Η Ελλάδα δεν αποτελεί κύριο προορισμό για τους Αφγανούς πρόσφυγες
Καθώς η κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν οδήγησε χιλιάδες ανθρώπους στο να προσπαθήσουν να εγκαταλείψουν τη χώρα, αναρτήσεις στο Facebook, που κοινοποιήθηκαν εκατοντάδες φορές, υποστηρίζουν ότι οι Αφγανοί πρόσφυγες κατευθύνονται μόνο προς την Ελλάδα, και δεν τους δέχονται οι γειτονικές ή άλλες μουσουλμανικές χώρες. Αυτό, ωστόσο, είναι ψευδές: το γειτονικό Πακιστάν και το γειτονικό Ιράν φιλοξενούν σήμερα περίπου το 90% των 2,8 εκατ. διεθνώς εκτοπισμένων Αφγανών. Σύμφωνα με το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, στην Ελλάδα βρίσκονται περίπου 40.000 Αφγανοί.
«Γιατί οι Αφγανοί που θέλουν να γλιτώσουν από τους Ταλιμπάν δεν πάνε σε μουσουλμανικές χώρες κι έρχονται στην Ευρώπη, δηλαδή στην Ελλάδα;;;;», αναφέρει μια ανάρτηση που έγινε στο Facebook στις 17 Αυγούστου 2021, και έχει συγκεντρώσει περισσότερες από 220 κοινοποιήσεις έκτοτε. Παρόμοιοι ισχυρισμοί έχουν παρουσιαστεί σε αρκετές ακόμη αναρτήσεις στο Facebook (παραδείγματα εδώ, κι εδώ), ξεπερνώντας συνολικά τις 400 κοινοποιήσεις.
Κάποιες άλλες αναρτήσεις θέτουν το ερώτημα: «Τι σχέση έχει τώρα το Αφγανισταν με την Ελλάδα; Γιατι οι πρόσφυγες Αφγανοι να έρθουν στην Ελλάδα και την Ευρώπη; Κοιτάξτε με πόσα άλλα κράτη συνορεύει. Γιατι δεν πηγαίνουν εκεί; Στο Πακιστάν, την Ινδία, το Ιραν, το Τουρκμενιστάν κλπ. Ποιος είναι ο μηχανισμός και γιατί θέλει τους οποίους πρόσφυγες στην Ευρώπη;».
Οι ισχυρισμοί αυτοί δεν είναι καινούριοι: έχουν κοινοποιηθεί ευρύτατα τα προηγούμενα χρόνια, αλλά βρέθηκαν και πάλι στο προσκήνιο, ύστερα από τις πρόσφατες εξελίξεις στο Αφγανιστάν.
Ωστόσο, όπως θα δούμε, οι ισχυρισμοί αυτοί δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Μία από τις παραπλανητικές αναρτήσεις, λήψη εικόνας στις 19 Αυγούστου 2021Η πλειοψηφία των Αφγανών είναι στο Πακιστάν και το Ιράν
Ύστερα από τέσσερις και πλέον δεκαετίες συγκρούσεων στη χώρα τους, οι Αφγανοί πρόσφυγες αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες προσφυγικές κοινότητες στον κόσμο.
Στο τέλος του 2020, περίπου 2,8 εκατ. Αφγανοί είχαν εγκαταλείψει τη χώρα τους, σύμφωνα με σχετική έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Εξ αυτών, 2,6 εκατ. ήταν πρόσφυγες και 200.000 ήταν αιτούντες άσυλο.
Σύμφωνα με τον ορισμό που παραθέτει εδώ η Ύπατη Αρμοστεία, οι πρόσφυγες είναι άνθρωποι που έχουν διαφύγει από πόλεμο, βία, συγκρούσεις ή δίωξη στη στη χώρα τους. Οι αιτούντες άσυλο, όπως εξηγείται εδώ, είναι άνθρωποι που το αίτημά τους για χορήγηση προστασίας δεν έχει ακόμη διεκπεραιωθεί,
Στο τέλος του 2020, περίπου 1.434.000 Αφγανοί ήταν καταγεγραμμένοι ως πρόσφυγες στο Πακιστάν και 780.000 Αφγανοί πρόσφυγες ζούσαν στο Ιράν, σύμφωνα με αυτό εδώ το δελτίο της Ύπατης Αρμοστείας για τους μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος 2021.
