντεο με Ρουμάνους οπαδούς να φωνάζουν «Πούτιν» κατά τη διάρκεια του αγώνα Euro 2024 με την Ουκρανία είναι παραποιημένο

Οι εθνικές ομάδες 24 ευρωπαϊκών χωρών αγωνίζονται μεταξύ τους στη Γερμανία στο πλαίσιο του πρωταθλήματος ποδοσφαίρου UEFA EURO 2024 μεταξύ 14 Ιουνίου και 14 Ιουλίου 2024. Πολλαπλά ελληνικά μέσα ενημέρωσης, όπως εδώ ή εδώ, πήραν, χωρίς επαλήθευση, ένα βίντεο που αναρτήθηκε στο Χ από έναν χρήστη με το όνομα «Lord Bebo» στις 17 Ιουνίου 2024, το οποίο υποτίθεται ότι δείχνει Ρουμάνους οπαδούς κατά τη διάρκεια του αγώνα μεταξύ των εθνικών ομάδων της Ρουμανίας και της Ουκρανίας στην Alianz Arena του Μονάχου να φωνάζουν το όνομα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, η χώρα του οποίου αποβλήθηκε από την ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική ομοσπονδία μετά την εισβολή στην Ουκρανία (αρχειοθετημένο εδώ).

Το ίδιο βίντεο με τον ίδιο ισχυρισμό αναρτήθηκε και στο Facebook και αλλού στο Χ στα ελληνικά.

Image

Στιγμιότυπα της ψευδούς ανάρτησης στο Facebook (αριστερά), της ψευδούς ανάρτησης Χ (κέντρο) και του ψευδούς άρθρου (δεξιά). Λήψη εικόνων: 20/06/2024

Το παραποιημένο βίντεο έγινε viral σε πολλές γλώσσες, με τις περισσότερες εκδοχές να αναφέρονται στην ίδια ανάρτηση του χρήστη Χ «Lord Bebo», ενός τακτικού διασπορέα παραπληροφόρησης (βλ. εδώ και εδώ παράδειγμα). Μέσα ενημέρωσης στα γαλλικά, τα βουλγαρικά και τα ρωσικά κοινοποίησαν επίσης το παραποιημένο βίντεο, ενώ χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στα γερμανικά, ταϊλανδέζικα, βιετναμέζικα, αραβικά και ουγγρικά. 

Image

Η εκδοχή του παραποιημένου βίντεο στο X κοινοποιήθηκε από πολλά μέσα ενημέρωσης. Λήψη εικόνας: 19/06/2024

Αλλά το βίντεο είναι παραποιημένο: δείχνει αληθινούς Ρουμάνους οπαδούς (με κίτρινα κοντομάνικα, το χρώμα της εθνικής ομάδας, με τρίχρωμη μπορντούρα μπλε-κίτρινο-κόκκινο στα μανίκια) κατά τη διάρκεια του αγώνα Ρουμανία-Ουκρανία 2024 στο Μόναχο, αλλά φαίνεται ότι προστέθηκαν σε αυτό τμήματα του ηχητικού κομματιού ενός βίντεο από το 2021. Το βίντεο του 2021 έδειχνε αρχικά Ουκρανούς οπαδούς (επίσης με κίτρινα) να προσβάλλουν τον Ρώσο πρόεδρο κατά τη διάρκεια ενός αγώνα στο Βουκουρέστι. Στη ζωντανή μετάδοση του αγώνα του 2024 δεν υπάρχει ίχνος παρόμοιων συνθημάτων υπέρ ή κατά του Πούτιν. Ούτε οι φωτογράφοι και οι δημοσιογράφοι του AFP που κάλυπταν τον αγώνα άκουσαν τέτοιες φωνές. Σε ερώτηση του AFP, η διοργανώτρια UEFA δήλωσε ότι το βίντεο που διαδίδεται στο διαδίκτυο είναι ψεύτικο. 

Η προέλευση του ηχητικού

Το παραποιημένο βίντεο προκάλεσε συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με φιλοουκρανικούς λογαριασμούς στο Χ να υποστηρίζουν ότι οι οπαδοί φώναζαν στην πραγματικότητα προσβολές προς τον Ρώσο πρόεδρο. Αλλά και αυτός ο ισχυρισμός φαίνεται να είναι ψευδής: το δεύτερο βίντεο που επισυνάπτεται ως απόδειξη για τον τελευταίο ισχυρισμό δεν δείχνει την Alianz Arena στο Μόναχο της Γερμανίας, όπου η ουκρανική ομάδα έπαιξε εναντίον της Ρουμανίας στις 17 Ιουνίου 2024 (αρχειοθετημένο εδώ). 

