Αυτή η διαδήλωση στη Ρουμανία ήταν το 2017, πριν την πανδημία

«ΡΟΥΜΑΝΙΑ! Από το συλλαλητήριο κατά της υποχρεωτικότητας, στο Βουκουρέστι! Αύριο, είναι η σειρά μας...», αναφέρει μια ανάρτηση που έγινε στο Facebook το Σάββατο, 28 Αυγούστου 2021, και έχει κοινοποιηθεί σχεδόν 400 φορές έκτοτε.

Η ανάρτηση, που ως λήψη εικόνας έχει κοινοποιηθεί και από άλλους χρήστες του Facebook (ένα παράδειγμα εδώ), έγινε μια ημέρα πριν τις διαδηλώσεις κατά του υποχρεωτικού εμβολιασμού για επαγγελματικές όπως οι υγειονομικοί, στην Ελλάδα, οι οποίες έλαβαν χώρα στις 29 Αυγούστου 2021, και οδήγησαν σε συμπλοκές μεταξύ συμμετεχόντων και της αστυνομίας.

Ωστόσο, ο ισχυρισμός που παρουσιάζει είναι ψευδής: η λήψη της φωτογραφίας που κοινοποιείται δεν έγινε το 2021, αλλά το 2017, κατά τη διάρκεια των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που σημειώθηκαν στη χώρα. Εκτός αυτού, ο εμβολιασμός κατά της Covid-19 δεν είναι υποχρεωτικός στη Ρουμανία, στην οποία άλλωστε και δεν έχουν σημειωθεί σημαντικές διαδηλώσεις κατά του εμβολιασμού τους τελευταίους μήνες.

Image

Μία από τις παραπλανητικές αναρτήσεις στο Facebook, λήψη εικόνας στις 30 Αυγούστου 2021

Λάθη στην ανάρτηση στο Facebook

Το πρώτο σημάδι ότι ο ισχυρισμός που παρουσιάζεται στην ανάρτηση ενδέχεται να μην είναι ακριβής μπορεί να εντοπιστεί, εάν κανείς κοιτάξει στα σχόλια των άλλων χρηστών ή το αρχείο επεξεργασίας της ανάρτησης.

Για παράδειγμα, ορισμένα σχόλια στην κύρια ανάρτηση εμφανίζονται να αναφέρουν ότι το Βουκουρέστι, και όχι η Βουδαπέστη, είναι η πρωτεύουσα της Ρουμανίας.

Image

Ένα από τα σχόλια που υποδεικνύουν ότι αναφέρεται λάθος πόλη ως πρωτεύουσα της Ρουμανίας στην εν λόγω ανάρτηση στο Facebook, λήψη εικόνας στις 30 Αυγούστου 2021

Παρότι αυτό εκ πρώτης όψεως μπορεί να μοιάζει άσχετο, ανατρέχοντας στο αρχείο επεξεργασίας της ανάρτησης μπορούμε να δούμε ότι, σε αυτή, η διαδήλωση εμφανιζόταν όντως να έχει λάβει χώρα «στη Ρουμανία», και συγκεκριμένα «στη Βουδαπέστη».

Image

Η αρχική εκδοχή της ανάρτησης και η ισχύουσα, μετά τις αλλαγές. Λήψη εικόνας στις 30 Αυγούστου 2021

Αλλά το όνομα της πρωτεύουσας της Ρουμανίας φαίνεται πως δεν αποτελεί το μόνο ανακριβές σημείο της ανάρτησης. Όπως σχολιάζουν ορισμένοι χρήστες κάτω από αυτή, η λήψη της φωτογραφίας έγινε το 2017 κι όχι το 2021.

Image

Ένα από τα σχόλια στο Facebook που σημειώνουν ότι η λήψη της φωτογραφίας έγινε το 2017, λήψη εικόνας στις 30 Αυγούστου 2021

Η φωτογραφία προέρχεται από αντικυβερνητική διαδήλωση του 2017

Η φωτογραφία κοινοποιήθηκε και σε άλλες γλώσσες τον περασμένο Φεβρουάριο, όπως τα Κορεάτικα (παραδείγματα εδώ, εδώ), με τον ισχυρισμό πως έδειχνε Ρουμάνους που διαδήλωναν κατά των περιορισμών για την αντιμετώπιση της Covid-19.

Ωστόσο, όπως έχει δείξει ένα προηγούμενο ρεπορτάζ του AFP, η φωτογραφία δεν σχετίζεται καθόλου με την πανδημία, αλλά αφορά αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που σημειώθηκαν στο Βουκουρέστι, τρία χρόνια πριν το ξέσπασμα της πανδημίας.

Μια διαδικτυακή αναζήτηση της φωτογραφίας στη μηχανή αναζήτησης της Google έδειξε ότι η φωτογραφία είχε αρχικά αναρτηθεί στο Twitter από τον αρχισυντάκτη του EU Obsever, Koert Debeuf, στις 5 Φεβρουαρίου 2017.

