Αυτό το βίντεο που δείχνει ένα «μωρό να παλεύει κατά της άμβλωσης» είναι στην πραγματικότητα από ταινία

«Αυτό το υπερηχογράφημα ενός μωρού που παλεύει με αγωνία να αντισταθεί στη λαβίδα ενός γιατρού που πραγματοποιεί έκτρωση ίσως αποτελεί το ισχυρότερο επιχείρημα που έχει ποτέ διατυπωθεί ενάντια στις αμβλώσεις», αναφέρει αυτή η ανάρτηση στα ελληνικά στο Facebook από τις 17 Νοεμβρίου 2024. 

Η ανάρτηση συνοδεύεται από ένα βίντεο που δείχνει κάτι που μοιάζει με υπέρηχο και τη φράση «Η όλη διαδικασία της τεχνητής έκτρωσης με υπερηχογράφημα Β».

Ο ίδιος ισχυρισμός με το βίντεο κοινοποιήθηκε και από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ, εδώ και εδώ) και από έναν ελληνικό ιστότοπο. 

Κάτω από τις δημοσιεύσεις υπάρχουν ορισμένα επικριτικά σχόλια απέναντι στη μητέρα και τον γιατρό που έκανε την υποτιθέμενη επέμβαση. «Δολοφόνοι! Μάνα και γιατρός! Αδίστακτοι φονιάδες!», γράφει ένας. «Είναι φόνος», γράφει ένας άλλος.

Ο ισχυρισμός έχει διαδοθεί και σε άλλες γλώσσες, όπως τα γαλλικά, τα πορτογαλικά και τα ουγγρικά, και δεν είναι η πρώτη φορά που αποκόπτεται από τα συμφραζόμενα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: το 2019, το AFP τον είχε ήδη διαψεύσει στα γαλλικά, εξηγώντας ότι στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια φανταστική ταινία που δημιουργήθηκε από δύο πολέμιους των αμβλώσεων με τη βοήθεια μιας χριστιανικής ένωσης «υπέρ της ζωής».

Το λεγόμενο κίνημα «υπέρ της ζωής» είναι ένας όρος-ομπρέλα διαφόρων ομάδων οργανώσεων που θέλουν να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν τις αμβλώσεις, συχνά για θρησκευτικούς λόγους.

Μετά την πρεμιέρα  της ταινίας «Unplanned» το 2019, από την οποία προέρχεται η σκηνή, το κίνημα έχει σημειώσει ορισμένες επιτυχίες στις προσπάθειές του στις Ηνωμένες Πολιτείες: 22 πολιτείες θέσπισαν απαγορεύσεις αμβλώσεων με διάφορους βαθμούς αυστηρότητας μετά την ανατροπή του εθνικού δικαιώματος στις αμβλώσεις  από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, που κυριαρχείται από συντηρητικούς, τον Ιούνιο του 2022 (αρχειοθετημένο εδώ).

Αν και η ταινία βασίζεται σε ένα αυτοβιογραφικό έργο, πρόκειται για μια ταινία μεγάλου μήκους και όχι για ένα ντοκιμαντέρ. Επιπλέον, πολλοί ειδικοί δήλωσαν στο AFP ότι η ίδια η σκηνή δεν μπορεί να θεωρηθεί αυθεντική αναπαράσταση ενός εμβρύου 13 εβδομάδων ή μιας άμβλωσης και ότι είναι «μονταρισμένη με σκοπό να τρομάξει τις γυναίκες». 

Image

Στιγμιότυπο οθόνης της ψευδούς ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 9/12/2024

Το απόσπασμα με τον υπέρηχο

Χρησιμοποιώντας μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας το AFP μπόρεσε γρήγορα να εντοπίσει τη σκηνή στην ταινία του 2019 «Unplanned». Το AFP είχε κάνει ρεπορτάζ σχετικά με την απροσδόκητη επιτυχία της ταινίας το 2019 (αρχειοθετημένο εδώ).

Η ταινία «Unplanned», που παράχθηκε από ένα χριστιανικό στούντιο, είναι εμπνευσμένη από το ομώνυμο βιβλίο της Άμπι Τζόνσον, πρώην διευθύντριας μιας κλινικής της Planned Parenthood στο Μπράιαν του Τέξας, η οποία περιγράφει ότι είχε μια «πνευματική αφύπνιση» αφού παρακολούθησε μια άμβλωση.

Ενώ ομάδες που αγωνίζονται για την απαγόρευση των αμβλώσεων χαιρέτισαν την ταινία, ορισμένοι επικριτές τη χαρακτήρισαν προπαγάνδα.

