Ανάρτηση Δανού βουλευτή σχετικά με τη ρωσική προστασία της Γροιλανδίας από τις ενέργειες των ΗΠΑ είναι παραποιημένη

Πριν αναλάβει καθήκοντα ως 47ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε την επιθυμία του να αποκτήσει τον έλεγχο της Γροιλανδίας και δεν απέκλεισε τη χρήση στρατιωτικών δυνάμεων. Από τις 10 Ιανουαρίου 2025, στιγμιότυπα οθόνης από φερόμενη ανάρτηση του Δανού βουλευτή Κάρστεν Χόνγκε, στην οποία υποτίθεται ότι καλούσε τη Δανία να ζητήσει τη βοήθεια της Ρωσίας για την προστασία της Γροιλανδίας, έχουν κοινοποιηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, πρόκειται για πλαστογραφία. Το AFP διαπίστωσε ότι η πρώτη καταγραφή αυτής της υποτιθέμενης ανάρτησης κοινοποιήθηκε σε κανάλια που σχετίζονται με τη Ρωσία και ο πολιτικός, ο οποίος υποστηρίζει την ανεξαρτησία της Γροιλανδίας, χαρακτήρισε τέτοιου είδους αναρτήσεις ψευδείς. 

« Στη Δανία προτείνουν να ζητήσουν από τη Ρωσία βοήθεια για την προστασία της Γροιλανδίας από την εισβολή των ΗΠΑ. Αυτό δήλωσε ο Δανός βουλευτής Carsten Hønge», γράφει αυτή ανάρτηση στα ελληνικά στο Facebook από τις 11 Ιανουαρίου 2025. 

Άλλες αναρτήσεις στα ελληνικά (παραδείγματα εδώ και εδώ) περιλαμβάνουν το ίδιο ή παρόμοιο κείμενο και μια εικόνα που φαίνεται να είναι στιγμιότυπο οθόνης της ανάρτησης του Κάρστεν Χόνγκε (Karsten Hønge) στο Facebook, συνδυάζοντας τη φωτογραφία του και ένα πλαίσιο κειμένου στα δανικά. 

Αναρτήσεις με τον ίδιο ισχυρισμό κοινοποιήθηκαν επίσης από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ), το Χ (εδώ) και τον ιστότοπο «Pravda», ένα ρωσικό δίκτυο παραπληροφόρησης που στοχεύει ευρωπαϊκές χώρες (αρχειοθετημένο εδώ). 

Παρόμοιες αναρτήσεις κυκλοφόρησαν και στα αγγλικά, τα ισπανικά, τα σλοβακικά, τα ρουμανικά και τα γαλλικά

Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν διαφορετικές εκδοχές των υποτιθέμενων αναρτήσεων είτε με μια φωτογραφία του Χόνγκε σε ένα χιονισμένο τοπίο, είτε με τον ίδιο να κρατάει ένα μεγάφωνο, είτε με μια άλλη που συνδυάζει και τις δύο εικόνες, όπως σε αυτή την περίπτωση στα αγγλικά.

Οι αναρτήσεις αναφέρουν: «Σε μια κατάσταση ακραίας κλιμάκωσης και έντασης, είμαστε αναγκασμένοι να λάβουμε ακραία μέτρα και να ζητήσουμε τη βοήθεια από τη Ρωσία για να λυθεί αυτό το πρόβλημα. Και είμαι βέβαιος ότι το αίτημά μας θα εισακουσθεί, γιατί η Ρωσία δεν θα επιτρέψει τη Γροιλανδία να γίνει μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών».

Το γεγονός ότι οι αναρτήσεις είναι ψεύτικες έχει επιβεβαιωθεί από τον ίδιο τον πολιτικό, ο οποίος είναι ένας από τους υποστηρικτές της ανεξαρτησίας του νησιού. Έχει επικρίνει τη ρωσική εξωτερική πολιτική όσον αφορά την εισβολή της στην Ουκρανία.

