Δεν υπάρχουν αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα των «θεραπειών για τον καρκίνο» που προωθεί ο Μελ Γκίμπσον

«M.G. Τζο έχω τρεις φίλους πού είχαν καρκίνο στο τέταρτο στάδιο, και αυτή τη στιγμή οι εξετάσεις δείχνουν 0, καταλαβαίνεις φίλε θεραπεύτηκαν, και ξέρεις πως;», γράφει αυτή η ανάρτηση στο Facebook από τις 12 Ιανουαρίου 2025, κοινοποιώντας επίσης ένα στιγμιότυπο οθόνης από το podcast του συντηρητικού παρουσιαστή Τζο Ρόγκαν, «The Joe Rogan Experience», στο οποίο ο Γκίμπσον εμφανίστηκε ως καλεσμένος.

Παρόμοιοι ισχυρισμοί κοινοποιήθηκαν και από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ και εδώ), στο Χ (εδώ) και σε ελληνικούς ιστότοπους (εδώ και εδώ).

Η λεζάντα που εμφανίζεται σε πολλές αναρτήσεις στο Facebook (παράδειγμα εδώ) βασίζεται στις ατάκες του Γκίμπσον κατά τη διάρκεια του αποσπάσματος διάρκειας ενός λεπτού και 16 δευτερολέπτων. Αφού ο Ρόγκαν τον ρωτά τι χρησιμοποίησαν για να αναρρώσουν, ο Αμερικανός ηθοποιός λέει ότι πήραν ιβερμεκτίνη, φαινβενδαζόλη, διοξείδιο του χλωρίου και μπλε του μεθυλενίου.

Το εξαιρετικά δημοφιλές podcast του Ρόγκαν διαδίδει συχνά θεωρίες συνωμοσίας και ψευδείς ισχυρισμούς μέσω του ίδιου του παρουσιαστή ή των καλεσμένων του. Το AFP έχει ελέγξει στο παρελθόν αρκετούς από τους ψευδείς ισχυρισμούς του, για παράδειγμα εδώ και εδώ.

Το βίντεο κυκλοφόρησε επίσης ευρέως στα κροατικά, τα γαλλικά, τα αγγλικά και τα ισπανικά. 

Ωστόσο, οι δηλώσεις του ηθοποιού δεν βασίζονται σε κανένα επιστημονικό επιχείρημα και διαψεύδονται από ειδικούς που συμβουλεύτηκε το AFP.

Image

Στιγμιότυπα οθόνης παραπλανητικών αναρτήσεων στο Facebook και ελληνικούς ιστότοπους. Λήψη εικόνων: 22/1/2025

Διοξείδιο του χλωρίου

Το διοξείδιο του χλωρίου είναι «ένα κίτρινο έως κοκκινωπό αέριο ή ένα κόκκινο-καφέ υγρό κάτω από τους 52 βαθμούς Φαρενάιτ (περίπου 11 βαθμούς Κελσίου) με δυσάρεστη οσμή παρόμοια με του χλωρίου», όπως εξηγείται σε αυτό το τοξικολογικό δελτίο από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH), το οποίο τονίζει ότι το προϊόν είναι «τοξικό» για τον άνθρωπο.

Πράγματι, πρόκειται για μια χημική ένωση που προκύπτει από το συνδυασμό χλωριούχου νατρίου και υδροχλωρικού οξέος, που μερικές φορές παρασκευάζεται με μη βιομηχανικό τρόπο.

Χρησιμοποιείται συχνά «για την απολύμανση του πόσιμου νερού», όπως αναφέρεται εδώ από την Υπηρεσία Τοξικών Ουσιών και Μητρώου Ασθενειών των ΗΠΑ (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).

Αλλά αντίθετα με τους ισχυρισμούς του Γκίμπσον, δεν υπάρχει καμία μελέτη που να δείχνει ότι το διοξείδιο του χλωρίου θα μπορούσε να θεραπεύσει τον καρκίνο, δήλωσε ο Ματίας Νόρτε, από το τμήμα ογκολογικής χειρουργικής του Hospital de Clínicas στο Μπουένος Άιρες, όταν επικοινώνησε με το AFP. 