Μια έρευνα του περιοδικού Texas Monthly είχε αποκαλύψει μια σειρά από ασυνέπειες στην ιστορία της Άμπι Τζόνσον σχετικά με την άμβλωση της οποίας υπήρξε μάρτυρας και η οποία θα άλλαζε την αντίληψή της για τις αμβλώσεις γενικά. Η μεγαλύτερη από αυτές είναι ότι η κλινική στο  Μπράιαν του Τέξας, όπου εργαζόταν, δεν έχει στα αρχεία της καμία καταγραφή επέμβασης που θα μπορούσε να ταιριάζει με αυτή που περιέγραψε η κ. Τζόνσον, όσον αφορά είτε την ημερομηνία, είτε την ηλικία του εμβρύου, είτε το προφίλ της ασθενούς (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).  

Το AFP κατάφερε να βρει τη σκηνή της ταινίας που χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτεί το κλιπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο είναι μια μεγεθυμένη και περικομμένη εκδοχή. Η αρχική σκηνή μπορεί επίσης να βρεθεί στο προωθητικό υλικό της ταινίας που κοινοποιήθηκε στο IMDB (αρχειοθετημένο εδώ).

Image

Ένα καρέ από τη σκηνή με τον υπέρηχο που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο IMDB της ταινίας. Λήψη εικόνας: 26/11/2024

Σύμφωνα με την ταινία, το απόσπασμα δείχνει ένα έμβρυο 13 εβδομάδων. Όπως εξηγείται σε άρθρο που κοινοποιήθηκε από την επίσημη σελίδα της ταινίας στο Facebook, για τη δημιουργία της σκηνής χρησιμοποιήθηκε ο υπέρηχος της εγκύου συζύγου ενός από τους μοντέρ της ταινίας. Η αρχική εικόνα του υπερηχογραφήματος που κοινοποιήθηκε στο άρθρο μοιάζει αρκετά διαφορετική από τις πραγματικές σκηνές που διαδίδονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με μια καταχώρηση στο IMDB που αποδίδεται στον πατέρα, το έμβρυο ήταν 18 εβδομάδων κατά τη διάρκεια της καταγραφής (αρχειοθετημένο εδώ). 

Οι ειδικοί θεωρούν το βίντεο αναληθές και παραπλανητικό

Το AFP ρώτησε διάφορους ειδικούς σχετικά με το βίντεο, οι οποίοι επιβεβαίωσαν ότι δεν πρόκειται για αυθεντική αναπαράσταση υπερηχογραφήματος εμβρύου 13 εβδομάδων.

Ο Δρ Καρλ Όλιβερ Κάγκαν, επικεφαλής της προγεννητικής ιατρικής στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Τούμπινγκεν της Γερμανίας, επιβεβαίωσε στο AFP τηλεφωνικά στις 26 Νοεμβρίου 2024 ότι η σκηνή δεν ήταν πραγματική. «Με την πρώτη ματιά μοιάζει με εικόνα από υπερηχογράφημα. Αλλά με τη δεύτερη ματιά βλέπεις: η μήτρα δεν απεικονίζεται καθαρά, είναι ένας περίεργος τρόπος απεικόνισης του εμβρύου, καθώς δεν μπορεί να είναι στην πρώιμη εγκυμοσύνη. Τα κοιλιακά όργανα είναι τόσο φωτεινά - αυτό απλά δεν ταιριάζει με μια πραγματική εξέταση».

Στο πλαίσιο του άρθρου επαλήθευσης γεγονότων του AFP το 2019, οι ειδικοί επιβεβαίωσαν επίσης ότι ολόκληρη η σκηνή της ταινίας ήταν παραπλανητική.

«Για μένα, αυτές οι εικόνες δεν είναι εντελώς μη ρεαλιστικές, αλλά επιλέγονται σκόπιμα για να τρομάξουν τις γυναίκες», δήλωσε ο γυναικολόγος Μπερνάρ Χεντόν, επικεφαλής του τμήματος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Μονπελιέ στη Γαλλία. Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, τα πλάνα υπονοούν ανακριβώς ότι οι κινήσεις του εμβρύου οφείλονται σε πόνο. «Κατά τη διάρκεια μιας έκτρωσης, το έμβρυο μπορεί πράγματι να έχει ξαφνικές κινήσεις, όπως και κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης εγκυμοσύνης, αλλά αυτό δεν έχει καμία έννοια πόνου», εξηγεί. «Υπάρχουν έμβρυα που μπορεί να είναι πολύ κινητικά σε φυσιολογικές συνθήκες». 

