Η φωτιά στις Μυκήνες σημειώθηκε πέρυσι και όχι φέτος
Μια ανάρτηση που κοινοποιήθηκε περισσότερες από 2.500 φορές στο Facebook αυτό το μήνα ισχυρίζεται ότι τα ερείπια του βασιλείου του Αγαμέμνονα, στον αρχαιολογικό χώρο στις Μυκήνες, κάηκαν πρόσφατα. Αρκετές άλλες αναρτήσεις, που παρουσιάζουν τον ίδιο ισχυρισμό, έχουν συγκεντρώσει εκατοντάδες ακόμα κοινοποιήσεις. Ωστόσο, ο ισχυρισμός τους είναι ψευδής: η πυρκαγιά δεν σημειώθηκε φέτος, αλλά τον Αύγουστο του 2020, κάτι που διευκρίνισε και το άτομο που έκανε την αρχική ανάρτηση στο Facebook.
«Για όσους δεν πιάνουν γαλλικά κανάλια, χτες κάηκε το Βασίλειο του μυθικού Αγαμέμνονα, το σημαντικότερο και πλουσιότερο ανακτορικό κέντρο της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στην Ελλάδα, οι "Πολύχρυσες Μυκήνες"», αναφέρει μια ανάρτηση που έγινε στο Facebook στις 17 Αυγούστου 2021 και έχει κοινοποιηθεί περισσότερες από 2.500 φορές έκτοτε, σύμφωνα με δεδομένα του Facebook.
Η ανάρτηση συνεχίζει περιγράφοντας τα σημεία που φέρονται να έχουν καεί: «η ανατολική πτέρυγα του Ανακτόρου, οι Βόρειες Αποθήκες, ο αρχαϊκός ναός στην κορυφή, η άνω δυτική κλιτύς της Ακρόπολης, η νοτιοδυτική Συνοικία και η περιοχή του θρησκευτικού κέντρου των Μυκηνών».
Η ανάρτηση επιρρίπτει επίσης ευθύνες στους ελληνικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, υποστηρίζοντας ότι τη στιγμή του συμβάντος εκείνα μετέδιδαν μια δημοφιλή ελληνική ταινία από το 1968. Παρόμοιες αναρτήσεις έγιναν και κατά τις μέρες που προηγήθηκαν, από άλλους χρήστες του Facebook (ένα παράδειγμα εδώ), συγκεντρώνοντας συνολικά εκατοντάδες ακόμη κοινοποιήσεις.
Ωστόσο, οι αναρτήσεις αναφέρονται σε λάθος ημερομηνία: η πυρκαγιά που απείλησε τον αρχαίο χώρο των Μυκηνών δεν έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 2021, αλλά ένα χρόνο νωρίτερα, στις 30 Αυγούστου 2020.
Η παραπλανητική ανάρτηση, λήψη εικόνας στις 24 Αυγούστου 2021Καμία τέτοια ενημέρωση από την Πυροσβεστική
Η Ελλάδα γνώρισε σημαντικές πυρκαγιές το φετινό καλοκαίρι, κατά τις οποίες, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών για τα Δάση (EFFIS) που ανέλυσε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, κάηκαν περισσότερα από 1,2 εκατομμύρια στρέμματα σε όλη τη χώρα, γεγονός για το οποίο η κυβέρνηση έχει δεχθεί επικρίσεις.
Με βάση τα στοιχεία, σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2008-2020, ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών φέτος σημείωσε αύξηση κατά 43%, ενώ η συνολική καμένη έκταση αυξήθηκε κατά περίπου 500%.
Ένας άνδρας παρακολουθεί ένα ελικόπτερο, κατά την κατάσβεση της φωτιάς, στα Βίλια Αττικής στις 18 Αυγούστου 2021 ( AFP / ANGELOS TZORTZINIS)Η ανάρτηση που έγινε στο Facebook στις 17 Αυγούστου 2021 υποστηρίζει πως η φωτιά είχε σημειωθεί κατά την προηγούμενη ημέρα.
Εξετάζοντας τα δελτία τύπου, καθώς και τις ανακοινώσεις στην ιστοσελίδα του Πυροσβεστικού Σώματος, με τις οποίες το κοινό ενημερώνεται για τις επιχειρήσεις της πυροσβεστικής, βλέπουμε πως κανένα τέτοιο συμβάν δεν έχει καταγραφεί στις 16 Αυγούστου 2021. Για ένα παρόμοιο fact check, τα Ellinika Hoaxes εξέτασαν επίσης τα συστήματα Copernicus και FIRMS, που παρακολουθούν τις πυρκαγιές, και διαπίστωσαν ότι ούτε και εκείνα είχαν καταγράψει κάποιο τέτοιο συμβάν κατά το επίμαχο διάστημα.
