Όχι, ο Καναδάς δεν έχει ακόμα νομιμοποιήσει την ευθανασία για ανηλίκους

«Ο Καναδάς μετά απο νόμο για ευθανασία στους φτωχούς και σε όσους έχουν ψυχικά νοσήματα – νομιμοποιεί και την παιδική ευθανασία ΧΩΡΙΣ γονική συναίνεση!», αναφέρει μια ανάρτηση στο Facebook στις 31 Οκτωβρίου. Μοιράζεται ένα στιγμιότυπο οθόνης ενός Tweet που μοιράζεται ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο με την ίδια πρόταση ως τίτλο.

Image

Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 01/11/2022

Παρόμοιες αναρτήσεις έχουν εντοπιστεί στο Facebook εδώ και στο Twitter εδώ και εδώ. Οι αναρτήσεις στο Twitter στα γαλλικά διαδίδουν επίσης παρόμοιους ισχυρισμούς, αλλά με ένα βίντεο από το αμερικανικό ειδησεογραφικό κανάλι Fox News.

Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι ψευδείς. Το κείμενο του εν λόγω νόμου δεν προβλέπει επί του παρόντος τον ιατρικά υποβοηθούμενο θάνατο (MAID) σε ανηλίκους, με ή χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων.

Οι ανήλικοι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο MAID

Μετά από διαδικτυακή αναζήτηση, μπήκαμε στον ιστότοπο της κυβέρνησης του Καναδά, ο οποίος εξηγεί λεπτομερώς την καναδική νομοθεσία για τoν ιατρικά υποβοηθούμενο θάνατο ή αλιώς ευθανασία.

Εκεί αναφέρεται σαφώς ότι για να είναι κάποιος επιλέξιμος για ευθανασία πρέπει να είναι άνω των 18 ετών και «να έχει σοβαρή ασθένεια, νόσο ή αναπηρία». Σε καμία περίπτωση δεν αναφέρεται ότι η βοήθεια αυτή είναι ή θα είναι διαθέσιμη σε ανηλίκους, και μάλιστα χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων. Από τις 8 Νοεμβρίου 2022, αυτό δεν έχει αλλάξει.

Σε email προς το AFP στις 4 Νοεμβρίου 2022, η υπεύθυνη Τύπου του καναδικού Υπουργείου Υγείας, Natalie Mohamed, έγραψε ότι «όχι, δεν υπάρχει κανένα τμήμα του νόμου που να επιτρέπει σε ανηλίκους να λαμβάνουν ιατρική βοήθεια στο θάνατο, με ή χωρίς γονική συναίνεση, καθώς οι ανήλικοι δεν είναι επιλέξιμοι να υποβάλουν αίτηση για MAID (ιατρικά υποβοηθούμενος θάνατος) σύμφωνα με την ισχύουσα καναδική νομοθεσία».

Σημειώνεται ότι στη σελίδα για τον MAID (και στο νόμο), σημειώνεται ότι άτομα με μόνο ψυχική διαταραχή αποκλείονται επίσης επί του παρόντος από το πρόγραμμα.

Μετά από απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Καναδά το 2015, ο καναδικός ποινικός κώδικας τροποποιήθηκε τον Ιούνιο του 2016 για να νομιμοποιήσει, υπό προϋποθέσεις και για άτομα σε νόμιμη ηλικία, τον ιατρικά υποβοηθούμενο θάνατο (MAID), η οποία υπάρχει ήδη στο Κεμπέκ από το 2014.

Η διαδικασία αυτή προοριζόταν αρχικά μόνο για ασθενείς με ανίατη ασθένεια. Εάν δύο ανεξάρτητοι επαγγελματίες υγείας εγκρίνουν το αίτημα μετά από ενημερωμένη συναίνεση, ο ασθενής μπορεί να λάβει θανατηφόρο ένεση από το ιατρικό προσωπικό ή με τη λήψη ενός χαπιού που προκαλεί το θάνατο, στο νοσοκομείο ή στο σπίτι.