Η Σόφι Γκουντού, μαιευτήρας γυναικολόγος και επικεφαλής της μονάδας οικογενειακού προγραμματισμού και αμβλώσεων στο νοσοκομείο Μπισέτρ, κοντά στο Παρίσι, επιβεβαίωσε: «Όταν εισάγεται μια συσκευή κενού, όντως κουνιέται ο σάκος των ωοθηκών και προκαλείται μετακίνηση του εμβρύου». Ωστόσο, το έμβρυο δεν αισθάνεται «πόνο» πριν από την 20ή εβδομάδα, ο οποίος στην πραγματικότητα ονομάζεται «αλγαισθησία», πρόσθεσε.

«Γνωρίζουμε ότι ένα έμβρυο δεν έχει αναπτύξει ακόμη τα κέντρα πόνου του στις 13 εβδομάδες», δήλωσε επίσης ο Δρ. Ισραήλ Νισάντ, μαιευτήρας-γυναικολόγος και τότε πρόεδρος του CNGOF (Εθνικό Κολέγιο Γάλλων Μαιευτήρων και Γυναικολόγων), «είναι μάλλον γύρω στις 22 εβδομάδες».

Η μαιευτήρας-γυναικολόγος Σόφι Γκουντού κατήγγειλε επίσης «όλο το σκηνικό του πόνου» και τόνισε ότι η ασθενής αναισθητοποιείται για μια χειρουργική άμβλωση και ότι το ίδιο ισχύει και για το έμβρυο που κυοφορεί. Επισήμανε ότι μια χειρουργική άμβλωση με καθοδήγηση με υπερήχους δεν γίνεται με αυτόν τον τρόπο, ιδίως όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αναρροφάται το έμβρυο. 

Ποιος βρίσκεται πίσω από την ταινία «Unplanned»;

Η ταινία «Unplanned» γυρίστηκε από δύο σκηνοθέτες με ανοιχτές απόψεις κατά των αμβλώσεων, τον Κάρι Σόλομον και τον Τσακ Κόνσελμαν. Στην ιστοσελίδα της ταινίας προωθούν θρησκευτικό αναγνωστικό υλικό που προορίζεται για άτομα που έχουν υποβληθεί σε άμβλωση: «Η προσευχή μας είναι ότι αυτό το κατανυκτικό βιβλίο θα είναι ο καταλύτης που θα ξεκινήσει ένα προσωπικό ταξίδι θεραπείας για κάθε άτομο που έχει επηρεαστεί από την άμβλωση», γράφουν.

Στον ίδιο ιστότοπο υπάρχει ένα απόσπασμα από τον Σον Κάρνεϊ, τον πρόεδρο της «40 Days for Life», μιας χριστιανικής ένωσης κατά των αμβλώσεων, που προτείνει επίσης το θρησκευτικό αναγνωστικό υλικό που πωλείται.

Image

Στιγμιότυπο οθόνης από τον ιστότοπο των ταινιών. Λήψη εικόνας: 26/11/2024

Το «40 Days for Life» συμμετείχε στη διαδικασία δημιουργίας της ταινίας, συγκεντρώνοντας δωρεές για αυτή. Η οργάνωση ισχυρίζεται ότι είναι το «μεγαλύτερο παγκόσμιο κίνημα βάσης για το τέλος των αμβλώσεων». Χαιρέτισε τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις αρχές Νοεμβρίου, λέγοντας ότι είναι μια ευκαιρία για τον περαιτέρω περιορισμό των αμβλώσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Όπως μπορείτε να δείτε σε αυτόν τον διαδραστικό χάρτη του Guardian (αρχειοθετημένος εδώ), πολλές πολιτείες των ΗΠΑ εισήγαγαν σχεδόν πλήρεις απαγορεύσεις των αμβλώσεων μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του 2022, η οποία ανέτρεψε το συνταγματικό δικαίωμα για τις αμβλώσεις. Ενώ ο Τραμπ υποσχέθηκε να αφήσει το ζήτημα των αμβλώσεων στις πολιτείες, ορισμένοι αναμένουν περαιτέρω περιορισμούς κατά τη δεύτερη θητεία του εκλεγμένου Ρεπουμπλικανού προέδρου (αρχειοθετημένο εδώ). 

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την νομοθεσία,  η τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης δεν είναι άδικη πράξη αν μεταξύ άλλων προϋποθέσεων «δεν έχουν συμπληρωθεί δώδεκα εβδομάδες εγκυμοσύνης» (αρχειοθετημένο εδώ). Επιπλέον, «έγκυος που μετά την εικοστή τέταρτη εβδομάδα της κύησης διακόπτει την εγκυμοσύνη της ή επιτρέπει σε άλλον να την διακόψει τιμωρείται με φυλάκιση έως έξι μήνες ή χρηματική ποινή».