Τόσο το Ιράν όσο και το Πακιστάν συνορεύουν με το Αφγανιστάν, και αποτελούν μουσουλμανικές χώρες.
«Περίπου 90% από τους Αφγανούς παγκοσμίως διαμένουν στο Ιράν και το Πακιστάν, αν και υπολογίσιμοι πληθυσμοί υπάρχουν και σε άλλες χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού», αναφέρει το ίδιο δελτίο. Όπως συμπληρώνει, περισσότεροι από 117.000 Αφγανοί πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο ζουν στην Τουρκία, επίσης μουσουλμανική χώρα.
Τα ίδια στοιχεία αναφέρουν ότι, κατά το 2020 και έως και τον Φεβρουάριο του 2021, στους Αφγανούς αντιστοιχούσε το 6% των αφίξεων στην Ευρώπη μέσω της Μεσογείου. Τον Ιανουάριο του 2021, οι Αφγανοί ήταν η δεύτερη εθνικότητα που κατέθεσε τα περισσότερα αιτήματα για άσυλο στην Ευρώπη (3.900 αιτήματα ασύλου), μετά τους Σύριους (10.400 αιτήματα ασύλου).
Η μεγαλύτερη κοινότητα Αφγανών στην Ευρώπη είναι στη Γερμανία
Σύμφωνα με αυτή την έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας, κατά το 2020 η Γερμανία ήταν η χώρα της Ευρώπης όπου υπεβλήθησαν τα περισσότερα αιτήματα για άσυλο.
Ως προς τον πληθυσμό Αφγανών που φιλοξενεί, με βάση μια έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας για τον Μάρτιο του 2021, η Γερμανία φιλοξενεί σήμερα 133.370 πρόσφυγες και 38.124 αιτούντες άσυλο. Το 2020, η Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας εκτίμησε τον συνολικό αριθμό των ανθρώπων Αφγανικής καταγωγής που ζουν στη Γερμανία σε 271.805 άτομα.
Σύμφωνα με αυτό το γράφημα από το portal ανάλυσης δεδομένων Statista, το οποίο βασίζεται σε δεδομένα της Ύπατης Αρμοστείας για επιλεγμένες χώρες (μόνο για πρόσφυγες και όχι για αιτούντες άσυλο), 40.000 Αφγανοί πρόσφυγες μένουν στην Αυστρία, 32.000 στη Γαλλία, και 30.000 στη Σουηδία.
Το γράφημα για τους Αφγανούς πρόσφυγες στην ιστοσελίδα της Statista διευκρινίζει ότι 240.000 Αφγανοί, των οποίων το αίτημα για άσυλο εκκρεμεί, δεν περιλαμβάνονταιΜηταράκης: 40.000 Αφγανοί στην Ελλάδα
Οι περισσότερες αφίξεις Αφγανών που έγιναν γνωστές στην Ύπατη Αρμοστεία κατά το 2019 και το 2020 πραγματοποιήθηκαν και καταγράφηκαν στην Ελλάδα.
Μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ στις 18 Αυγούστου 2021, μετά τη συμμετοχή του στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ), ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης δήλωσε πως η Ελλάδα «ήδη έχει συμβάλει στην αντιμετώπιση της κρίσης που ισχύει χρόνια στην περιοχή», επεξηγώντας πως «στην Ελλάδα βρίσκονται σήμερα 40.000 υπήκοοι Αφγανιστάν».
Από αυτούς, είπε ο υπουργός, «20.000 είναι αιτούντες άσυλο και 20.000 έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες». Τις σχετικές δηλώσεις του υπουργού μπορεί να ακούσει κανείς στο βίντεο που ακολουθεί, γύρω στο 1:56.
Κατά το πρώτο μισό του 2021, περίπου 600 Αφγανοί έφτασαν μέσω θαλάσσης στην Ελλάδα. Οι Αφγανοί αποτέλεσαν το 45% των συνολικών αφίξεων από θάλασσα, ούσα η πρώτη εθνικότητα σε αφίξεις.