Image
Στιγμιότυπο οθόνης των ψευδών αναρτήσεων στο Facebook. Λήψη εικόνων: 28/1/2025

Χρήση δύο παλαιότερων εικόνων και γραφικές ασυνέπειες

Οι εν λόγω αναρτήσεις εμφανίστηκαν αφού η Γροιλανδία έγινε παγκόσμιο θέμα συζήτησης, καθώς τον Δεκέμβριο του 2024 ο Ντόναλντ Τραμπ, ως εκλεγμένος πρόεδρος, εξέφρασε το ενδιαφέρον του για την απόκτηση του νησιού από τις ΗΠΑ. «Για λόγους Εθνικής Ασφάλειας και Ελευθερίας σε όλο τον κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θεωρούν ότι η ιδιοκτησία και ο έλεγχος της Γροιλανδίας είναι απόλυτη αναγκαιότητα. Ο Κεν θα κάνει θαυμάσια δουλειά εκπροσωπώντας τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών», έγραψε ο Τραμπ σε δήλωσή του στο Truth Social, ανακοινώνοντας παράλληλα την επιλογή του Κεν Χάουερι για τη θέση του πρέσβη του στη Δανία (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).

Στις 8 Ιανουαρίου, μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Ντόναλντ Τραμπ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο χρήσης του αμερικανικού στρατού για τη διασφάλιση της Γροιλανδίας καθώς και της διώρυγας του Παναμά (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).

Οι φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν στις viral δημοσιεύσεις είχαν πράγματι αναρτηθεί από τον Χόνγκε στον επίσημο λογαριασμό του στο Facebook, με διαφορετικά μηνύματα. Αυτή που τραβήχτηκε σε χιονισμένο εξωτερικό χώρο, η οποία κυκλοφορεί σε πρόσφατες αναρτήσεις σε διάφορες γλώσσες, εμφανίστηκε σε μια ανάρτηση στις 2 Ιανουαρίου 2025. Στο αυθεντικό του μήνυμα, ο Χόνγκε γράφει ότι το μέλλον της σχέσης μεταξύ Δανίας και Γροιλανδίας θα πρέπει να αποφασιστεί από τα δύο μέρη και όχι από τον Τραμπ «και την παράλογη συμπεριφορά του». «Σε κάθε περίπτωση, είναι καιρός να εκδημοκρατίσουμε και να εκσυγχρονίσουμε τη συνεργασία. Μια αληθινή κοινότητα βασίζεται στην ισότητα και τον σεβασμό», γράφει ο πολιτικός στο άρθρο του, στο οποίο δεν ζητά βοήθεια από τη Ρωσία. Ούτε στη στήλη της εφημερίδας Avisen Danmark, η οποία αναφέρεται στα σχόλια της ανάρτησης, γίνεται έκκληση για ρωσική βοήθεια (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).

Η ανάρτηση με τη φωτογραφία με το μεγάφωνο δημοσιεύτηκε στις 19 Νοεμβρίου 2024 και αφορά το θέμα των συντάξεων γήρατος. Δεν είχε καμία σχέση με τη Γροιλανδία.

Image
Στιγμιότυπα οθόνης από αυθεντικές αναρτήσεις του Κάρστεν Χόνγκε στο Facebook. Λήψη εικόνων: 20/1/2025.

Ελέγχοντας το ιστορικό επεξεργασίας στο Facebook, είναι σαφές ότι τα κείμενα των αρχικών αναρτήσεων του Χόνγκε με τις εν λόγω φωτογραφίες δεν έχουν τροποποιηθεί. Ωστόσο, τα εργαλεία αρχειοθέτησης περιεχομένου, όπως το Wayback Machine, περιέχουν μόνο αρχεία των αναρτήσεων του πολιτικού στο Facebook που χρονολογούνται πριν από την ομιλία του Τραμπ για τη Γροιλανδία (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Ως εκ τούτου, το AFP δεν μπορεί να αποκλείσει με 100% βεβαιότητα ότι θεωρητικά δεν δημοσίευσε τις φερόμενες αναρτήσεις και δεν τις αφαίρεσε αργότερα. 