Τον Μάρτιο του 2021, η πρόσβαση στον MAID διευρύνθηκε με το νομοσχέδιο C-7, το οποίο κατήργησε το κριτήριο επιλεξιμότητας που απαιτούσε ότι «ο φυσικός θάνατος ενός ατόμου είναι ευλόγως προβλέψιμος», αυξάνοντας έτσι τον αριθμό των ατόμων που έχουν δικαίωμα, όπως οι ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον ή σκλήρυνση κατά πλάκας. Ωστόσο, ο MAID εξακολουθεί να υπόκειται σε ορισμένες περαιτέρω προϋποθέσεις.

Για να έχει κάποιος πρόσβαση στο MAID, πρέπει επίσης να είναι δικαιούχος του καναδικού συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, να είναι σε θέση να λαμβάνετε αποφάσεις σχετικά με τη φροντίδα της υγείας σας με ενημερωμένη συναίνεση, να είναι ελεύθερος από εξωτερικές πιέσεις και να έχει ενημερωθεί για τις επιλογές ανακούφισης του πόνου, όπως η παρηγορητική φροντίδα. Μια επεξήγηση της διαδικασίας και των συνοδευτικών εγγυήσεων μπορεί κάποιος να βρεί στηστη σελίδα του MAID της καναδικής κυβέρνησης.

Επιπλέον, σε αντίθεση με το υπονοούμενο των ισχυρισμών στο Facebook, το να είναι κάποιος «φτωχός» από μόνο του δεν αναφέρεται πουθενά στο κείμενο του νόμου για τον MAID ως λόγος πρόσβασης στη διαδικασία.

Συζητήσεις γύρω από τα κριτήρια επιλεξιμότητας της MAID για άτομα με ψυχικές ασθένειες

Μέχρι σήμερα, η καναδική κυβέρνηση έχει ορίσει τα άτομα με «σοβαρή και ανεπανόρθωτη ιατρική κατάσταση» ως εκείνα που πάσχουν από «σοβαρή ασθένεια, νόσο ή αναπηρία», βρίσκονται σε «προχωρημένη κατάσταση παρακμής που δεν μπορεί να αντιστραεί» και «βιώνουν αφόρητο σωματικό ή ψυχικό πόνο από την ασθένεια, τη νόσο, την αναπηρία ή την κατάσταση παρακμής που δεν μπορεί να ανακουφιστεί υπό συνθήκες που εσείς θεωρείτε αποδεκτές».

Image

Στιγμιότυπο από την ιστοσελίδα της Ιατρικής Βοήθειας στον Θάνατο (MAID). Λήψη εικόνας: 07/11/2022

Σε επικοινωνία με το AFP, η Helène Guay, δικηγόρος από το Μόντρεαλ που ειδικεύεται στο δίκαιο της υγείας, εξήγησε σε email στις 31 Οκτωβρίου ότι «επί του παρόντος, μέχρι τις 17 Μαρτίου 2023, η MAID δεν επιτρέπεται όταν η ψυχική ασθένεια είναι η μόνη ιατρική κατάσταση που επικαλείται ως μοναδική προϋπόθεση της αίτησης. Ωστόσο, είναι δυνατόν να υποβληθεί αίτηση για τον ΜΑΙD εάν ένα άτομο έχει ψυχική ασθένεια και άλλες ιατρικές παθήσεις».

Ωστόσο, η κυβέρνηση εξετάζει επί του παρόντος «τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να παρέχεται με ασφάλεια ο MAID, βάσει ψυχικής ασθένειας, και να διασφαλίσει ότι υπάρχουν οι κατάλληλες εγγυήσεις για την προστασία των εν λόγω προσώπων», με σκοπό τη διεύρυνση των κριτηρίων πρόσβασης έως τις 17 Μαρτίου 2023. Μια έκθεση από μια ομάδα εμπειρογνωμόνων τον Μάιο του 2022 συνέστησε κάτι τέτοιο, αλλά αρκετές ενώσεις ανησυχούσαν τότε ότι ορισμένες διατάξεις δεν θα προστάτευαν επαρκώς τα άτομα με ψυχικές ασθένειες.

«Αναμένονται εξελίξεις τους επόμενους μήνες», δήλωσε η Hélène Guay.

