Όχι, αυτό το χωριό δεν αποχώρησε από το ευρώ για τη δραχμή - ο ισχυρισμός είναι πρωταπριλιάτικο αστείο του 2012

Ο ισχυρισμός επανήλθε στην επιφάνεια καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυξανόμενο πληθωρισμό, καθώς και την ενεργειακή κρίση. Η Ελλάδα έχει σήμερα ένα από τα υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η εκδοχή του άρθρου που κοινοποιείται στα κοινωνικά δίκτυα στην Ελλάδα, για παράδειγμα σε αυτή την ανάρτηση στο Facebook στις 26 Αυγούστου, προέρχεται από την ιστοσελίδα Κατοχικά Νέα, η οποία δεν αναφέρει ότι το δημοσίευμα είναι αστείο. Ο τίτλος του άρθρου γράφει «Tο χωριό της Ελλάδας που παράτησε το Ευρώ και γύρισε στη Δραχμή!» και συνεχίζει με υποτιθέμενες συνεντεύξεις και σχόλια από «κατοίκους» του επινοημένου χωριού.

Image

Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 30/08/2022.

Εντοπίσαμε το ίδιο άρθρο στο Facebook εδώ, εδώ και εδώ, και στο Twitter εδώ.

Ορισμένοι χρήστες φαίνεται ότι πήραν το άρθρο στα σοβαρά και δεν γνώριζαν ότι αρχικά είχε γραφτεί ως αστείο. Μία από τις αναρτήσεις στο Facebook αναφέρει: «Αυτή είναι είδηση! Μακάρι και η Αθήνα η πρωτεύουσα της Ελλάδος να γυρίσει σε δραχμες! Μπας και ξυπνήσουμε όλοι εμείς οι υπήκοοι!»  Ένα σχόλιο σε αυτή την ανάρτηση αναφέρει: «Αμάν και ποτε... ολόκληρη η Ελλαδιτσα μας!»

Το AFP δεν έχει βρει καμία επίσημη πηγή ή άρθρο που να αναφέρει ότι κάποια ελληνική περιοχή ή χωριό έχει εγκαταλείψει το ευρώ για τη δραχμή. Η Ελλάδα υιοθέτησε το ευρώ το 2001, αντικαθιστώντας τη δραχμή που κυκλοφορούσε από το 1833.

Ένα πρωταπριλιάτικο αστείο από το 2012

Μέσω αναζήτησης λέξεων-κλειδιών στις κυριότερες μηχανές αναζήτησης, διαπιστώσαμε ότι το άρθρο κυκλοφορεί για περισσότερα από δέκα χρόνια. Η παλαιότερη έκδοση του άρθρου που βρήκαμε χρονολογείται από την 1η Απριλίου 2012 και είχε δημοσιευτεί από Το Ποντίκι. Γνωστός για τα χιουμοριστικά και σατιρικά άρθρα του, ο ιστότοπος έδωσε ως πηγή του άρθρου την ελληνική ημερήσια εφημερίδα Ελευθέρος Τύπος, αν και δεν παρέπεμπε στο αρχικό δημοσίευμα.

Βρήκαμε επίσης ότι το άρθρο αναφέρθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2013 από τον ειδησεογραφικό ιστότοπο Newsbeast.gr, ο οποίος εξηγεί ότι η ιστορία γράφτηκε στην πραγματικότητα ως αστείο και περιλαμβάνει μια συνέντευξη με τον δημοσιογράφο Άγγελο Αγγελίδη, ο οποίος έγραψε την αρχική πρωταπριλιάτικη φάρσα για τον Ελεύθερο Τύπο το 2012.

Το AFP επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Αγγελίδη και ο ίδιος επιβεβαίωσε ότι «όλα όσα γράφτηκαν σε αυτό το άρθρο ήταν επινοημένα, συμπεριλαμβανομένου του ονόματος του χωριού και των συνεντεύξεων με τους κατοίκους».

«Για την 1η Απριλίου 2012, σκεφτήκαμε ότι μια ιστορία για ένα χωριό που αποφάσισε να εγκαταλείψει το ευρώ για τη δραχμή θα ήταν αρκετά αστεία», εξήγησε.

«Ήταν στην αρχή της ελληνικής οικονομικής κρίσης και συχνά άκουγες τότε σχόλια όπως "με τη δραχμή όλα ήταν καλύτερα"», πρόσθεσε.

Ο σύνδεσμος για το αρχικό άρθρο δεν είναι πλέον διαθέσιμος στο διαδίκτυο. Μια εικόνα της πρώτης σελίδας της έντυπης έκδοσης της εφημερίδας της 1ης Απριλίου 2012, η οποία δείχνει μέρος του άρθρου, μπορείτε να δείτε ως μέρος αυτού του ρεπορτάζ της Ellinka Hoaxes.

Το AFP επικοινώνησε με τον Dr. Leander Bindewald, έναν ειδικό νομισματικών ζητημάτων από το δίκτυο Monneta.org, το οποίο αναφέρεται ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός που προωθεί τη βιώσιμη χρηματοδότηση και τα συμπληρωματικά νομίσματα. Εξήγησε τηλεφωνικά ότι η επιστροφή στην παλιά δραχμή σε τοπικό επίπεδο δεν θα ήταν εφικτή.