«Ουάου. Βουκουρέστι, Ρουμανία σήμερα. Ο λαός ζητάει από την κυβέρνηση να παραιτηθεί», αναφέρει το tweet.

Image

Το tweet με την πρωτότυπη φωτογραφία, λήψη εικόνας στις 30 Αυγούστου 2021

Μια παρόμοια φωτογραφία που τραβήχτηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2017 από τον δημοσιογράφο του AFP, Andrei Pungovschi, δείχνει ένα μεγάλο πλήθος διαδηλωτών στην ίδια πλατεία του Βουκουρεστίου.

Image

This picture shows a large view of people protesting against the Romanian government's contentious corruption decree in front of the government headquarters at the Victoriei square in Bucharest on February 5, 2017. Romania's government formally repealed contentious corruption legislation that has sparked the biggest protests since the fall of dictator Nicolae Ceausescu in 1989, ministerial sources said. The emergency decree, announced on Tuesday (January 31, 2017), would have decriminalised certain corruption offences, raising concerns in Romania and outside that the government was easing up on fighting graft. Centre-right President Klaus Iohannis, elected in 2014 on an anti-graft platform, previously had called the decree "scandalous" and moved to invoke the constitutional court. ( AFP / ANDREI PUNGOVSCHI)

Τμήμα της λεζάντας της φωτογραφίας του AFP αναφέρει: «Αυτή η εικόνα παρουσιάζει μια μεγάλη εικόνα ανθρώπων που διαμαρτύρονται κατά του επίμαχου διατάγματος της ρουμανικής κυβέρνησης για τη διαφθορά μπροστά από την έδρα της κυβέρνησης στην πλατεία Victoriei στο Βουκουρέστι, στις 5 Φεβρουαρίου 2017».

Στις διαδηλώσεις συμμετείχαν εκατοντάδες χιλιάδες Ρουμάνοι, οι οποίοι διαμαρτύρονταν ενάντια σε ένα έκτακτο διάταγμα που θα αποποινικοποιούσε συγκεκριμένα αδικήματα διαφθοράς. Το διάταγμα στη συνέχεια καταργήθηκε, μετέδωσε το AFP στις 5 Φεβρουαρίου 2017.

Η παρουσία στις δύο εικόνες αρκετών οχημάτων που βρίσκονται σταθμευμένα στα ίδια ακριβώς σημεία (και κυκλωμένα με πράσινο χρώμα από το AFP), καθώς και η παρουσία ενός κίτρινου πανό στο ίδιο σημείο, επιβεβαιώνουν ότι οι δύο φωτογραφίες τραβήχτηκαν το ίδιο βράδυ.

Image

Τα λευκά οχήματα στις δύο φωτογραφίες αποδεικνύουν ότι πρόκειται για φωτογραφίες από την ίδια διαδήλωση, το κολάζ έχει δημιουργηθεί από το AFP

Ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός στη Ρουμανία

Εξάλλου, στη Ρουμανία δεν έχουν σημειωθεί σημαντικές διαδηλώσεις κατά του εμβολιασμού κατά τους τελευταίους μήνες. Στις 24 Ιουλίου 2021, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Ρουμανίας μετέδωσε ότι περίπου 200 άτομα είχαν συμμετάσχει σε διαδήλωση κατά πιθανών μέτρων εις βάρος των ανεμβολίαστων πολιτών.

Για την ώρα, ο εμβολιασμός κατά της Covid-19 δεν είναι υποχρεωτικός, αλλά παραμένει ζήτημα επιλογής του καθενός, περιλαμβανομένων ακόμη και των ιατρών. Στις 28 Αυγούστου 2021, ο πρωθυπουργός της χώρας Florin Cîțu δήλωσε:

«Πιστεύω πως όχι μόνο το υγειονομικό προσωπικό, αλλά και το εκπαιδευτικό προσωπικό και το προσωπικό του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, και όλοι όσοι δουλεύουν για την κυβέρνηση, θα πρέπει να εμβολιαστούν ή να υποβάλλονται σε τεστ. Αυτή είναι η προοπτική και ελπίζω πως θα γίνει αποδεκτή, αναλόγως των συζητήσεων με τους ειδικούς».

Αυτός δεν είναι ο μόνος αναληθής ισχυρισμός που κοινοποιήθηκε στα ελληνικά κοινωνικά δίκτυα πρόσφατα.

Στις 12 Αυγούστου 2021, το AFP δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ που έδειχνε ότι οι Ρουμάνοι πυροσβέστες, που βρέθηκαν στην Ελλάδα για να βοηθήσουν με την κατάσβεση των ισχυρών πυρκαγιών, δεν είχαν πει ότι «οι φωτιές θα μπορούσαν να έχουν σβήσει από την πρώτη μέρα».