Οι ανακοινώσεις του Πυροσβεστικού Σώματος, λήψη εικόνας στις 24 Αυγούστου 2021Μια διαδικτυακή αναζήτηση με τους κύριους όρους του ισχυρισμού, όπως «φωτιά», «βασίλειο Αγαμέμνονα», «Μυκήνες», δείχνει ότι τέτοιου είδους ρεπορτάζ δημοσιεύθηκαν στα Μέσα όχι στις 16 Αυγούστου 2021, αλλά ένα χρόνο νωρίτερα, στις 30 Αυγούστου 2020 (παραδείγματα εδώ, εδώ, και εδώ).
Η πυρκαγιά στις Μυκήνες ήταν τον Αύγουστο του 2020
Σύμφωνα με ένα δελτίο τύπου που δημοσίευσε την ίδια ημέρα το Υπουργείο Πολιτισμού, που είναι αρμόδιο για τους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα, η φωτιά στις Μυκήνες ξεκίνησε κατά τις 13:30 στις 30 Αυγούστου 2020. Η πυροσβεστική έστειλε 27 πυροσβέστες στο σημείο και οι λίγοι επισκέπτες του χώρου απομακρύνθηκαν.
Η φωτιά στις Μυκήνες προκάλεσε εντάσεις μεταξύ μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, σχετικά με τη ζημιά που πράγματι προκλήθηκε στον αρχαιολογικό χώρο.
Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020 από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, η φωτιά κατέκαψε 1.140 στρέμματα. Η έκθεση αναφέρει ότι ο τόπος δεν είχε καεί ποτέ στο εγγύς παρελθόν, από το 1984 που πραγματοποιείται η σχετική επιτήρηση κι έπειτα. Στην εικόνα που ακολουθεί, η συνολική καμένη έκταση σημειώνεται με κόκκινο χρώμα, ενώ τα όρια του επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου, όπως ορίζονται ανατολικά της τοπικής οδού που οδηγεί στην είσοδο του χώρου, σημειώνονται με κίτρινο χρώμα.
Η εικόνα σχετικά με τη φωτιά στις Μυκήνες στην ιστοσελίδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου ΑθηνώνΔιευκρίνιση από τον συντάκτη της αρχικής ανάρτησης
Πράγματι, η αρχική πηγή της ανάρτησης που έχει αντιγραφεί και αναδημοσιευθεί από άλλους χρήστες του Facebook κατά τον Αύγουστο του 2021, φαίνεται να είναι μια ανάρτηση που έγινε στο Facebook περίπου ένα χρόνο νωρίτερα, την 1η Σεπτεμβρίου 2020.
Η ανάρτηση περιλαμβάνει το κείμενο και την εικόνα, που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα από πολλούς χρήστες του Facebook. Όμως, στις 13 Αυγούστου 2021, ο συντάκτης έχει επεξεργαστεί την ανάρτησή του για να προσθέσει μια διευκρίνιση στο πάνω μέρος:
«EDIT (13/08/21): Για την αποφυγή fake news επειδή η παρακάτω ανάρτηση τρεντάρει αυτή τη στιγμή, ενημερώνω ότι η ανάρτηση είναι από τον Σεπτέμβρη του 2020. Επανακοινοποιούμε με προσοχή, δεν δημιουργούμε fake news», αναφέρει η διευκρίνιση.
Στην κορυφή της αρχικής ανάρτησης στο Facebook έχει προστεθεί μια σημείωση, που διευκρινίζει ότι η είδηση σχετικά με τη φωτιά δεν είναι πρόσφατη. Λήψη εικόνας στις 24 Αυγούστου 2021Ο χρήστης του Facebook έχει προσθέσει τη διευκρίνιση και στα σχόλια της ανάρτησής του, καλώντας τους άλλους χρήστες του Facebook να λάβουν υπόψη τους το γεγονός ότι η ανάρτησή του έγινε πέρυσι. «Κατά τα άλλα αναδημοσιεύστε ελεύθερα αλλά με προσοχή μην γεννηθούν λάθος εντυπώσεις», αναφέρει ο χρήστης. .
Διευκρίνιση στα σχόλια της ανάρτησής του, από τον χρήστη που έκανε την αρχική δημοσίευση στο Facebook. Λήψη εικόνας στις 24 Αυγούστου 2021