«Τα άτομα με ψυχική διαταραχή ως μοναδική υποκείμενη ιατρική πάθηση δεν είναι επί του παρόντος επιλέξιμα για τον MAID», δήλωσε επίσης η Natalie Mohamed.

«Η κυβέρνηση του Καναδά και οι κυβερνήσεις των επαρχιών και περιφερειών εφαρμόζουν τη νομοθεσία του MAID που ψηφίστηκε τον Μάρτιο του 2021 - δηλαδή ότι από τις 18 Μαρτίου 2023 θα επιτρέπονται οι αιτήσεις για MAID από άτομα με ψυχική διαταραχή ως μοναδική υποκείμενη ιατρική πάθηση. Τα αιτήματα αυτά θα πρέπει ακόμη να αξιολογούνται βάσει των κριτηρίων και των ενισχυμένων εγγυήσεων της νομοθεσίας, προκειμένου να διαπιστωθεί η επιλεξιμότητα του προσώπου που αιτείται για MAID», εξήγησε περαιτέρω η Natalie Mohamed.

Ο σύμβουλος επικοινωνίας πρόσθεσε ότι η καναδική κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι οι αξιολογήσεις θα είναι πιο περίπλοκες για τα άτομα των οποίων ο φυσικός θάνατος δεν είναι ευλόγως προβλέψιμος, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με ψυχική διαταραχή ως μοναδική υποκείμενη ιατρική πάθηση.

«Όσον αφορά ειδικά το ζήτημα της συναίνεσης μετά από ενημέρωση, οι ιατροί στον Καναδά είναι πολύ έμπειροι στη διαπίστωση του κατά πόσον ένα άτομο έχει την ικανότητα να συναινέσει σε μια ιατρική διαδικασία και να λάβει ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με οποιαδήποτε πτυχή της υγείας του. Η διαπίστωση της ικανότητας μπορεί να αποτελεί πρόκληση σε πολλές περιπτώσεις και δεν σχετίζεται απαραίτητα με τη διάγνωση ενός ατόμου. Η ικανότητα των ατόμων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές αξιολογείται τακτικά από τους παρόχους οι οποίοι πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ασθενείς που βρίσκονται υπό τη φροντίδα τους δίνουν τη συγκατάθεσή τους μετά από ενημέρωση πριν λάβουν οποιαδήποτε ψυχιατρική ή άλλη ιατρική περίθαλψη. Θα ήταν λάθος να υποθέσουμε ότι μόνο τα άτομα με ψυχική διαταραχή αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά τη διαπίστωση της ικανότητας, ή να υποθέσουμε ότι όλα τα άτομα με ψυχική ασθένεια είναι ανίκανα να λάβουν ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με την υγεία τους, συμπεριλαμβανομένης της απόφασης να ακολουθήσουν τον ΜΑΙD», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με την Natalie Mohamed, η κυβέρνηση καταβάλλει προσπάθειες συνεργασίας με τις επαρχίες, τα εδάφη, τους ρυθμιστικούς φορείς των επαγγελματιών υγείας και τους κλινικούς ιατρούς, οι οποίες επικεντρώνονται στη διασφάλιση της ετοιμότητας του συστήματος του ΜΑΙD και της κοινότητας των κλινικών ιατρών του Καναδά. Το έργο αυτό καθοδηγείται από τις ολοκληρωμένες συστάσεις που διατυπώθηκαν από μια ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων για τον MAID και τις ψυχικές ασθένειες.

«Είμαστε βέβαιοι ότι η πρόσβαση στον MAID μπορεί να διαχειριστεί, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο, είτε ευάλωτους ανθρώπους είτε εκείνους των οποίων ο πόνος θα μπορούσε να ανακουφιστεί με κατάλληλες και διαθέσιμες κλινικές παρεμβάσεις ή άλλες υποστηρίξεις», δήλωσε η Natalie Mohamed.

Σύμφωνα με την τρίτη ετήσια κυβερνητική έκθεση για τη ΜΑΙD, το 2021, «αναφέρθηκαν 10.064 διατάξεις για τη ΜΑΙD στον Καναδά, που αντιστοιχούν στο 3,3% όλων των θανάτων στον Καναδά».