Ωστόσο, το AFP βρήκε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το στιγμιότυπο οθόνης που κοινοποιήθηκε στις viral αναρτήσεις ήταν στην πραγματικότητα πλαστό. Χάρη στο εργαλείο ελέγχου γεγονότων της Google, μπορέσαμε να διαπιστώσουμε ότι και οι δύο εκδοχές της υποτιθέμενης ανάρτησης άρχισαν να κυκλοφορούν ταυτόχρονα στις 10 Ιανουαρίου 2025, μέσω των ίδιων καναλιών που σχετίζονται με τη Ρωσία, κυρίως στο Telegram και στο δίκτυο X (εδώ και εδώ). Αναφορές που επικαλούνται την υποτιθέμενη ανάρτηση εμφανίστηκαν επίσης σε ρωσικά, υποστηριζόμενα από το κράτος, μέσα ενημέρωσης από τα δίκτυα «Pravda» και «EA Daily».

Image
Στιγμιότυπα οθόνης με την ανάλυση της Google σχετικά με την εμφάνιση ενός ζεύγους αναρτήσεων με διαφορετικές φωτογραφίες που υποδηλώνει συντονισμένη δραστηριότητα στη διάδοσή τους. Λήψη εικόνων: 20/1/2024

Τα περισσότερα από τα συνοδευτικά κείμενα των χρηστών που κοινοποίησαν τις αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περιέχουν το ίδιο λάθος, αντικαθιστώντας το γράμμα Κ στο όνομα του πολιτικού με το γράμμα C. Επιπλέον, σε όλες τις περιπτώσεις η υποτιθέμενη ανάρτηση του Χόγνκε φαίνεται να έχει δημοσιευτεί πριν από 7 ώρες. 

Καμία από τις αναρτήσεις που αναφέρονται στους ισχυρισμούς του Χόνγκε για τη Ρωσία δεν περιέχει υπερσύνδεσμο ή άμεση ενσωμάτωση των υποτιθέμενων αναρτήσεων του. Ως απόδειξη, πολύ συχνά περιέχουν ένα ελαφρώς θολό στιγμιότυπο οθόνης.

Εκτός από αυτό, οι αναρτήσεις που περιέχουν και τις δύο εικόνες, μία πάνω και μία κάτω από το πεδίο κειμένου, δεν αντιστοιχούν στην κοινή διάταξη του Facebook.

Image
Στιγμιότυπο οθόνης ψευδούς ανάρτησης στο Facebook από τις 20 Ιανουαρίου 2025 που περιέχει μια μη γνήσια διάταξη του Facebook.

Η διάψευση από τον Χόνγκε και η αντίδραση στη Δανία

Απευθείας στο προφίλ του στο X ο Κάρστεν Χόνγκε αρνήθηκε ότι δημοσίευσε ένα τέτοιο μήνυμα. «Ψευδείς ειδήσεις στο X και στο Facebook σχετικά με την επιθυμία μου να συνάψω συμμαχία με τη Ρωσία κατά των ΗΠΑ όσον αφορά τη Γροιλανδία. Δεν υπάρχει ούτε η παραμικρή πιθανότητα στην κόλαση να ζητήσω από τη Ρωσία οποιουδήποτε είδους υποστήριξη. Στέκομαι στο πλευρό της Γροιλανδίας», έγραψε στις 14 Ιανουαρίου (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ). Η αναζήτηση του όρου «Russia» ή «Rusland» (στη δανική γλώσσα για τη Ρωσία) στους λογαριασμούς του στο Facebook και το Χ δεν έδειξε επίσης αποτελέσματα που να εκφράζουν μια τέτοια άποψη.

Η γνησιότητα των αναρτήσεων που καλούσαν σε ρωσική επέμβαση στη Γροιλανδία διαψεύστηκε στην ίδια πλατφόρμα από το κόμμα του, το Σοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα ή SF (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).

Στη Δανία, οι ψεύτικες αναρτήσεις έλαβαν ευρεία κάλυψη, με άρθρα σε μέσα ενημέρωσης (εδώ ή εδώ) που προειδοποιούσαν για τους κινδύνους της διασποράς φιλορωσικής παραπληροφόρησης και έδιναν την εντύπωση μιας διχασμένης δανικής κοινωνίας (αρχειοθετημένα εδώ και εδώ). Επισημάνθηκε επίσης ο παραλογισμός της κακόβουλης χρήσης του προφίλ του Κάρστεν Χόνγκε, του οποίου οι δημοσίως διατυπωμένες επικριτικές απόψεις σχετικά με τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Ρωσίας, καθώς και η υποστήριξή του στην ανεξαρτησία της Γροιλανδίας, όπως εκφράζεται σε μια στήλη ή μια ανάρτηση στο Facebook, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το περιεχόμενο των ψεύτικων αναρτήσεων (αρχειοθετημένα εδώ και εδώ).