«Ακόμη και αν μια τοπική αρχή αποφάσιζε να επιστρέψει σε ένα νόμισμα που ονομάζεται "δραχμή", αυτό δεν θα ήταν σε καμία περίπτωση το νόμισμα που έκοβε η Τράπεζα της Ελλάδος πριν από το ευρώ. Θα ήταν η ίδια λέξη, αλλά όχι το ίδιο νόμισμα ή η ίδια αξία», είπε.

Ο Bindewald επισήμανε ότι στοιχεία πνευματικών δικαιωμάτων θα εμπόδιζαν επίσης τη δημιουργία ενός τέτοιου νομίσματος. «Για παράδειγμα, τα χαρτονομίσματα του ευρώ φέρουν το σήμα των πνευματικών δικαιωμάτων, κάτι που πρέπει να συνέβαινε όταν υπήρχε η δραχμή».

Εναλλακτικά συστήματα πληρωμών έχουν εμφανιστεί στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρώπη

Παρόλο που η δραχμή δεν έχει επανέλθει στην Ελλάδα, εναλλακτικά συστήματα πληρωμών έχουν εμφανιστεί σε τοπικό επίπεδο στην Ελλάδα στο παρελθόν ως απάντηση στην οικονομική κρίση.

Αυτό το ρεπορτάζ του 2012 από την εφημερίδα Τα Νέα απαριθμεί τα εναλλακτικά ανταλλακτήρια που λειτουργούσαν τότε. Αυτό το άρθρο του 2015 από τον ιστότοπο οικονομικών ειδήσεων Euro2Day εξηγεί περισσότερα για το φαινόμενο στην Ελλάδα, με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι τα εναλλακτικά νομίσματα λειτουργούν καλύτερα παράλληλα με το ευρώ και όχι προσπαθώντας να το αντικαταστήσουν.

Image

Σε αυτή τη φωτογραφία αρχείου ένας υπάλληλος μετράει χαρτονομίσματα ευρώ σε κατάστημα ανταλλαγής συναλλάγματος στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου, Κάιρο, στις 3 Νοεμβρίου 2016. ( AFP / KHALED DESOUKI)

Ένα από τα πιο γνωστά δίκτυα εναλλακτικών νομισμάτων στην Ελλάδα, το TEM, λειτούργησε από το 2010 έως το 2020 στην πόλη του Βόλου, στην Μαγνησία.

Ο μηχανικός πληροφορικής και ιδρυτικό μέλος του ΤΕΜ, Χρήστος Παπαιωάννου, δήλωσε στο AFP σε τηλεφωνική επικοινωνία ότι «η μονάδα αυτή ήταν συμπληρωματική του ευρώ, για να βοηθήσει τους πολίτες στις συναλλαγές και τις αγορές τους». Πρόσθεσε ότι χρησιμοποιούνταν από κατοίκους και επιχειρήσεις σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή για να δώσει ρευστότητα σε πολίτες που αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες. 

Περισσότερες πληροφορίες για το ΤΕΜ έχουν αναφέρει η Καθημερινή και η ΕΦΣΥΝ το 2015 και το 2017, αντίστοιχα.

Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες εξήγησαν ότι ενώ τα συμπληρωματικά νομίσματα μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στην τοπική οικονομία, η εγκατάλειψη του εθνικού νομίσματος θα ήταν πολύ πιο δύσκολη.

«Μια κοινότητα μπορεί να εισαγάγει ένα δεύτερο νόμισμα εν μία νυκτί και όλοι είναι ελεύθεροι να δέχονται όποιο νόμισμα θέλουν για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Αλλά, στην πράξη, η πλήρης εγκατάλειψη του ευρώ θα απαιτούσε να συγκεντρωθούν πολλά οικονομικά στοιχεία και όλοι στον τόπο να υποστηρίξουν και να τηρήσουν αυτή την απόφαση, ιδίως αν αυτό το συμπληρωματικό νόμισμα δεν μπορεί να ανταλλαχθεί αλλού», εξήγησε ο Bindewald.

Η οικονομολόγος Ειρήνη Σωτηροπούλου δήλωσε στο AFP μέσω email την 1η Σεπτεμβρίου ότι δεν υπάρχει νόμιμος τρόπος στην Ελλάδα για έναν οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) να αντικαταστήσει το εθνικό νόμισμα. «Απαγορεύεται και δεν θα μπορούσε να γίνει και για άλλους λόγους, που σχετίζονται με τη σχέση των ΟΤΑ με την εθνική κυβέρνηση όσον αφορά τη χρηματοδότηση», εξήγησε η ίδια. «Είναι εντελώς διαφορετικό, ωστόσο, να επιλέξει ένας ΟΤΑ να υποστηρίξει ένα παράλληλο νόμισμα και αυτό έχει συμβεί πολλές φορές, χωρίς βέβαια να εγκαταλείψει το επίσημο νόμισμα», πρόσθεσε.

Παραδείγματα αυτού του είδους υπάρχουν σε άλλες χώρες της ΕΕ, όπως το Makkie στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας και το Moneko στη Νάντη της Γαλλίας. Στην Ελβετία, η πόλη La Chaux-de-Fonds χρησιμοποιεί ένα τοπικό νόμισμα που ονομάζεται l'Abeille.