«Είναι αντισηπτικό, απολυμαντικό επιφανειών. Αν τοποθετήσετε ένα κύτταρο ή ένα μικρόβιο σε μια επιφάνεια και περάσετε από πάνω του διοξείδιο του χλωρίου, φυσικά, το κύτταρο θα πεθάνει. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το ίδιο θα συμβεί και στο εσωτερικό του σώματος», εξηγεί ο ειδικός.

Διάφοροι οργανισμοί, όπως η Εθνική Υπηρεσία Φαρμάκων, Τροφίμων και Ιατρικής Τεχνολογίας της Αργεντινής (Anmat) και ο ελβετικός οργανισμός φαρμάκων Swissmedic, έχουν συστήσει την αποχή από την κατανάλωση διοξειδίου του χλωρίου, επίσης γνωστού ως «MMS» από το «Miracle Mineral Solution», καθώς δεν έχει εγκριθεί η χρήση του ως φαρμάκου.

Η κατάποση διοξειδίου του χλωρίου μπορεί, επιπλέον, να προκαλέσει προβλήματα υγείας, όπως κοιλιακό άλγος, ναυτία, εμετό, διάρροια, αναπνευστική ανεπάρκεια, ακόμη και θάνατο.

Στη Γαλλία, ο Εθνικός Οργανισμός για την Ασφάλεια των Φαρμάκων και των Προϊόντων Υγείας (ANSM) είχε ήδη προειδοποιήσει για το προϊόν αυτό το 2010 μετά από «περιπτώσεις δηλητηρίασης που αναφέρθηκαν από κέντρα ελέγχου δηλητηριάσεων και κέντρα τοξικοεπαγρύπνησης».

«Αυτό το προϊόν "Miracle Mineral Solution", που πωλείται σε διάφορους ιστότοπους, παρουσιάζεται ως "μια ανακάλυψη που μπορεί να σώσει τη ζωή σας" και "η απάντηση στο AIDS, την ηπατίτιδα Α, Β και C, την ελονοσία, τον έρπητα, τη φυματίωση, τους περισσότερους καρκίνους και πολλές άλλες σοβαρές ασθένειες". Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα διάλυμα χλωριούχου νατρίου 28%, το οποίο, σύμφωνα με τη χρήση που συνιστάται στο διαδίκτυο, πρέπει να αναμιχθεί με ένα κιτ ενεργοποίησης (10% κιτρικό οξύ) για να παραχθεί διοξείδιο του χλωρίου. Είναι αυτό το τελικό προϊόν που συνδέεται με τους ιατρικούς ισχυρισμούς που αναφέρονται παραπάνω», έγραψαν η Γενική Διεύθυνση Υγείας, το Ινστιτούτο Υγειονομικής Περίθαλψης (Institut de Veille Sanitaire) (τώρα Δημόσια Υγεία Γαλλίας - Santé Publique France) και ο Γαλλικός Οργανισμός για την Ασφάλεια των Προϊόντων Υγείας (τώρα ANSM).

«Το διοξείδιο του χλωρίου χρησιμοποιείται συνήθως ως βιοκτόνο για την απολύμανση του νερού της βρύσης. Δεν έχει αποδειχθεί η ιατρική αποτελεσματικότητα αυτού του προϊόντος», όπως προστίθεται στη δημόσια προειδοποίηση.

Επιπλέον, σε αρκετές χώρες, για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες ή στον Καναδά, έχουν εκδοθεί καταδικαστικές αποφάσεις κατά των προωθητών αυτών των προϊόντων.

Δεν είναι η πρώτη φορά που το διοξείδιο του χλωρίου παρουσιάζεται ψευδώς ως φάρμακο για διάφορες ασθένειες. Το AFP έχει ήδη αντικρούσει αρκετούς ισχυρισμούς που υποστήριζαν ότι το προϊόν αυτό θα ήταν αποτελεσματικό κατά της Covid-19 και άλλων ασθενειών.

Ιβερμεκτίνη

Η ιβερμεκτίνη είναι ένα αντιπαρασιτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται συνήθως στα ζώα. Στους ανθρώπους, το φάρμακο μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά παρασίτων, όπως για την ψώρα ή τις ψείρες.