Ο Κάρστεν Χόνγκε, για παράδειγμα, έχει δείξει την υποστήριξή του στην Ουκρανία στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης σύγκρουσης με τη Ρωσία. Στις 12 Σεπτεμβρίου 2024, συμμετείχε με την Προεδρία του Κοινοβουλίου της Δανίας σε μια ιστορική επίσκεψη στην Ουκρανία, στην οποία η αντιπροσωπεία δεσμεύτηκε για υλική υποστήριξη (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ). Εξέφρασε επίσης την αλληλεγγύη του στους πολιτικούς κρατούμενους στη Λευκορωσία, έναν στενό σύμμαχο της Ρωσίας. Τον Μάρτιο του 2023, ανέλαβε συμβολικά την αναδοχή της Κατσιαρίνα Μακάρεβιτς, η οποία φυλακίστηκε για την κριτική της στο καθεστώς (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).

Η Γροιλανδία στο επίκεντρο

Η Γροιλανδία, το μεγαλύτερο νησί του κόσμου με πληθυσμό περίπου 57 χιλιάδων κατοίκων, αποτελεί αυτόνομη περιοχή του Βασιλείου της Δανίας με αυτοδιοίκηση στις εσωτερικές της υποθέσεις από την 1η Μαΐου 1979. Το νησί είναι πλούσιο σε φυσικούς πόρους, για παράδειγμα σε πετρέλαιο και σπάνια ορυκτά μεταλλικά στοιχεία, όπως το νεοδύμιο και το δυσπρόσιο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τη δική τους στρατιωτική βάση στο Πίτουφικ από το 1951. 

Image
Χάρτης του AFP που δείχνει τη Γροιλανδία, αυτοδιοικούμενο έδαφος της Δανίας, τη Δανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στις 20 Ιανουαρίου 2025, την ημέρα της ορκωμοσίας του, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι πιστεύει πως η Δανία θα συμφωνήσει με τα σχέδιά του για την αγορά της Γροιλανδίας, αφού αρνήθηκε να αποκλείσει τη στρατιωτική επέμβαση για να τεθεί η περιοχή υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ. «Η Γροιλανδία είναι ένα υπέροχο μέρος, το χρειαζόμαστε για τη διεθνή ασφάλεια. Είμαι βέβαιος ότι η Δανία θα έρθει μαζί μας», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του στο Οβάλ Γραφείο (αρχειοθετημένο εδώ).

Εκπρόσωποι της Γροιλανδίας, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Μούτε Έγκεντε, επιδιώκουν την ανεξαρτησία από τη Δανία (αρχειοθετημένο εδώ). Ο Έγκεντε δήλωσε στις 13 Ιανουαρίου ότι η Γροιλανδία είναι ανοικτή σε στενότερες σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, μεταξύ άλλων στους τομείς της άμυνας και των ορυκτών πόρων (αρχειοθετημένο εδώ). Ο Έγκεντε πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση του νησιού αναζητά τρόπους συνεργασίας με τον Τραμπ, αλλά με τους δικούς της όρους.

Στις 16 Ιανουαρίου 2025, η πρωθυπουργός της Δανίας Μέττε Φρεντέρικσεν είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Ντόναλντ Τραμπ, κατά την οποία απάντησε στις παρατηρήσεις του σχετικά με τη δυνατότητα των ΗΠΑ να αγοράσουν το νησί από τη Δανία. Στη συνέχεια δήλωσε στο δανικό κοινό ότι η απόφαση για το μέλλον της Γροιλανδίας βρίσκεται στα χέρια του (αρχειοθετημένο  εδώ). Σύμφωνα με την ίδια, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε να αποκλείσει την απειλή της χρήσης οικονομικού καταναγκασμού για την απόκτηση του ελέγχου της Γροιλανδίας.

Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;

Επικοινωνήστε μαζί μας