Αυτό το βίντεο δείχνει σκηνή από τη Συρία το 2020, όχι ρουκέτες που εκτοξεύονται από τη Χαμάς το 2023

Η επίθεση της Χαμάς ήταν η φονικότερη από την ίδρυση του Ισραήλ πριν από 75 χρόνια (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Μέχρι τις 18 Οκτωβρίου, περίπου 1.400 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί στο Ισραήλ, σύμφωνα με ισραηλινούς αξιωματούχους (αρχειοθετημένο εδώ και εδώ)- τα αντίποινα του Ισραήλ έχουν σκοτώσει περισσότερους από 3.000 σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας στην ελεγχόμενη από τη Χαμάς περιοχή της Γάζας (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Η ισραηλινή κυβέρνηση λέει ότι περίπου 200 Ισραηλινοί (αρχειοθετημένος σύνδεσμος), ξένοι και Ισραηλινοί διπλοί υπήκοοι, έχουν κρατηθεί όμηροι από τη Χαμάς.

Τη νύχτα της 17ης Οκτωβρίου έλαβε χώρα χτύπημα σε νοσοκομείο στα βόρεια της Λωρίδας της Γάζας, από το οποίο σκοτώθηκαν, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας του παλαιστινιακού θυλάκου, τουλάχιστον 471 άνθρωποι.

Η Χαμάς επέρριψε την ευθύνη για την τραγωδία στο Ισραήλ, ενώ το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι η έκρηξη προκλήθηκε από αποτυχημένη εκτόξευση ρουκέτας της Ισλαμικής Τζιχάντ (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Η προέλευση του πλήγματος και ο αριθμός των θυμάτων κατέστη αδύνατο να επαληθευθούν άμεσα. Το χτύπημα άφησε αρκετά πτώματα και καμμένα αυτοκίνητα στο νοσοκομείο Αλ Άχλι της Βόρειας Γάζας, όπως έδειξαν φωτογραφίες του AFP.

Μια ανώτερη πηγή από ευρωπαϊκή υπηρεσία πληροφοριών δήλωσε στο AFP ότι δεν πιστεύει πως σκοτώθηκαν περισσότερα από 50 άτομα από το πλήγμα. Εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού εξέφρασε επίσης αμφιβολίες για τον αριθμό των 471 νεκρών που έδωσε η Χαμάς.

Εν μέσω προειδοποιήσεων για μια μεγάλης κλίμακας χερσαία επιχείρηση (αρχειοθετημένος σύνδεσμος), το Ισραήλ διέταξε την εκκένωση των σχεδόν 1,1 εκατομμυρίων κατοίκων στα βόρεια της Λωρίδας της Γάζας προς τον νότο (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).

Η σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς έχει δημιουργήσει ένα κύμα παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο.

Ένα βίντεο διαδόθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε πολλές γλώσσες, μεταξύ των οποίων και στα ελληνικά, δύο ημέρες μετά την αρχική επίθεση στις 7 Οκτωβρίου και έδειχνε κάτι που φαίνεται να είναι η εκτόξευση ρουκετών κατά τη διάρκεια της νύχτας. «Η Χαμάς καλά προετοιμασμένη απαντά στην αντεπίθεση του Ισραήλ (...)», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook στα ελληνικά στις 9 Οκτωβρίου 2023.

Το λογότυπο «BAZA» που είναι ορατό στο βίντεο προέρχεται από ένα ρωσόφωνο κανάλι Telegram με το όνομα «Baza», το οποίο κοινοποίησε το βίντεο σε μήνυμα στις 9 Οκτωβρίου, δύο μέρες μετά την αρχική επίθεση του Χαμάς, με τον ψευδή ισχυρισμό στα ρωσικά ότι δείχνει «μια ομοβροντία ρουκετών που εκτόξευσε η Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας προς το ισραηλινό έδαφος». Το βίντεο κοινοποιήθηκε επίσης με αυτόν τον ψευδή ισχυρισμό στα αγγλικά, τα πορτογαλικά και τα ισπανικά.

Image

Στιγμιότυπα οθόνης από τις ψευδείς αναρτήσεις στο Facebook. Λήψη εικόνων: 17/10/2023

Ωστόσο, το βίντεο κοινοποιείται εκτός του αρχικού του πλαισίου και χρονολογείται από το 2020.

Πλάνα που εμφανίζονται σε αναφορές για συγκρούσεις στη βόρεια Συρία το 2020

Το AFP Fact Check διέψευσε για πρώτη φορά τον ψευδή ισχυρισμό στα πορτογαλικά και διαπίστωσε ότι το υλικό προέρχεται από μια μεγαλύτερη σε διάρκεια εκδοχή της ίδιας λήψης που δημοσιεύθηκε στο YouTube στις 28 Φεβρουαρίου 2020 (αρχειοθετημένο εδώ).

Μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο μας οδήγησε επίσης στο ίδιο βίντεο στο YouTube. Η περιγραφή του στα ρωσικά μεταφράζεται ως εξής: «ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΗΣΥΧΑ ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗ ΝΥΧΤΑ».

Περαιτέρω έρευνα αποκάλυψε ότι η αγγλόφωνη τουρκική εφημερίδα Daily Sabah είχε δημοσιεύσει το υλικό στις 3 Φεβρουαρίου 2020 στο X, πρώην Twitter (αρχειοθετημένο εδώ), λέγοντας ότι δείχνει τις τουρκικές δυνάμεις να ανταποδίδουν πυρά κατά των συριακών στρατευμάτων στη βορειοδυτική επαρχία της Συρίας Ιντλίμπ, η οποία βρίσκεται κοντά στα τουρκικά σύνορα.

Την ίδια ημέρα, ο τουρκόφωνος ειδησεογραφικός ιστότοπος Ensonhaber δημοσίευσε επίσης το κλιπ στο Χ (αρχειοθετημένο εδώ) με μια λεζάντα που έγραφε: «Η στιγμή που τα τουρκικά στρατεύματα εκτόξευσαν ρουκέτες εναντίον Σύρων στρατιωτών στο Ιντλίμπ».

Το AFP ανέφερε στις 3 Φεβρουαρίου 2020 ότι τουρκικά και συριακά στρατεύματα αντάλλαξαν θανάσιμα πυρά (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) στη βορειοδυτική Συρία.

Το AFP έχει επαληθεύσει παραπλανητικούς και ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με τη σύγκρουση, όπως ένα βίντεο που υποτίθεται ότι δείχνει την εκκένωση ισραηλινών στρατιωτικών αεροσκαφών καιαναρτήσεις με βίντεο εκτός πλαισίου που ισχυρίζονται ότι δείχνουν αλεξιπτωτιστές της Χαμάς.