Αυτό το φάρμακο αποτελεί συχνά αντικείμενο ψευδών ισχυρισμών που το παρουασιάζουν ως «θαυματουργή θεραπεία», κυρίως κατά της Covid-19.

Η ιβερμεκτίνη δοκιμάστηκε στις αρχές της πανδημίας για να διαπιστωθεί αν το φάρμακο αυτό θα μπορούσε να είναι αποτελεσματικό κατά του ιού. Ωστόσο, τα αποτελέσματα που προέκυψαν δεν απέδειξαν ποτέ την αποτελεσματικότητά του.

Αρκετές μελέτες διεξάγονται επί του παρόντος για να διερευνηθεί κατά πόσον ο συνδυασμός της ιβερμεκτίνης με άλλες θεραπείες θα μπορούσε να είναι αποτελεσματικός στην καταπολέμηση ορισμένων μορφών καρκίνου - όπως εξηγείται ήδη τον Μάιο του 2023 σε αυτό το άρθρο του AFP.

Προς το παρόν, η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και περιλαμβάνει τη δοκιμή της ιβερμεκτίνης σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα και όχι μεμονωμένα.

Η ιβερμεκτίνη «δεν χρησιμοποιείται σε καμία περίπτωση για τη θεραπεία του καρκίνου», δήλωσε ο ειδικός σε θέματα ογκολογίας Ματίας Νόρτε, τονίζοντας ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά της κατά της συγκεκριμένης ασθένειας.

«Πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να φτάσει στο επίπεδο της γλυκόλυσης, δηλαδή θα εμπόδιζε τη γλυκόζη να εισέλθει στο καρκινικό κύτταρο, αλλά αυτό δεν θα προκαλούσε σε καμία περίπτωση τον θάνατο του καρκινικού κυττάρου», πρόσθεσε ο ειδικός.

Επιπλέον, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) διευκρινίζει ότι η υπερδοσολογία ιβερμεκτίνης «μπορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό, διάρροια, υπόταση (χαμηλή αρτηριακή πίεση), αλλεργικές αντιδράσεις (κνησμός και κνίδωση), ζάλη, αταξία (προβλήματα ισορροπίας), επιληπτικές κρίσεις, κώμα, ακόμη και θάνατο» (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).

Φαινβενδαζόλη 

Η φαινβενδαζόλη είναι ένα ανθελμινθικό (αντιπαρασιτικό) που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία παρασίτων στα ζώα.

Μελέτες έχουν εξετάσει αυτό το φάρμακο και άλλα της ίδιας κατηγορίας ως πιθανές θεραπείες για τον καρκίνο, αλλά δεν έχουν βρει επαρκή στοιχεία για να επιβεβαιώσουν ότι μπορούν να θεραπεύσουν τον καρκίνο στον άνθρωπο (αρχειοθετημένα εδώ και εδώ).

«Τα πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα που προέκυψαν από τα καρκινικά κύτταρα είναι μόνο η αρχή», δήλωσε στο AFP το 2023 η Σίλα Σινγκ, διευθύντρια του Κέντρου Ανακάλυψης για την Έρευνα στον Καρκίνο στο Πανεπιστήμιο McMaster.

«Αλλά το να ισχυριζόμαστε ότι μπορεί να θεραπεύσει τον καρκίνο απλά δεν είναι επιστημονικό, καθώς δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό», πρόσθεσε.

Ορισμένοι από τους μηχανισμούς που οδηγούν τα παράσιτα είναι επίσης ενεργοί στα καρκινικά κύτταρα, εξήγησε η Σινγκ, καθιστώντας τα αντιπαρασιτικά μια πιθανή θεραπεία του καρκίνου. Ωστόσο, η διαδρομή από τα προκλινικά στοιχεία σε μια αποδεδειγμένη θεραπεία μπορεί να διαρκέσει έως και 25 χρόνια, όπως εξήγησε προηγουμένως το AFP σε αυτό το άρθρο ελέγχου γεγονότων.

Από την πλευρά του, ο Ματίας Νόρτε σημειώνει επίσης ότι ένα φάρμακο «δεν μπορεί να γενικευτεί σε μία, δύο ή τρεις περιπτώσεις - πρέπει να έχει ένα στατιστικά αντιπροσωπευτικό δείγμα».