Για να μάθει περισσότερα, το AFP δοκίμασε διάφορες αναζητήσεις με λέξεις-κλειδιά και βρήκε ένα βίντεο από το 2021 στο YouTube από το κανάλι «Ultras Dynamo Kyiv TV» - μια ομάδα «ultras» οπαδών της Dynamo Kyiv - με τις ίδιες εικόνες και ήχους με την προσβλητική εκδοχή που αναφέρθηκε παραπάνω (αρχειοθετημένο εδώ). Σε αυτό το βίντεο φαίνεται ένας αγώνας του πρωταθλήματος EURO 2020 (που διεξήχθη το 2021 λόγω της πανδημίας του κοροναϊού) από τις 21 Ιουνίου 2021, ο οποίος διεξήχθη στην Εθνική Αρένα της ρουμανικής πρωτεύουσας, μεταξύ της Αυστρίας και της Ουκρανίας (αρχειοθετημένο εδώ).  Σε αυτό το βίντεο του 2021 φαίνονται Ουκρανοί οπαδοί με κίτρινο κοντό (το χρώμα της εθνικής ομάδας) να βρίζουν τον Πούτιν.

Συγκρίνοντάς το με την εκδοχή που διαδίδεται σήμερα στο διαδίκτυο το 2024 φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκαν τμήματα αυτού του βίντεο του 2021 κόβοντας το προσβλητικό μέρος και κρατώντας το όνομα του Ρώσου προέδρου, αλλά εκτός αυτού τα τύμπανα και το τραγούδι είναι πανομοιότυπα, όπως ακούγονται σε αυτό το μοντάζ του AFP:

Σύμφωνα με αναφορές των μέσων ενημέρωσης (αρχειοθετημένες εδώ), αυτό το τραγούδι με τον ίδιο ρυθμό και την ίδια μελωδία προέρχεται από το 2014, όταν διάφορες ουκρανικές ομάδες οπαδών ποδοσφαίρου άρχισαν να τραγουδούν «Путін - хуйл» (Putin khuylo! που μπορεί να μεταφραστεί περίπου ως «Ο Πούτιν είναι μαλάκας») στο πλαίσιο του κινήματος Euromaidan και του ρωσοουκρανικού πολέμου του 2014. 

Κανένα ίχνος τέτοιων συνθημάτων κατά τη διάρκεια του αγώνα Ρουμανία-Ουκρανία 2024

Αν και η ποιότητα του επεξεργασμένου βίντεο που διαδίδεται σήμερα στο διαδίκτυο είναι κακή, ο κατά προσέγγιση χρόνος της καταγραφής μπορεί να εκτιμηθεί με βάση τη σκιά που ρίχνουν οι τοίχοι του γηπέδου Alianz Arena του Μονάχου στον αγωνιστικό χώρο. Βάσει αυτού το βίντεο καταγράφηκε κάπου γύρω στο 34ο λεπτό του αγώνα 2024 Ρουμανία-Ουκρανία. Όμως κατά τη διάρκεια της επίσημης μετάδοσης του αγώνα δεν ακούστηκαν τέτοιες φωνές.

Οι φωτογράφοι και οι δημοσιογράφοι του AFP που ήταν παρόντες στον αγώνα Ρουμανία-Ουκρανία δεν άκουσαν κανενός είδους συνθήματα παρόμοια με αυτά που ακούγονται στο παραποιημένο βίντεο.

Η διοργανώτρια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου (UEFA) ερευνά τακτικά προβληματικές συμπεριφορές των οπαδών που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια αγώνων, όπως έκανε στην περίπτωση του αγώνα της Σερβίας με την Αγγλία στις 16 Ιουνίου 2024 για «μετάδοση προκλητικού μηνύματος ακατάλληλου για αθλητική εκδήλωση» (αρχειοθετημένο εδώ). Όπως αναφέρει το AFP (αρχειοθετημένο εδώ), η UEFA ξεκίνησε την έρευνα επειδή οι Σέρβοι οπαδοί έδειχναν σημαίες που αμφισβητούσαν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Δεν υπάρχει κανένα ίχνος επίσημης καταγγελίας ή έρευνας αυτού του είδους σχετικά με τον αγώνα Ρουμανία-Ουκρανία της 17ης Ιουνίου. 

Image

Οι παίκτες της Ρουμανίας πανηγυρίζουν το τρίτο τους γκολ κατά τη διάρκεια του αγώνα ποδοσφαίρου UEFA Euro 2024 Group E μεταξύ της Ρουμανίας και της Ουκρανίας στο Munich Football Arena στο Μόναχο στις 17 Ιουνίου 2024. (AFP / MIGUEL MEDINA)

Σε ερώτηση του AFP η UEFA επιβεβαίωσε στις 18 Ιουνίου 2024 ότι το βίντεο ήταν «ψεύτικο» χωρίς περαιτέρω σχόλια. Σύμφωνα με το AP η ομοσπονδία έδωσε εντολή στο προσωπικό ασφαλείας πριν από το παιχνίδι να μην αφήσουν ρωσικές σημαίες να μπουν στο γήπεδο κατά τη διάρκεια του αγώνα με την Ουκρανία (αρχειοθετημένο εδώ).