Μπλε του μεθυλενίου

Το μπλε του μεθυλενίου, ή μεθυλοθειονίνιο χλωριούχο, είναι μια χημική ένωση που χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της μεθαιμοσφαιριναιμίας, μιας διαταραχής του αίματος, σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (NIH). Χρησιμοποιείται επίσης στη χειρουργική ως χρωστική ουσία για τη χρώση ορισμένων τμημάτων του σώματος και διαθέτει αντισηπτικές και επουλωτικές ιδιότητες.

Εκτός του ιατρικού τομέα, το μπλε του μεθυλενίου χρησιμοποιείται στην κλωστοϋφαντουργία για τη βαφή υφασμάτων και στη χημεία ως δείκτης σε αντιδράσεις οξειδοαναγωγής.

Όταν ρωτήθηκε σχετικά με τη χρήση του μπλε του μεθυλενίου σε σχέση με τον καρκίνο, η κλινική ογκολόγος Βικτώρια Κοστάντζο εξήγησε στο AFP ότι χρησιμοποιείται «μερικές φορές» σε εγχειρήσεις για τον καρκίνο αλλά και «σε άλλους τομείς».

Ο Ματίας Νόρτε έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες: «Πρόσφατα ανακαλύψαμε ότι το μπλε του μεθυλενίου θα μπορούσε να έχει οφέλη για τη θεραπεία του γλαυκώματος, αλλά τίποτα περισσότερο. Στην πραγματικότητα, έχει περισσότερη τοξικότητα από ό,τι οφέλη».

Αυτή η χημική ένωση μπορεί πράγματι να προκαλέσει ζάλη, εφίδρωση και αποχρωματισμό του δέρματος. Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται χωρίς ιατρική παρακολούθηση.

Δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη χρήση του μπλε του μεθυλενίου, της φαινβενδαζόλης, της ιβερμεκτίνης ή του διοξειδίου του χλωρίου στη θεραπεία του καρκίνου, δήλωσε η Κονστάντζο στο AFP.

«Προς το παρόν, πρόκειται για πειράματα ή φαντασιώσεις», είπε.

«Δεν θα συνιστούσα σε κανέναν, και ειδικά σε ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο, να καταναλώνουν οποιοδήποτε από αυτά τα φάρμακα χωρίς τον αυστηρό έλεγχο του γιατρού τους», πρόσθεσε.

Καρκίνος και παραπληροφόρηση

Το 2022, σχεδόν 10 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πέθαναν από καρκίνο (αρχειοθετημένο εδώ). Ο καρκίνος είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη, με μικρή διαφορά από τις ασθένειες του κυκλοφορικού συστήματος (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ), ενώ στην Ελλάδα είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ). 

Το AFP έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα που καταρρίπτουν παραπληροφόρηση σχετικά με τη διάγνωση και τις θεραπείες του καρκίνου, για παράδειγμαεδώ, εδώ ή εδώ.

Οι ογκολόγοι φοβούνται ότι η διάδοση ψευδών πληροφοριών σχετικά με τις θεραπείες του καρκίνου μπορεί να οδηγήσει τους ασθενείς να εγκαταλείψουν τη σωστή ιατρική φροντίδα, όπως εξηγείται σε αυτό το άρθρο του AFP.

Ο Αμερικανός ηθοποιός Μελ Γκίμπσον, ο οποίος είναι επίσης Ιρλανδός και μεγάλωσε στην Αυστραλία, έχει κατηγορηθεί για αντισημιτισμό, ρατσισμό, ομοφοβία και ενδοοικογενειακή βία (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).

Μαζί με τους συναδέλφους του και ηθοποιούς Σιλβέστερ Σταλόνε και Τζον Βόιτ, ορίστηκε συμβολικά «πρέσβης» στο Χόλιγουντ στις 16 Ιανουαρίου 2025, για να χρησιμεύσει ως «τα μάτια και τα αυτιά» του νεοεκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σε μια κατεξοχήν φιλοδημοκρατική κινηματογραφική βιομηχανία, όπως εξηγείται εδώ (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).