Την ίδια χρονιά, ο καρκίνος ήταν η πιο συχνά αναφερόμενη υποκείμενη πάθηση (65,6%), ακολουθούμενη από καρδιαγγειακές παθήσεις (18,7%), χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις (12,4%) και νευρολογικές διαταραχές (12,4%). Ο μέσος όρος των ασθενών με τη MAID ήταν 76,3 ετών.

Σύμφωνα με την έκθεση, μόνο 219 περιπτώσεις, ή το 2,2% του συνόλου των περιπτώσεων της MAID, αφορούσαν άτομα των οποίων ο φυσικός θάνατος δεν ήταν ευλόγως προβλέψιμος. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς ανέφεραν υποκείμενες νευρολογικές παθήσεις.

Στην Ελλάδα, η ιατρική βοήθεια στο θάνατο ή η ευθανασία δεν υπάρχει και δεν επιτρέπεται. Ωστόσο, το 2017, ο τότε βουλευτής Γιώργος Αμυράς, έστειλε επιστολή στον τότε υπουργό Δικαιοσύνης επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, Σταύρο Κοντονή, ζητώντας τη δημιουργία ενός «νομικού πλαισίου» για το δικαίωμα στην ευθανασία. Ο υπουργός ανακοίνωσε τότε την έναρξη συζητήσεων για το θέμα αυτό, αλλά τελικά δεν ολοκληρώθηκε το νομοσχέδιου. Η σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν έχει επαναφέρει το ζήτημα αυτό από την εκλογή της το 2019.

Επανεξέταση των διατάξεων του νόμου κάθε 5 χρόνια

Ο ισχυρισμός ότι ο Καναδάς ψηφίζει νόμο που επιτρέπει την ευθανασία για παιδιά χωρίς τη γονική συναίνεση έχει εξαπλωθεί καθώς οι διατάξεις του νόμου που επιτρέπει την MAID επανεξετάζονται, όπως απαιτείται από την καναδική νομοθεσία κάθε πέντε χρόνια.

«Όταν νομιμοποιήθηκε η MAID στον Καναδά (το 2016), ελήφθη η απόφαση να αποκλειστούν οι ανήλικοι από το δικαίωμα να τη λάβουν. Δεδομένου ότι το ζήτημα ήταν αμφιλεγόμενο και απαιτούσε περαιτέρω εξέταση, η κυβέρνηση του Καναδά ανέθεσε στο Καναδικό Συμβούλιο Ακαδημιών μια μελέτη σχετικά με την MAID για ανηλίκους. Η μελέτη αυτή κατατέθηκε στο κοινοβούλιο του Καναδά το 2018», συνέχισε η Natalie Mohamed στο εμαιλ που απέστειλε στο AFP. Το Καναδικό Συμβούλιο αναφέρει ότι «καλεί τους καλύτερους εμπειρογνώμονες στους αντίστοιχους τομείς τους για να αξιολογήσουν τα στοιχεία σχετικά με πολύπλοκα επιστημονικά θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος για την ενημέρωση της λήψης αποφάσεων στον Καναδά».

Η Natalie Mohamed εξήγησε περαιτέρω ότι «εξακολουθεί να υπάρχει συνεχές ενδιαφέρον για το θέμα αυτό», και ως εκ τούτου, διορίστηκε μια κοινοβουλευτική Ειδική Μικτή Επιτροπή για την Ιατρική Βοήθεια στον Θάνατο, η οποία ανέλαβε να επανεξετάσει τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα σχετικά με την MAID και την εφαρμογή τους, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, θεμάτων που αφορούν τους ώριμους ανηλίκους, τις εκ των προτέρων αιτήσεις, τις ψυχικές ασθένειες, την κατάσταση της παρηγορητικής φροντίδας στον Καναδά και την προστασία των Καναδών με αναπηρία. Η επιτροπή αναμένεται να υποβάλει την έκθεσή της στο Κοινοβούλιο έως τις 17 Φεβρουαρίου 2023.

Στο πλαίσιο αυτό, ο καθηγητής Louis Roy, γενικός επιθεωρητής στην Διεύθυνση επιθεώρησης της Ένωσης των γιατρών του Κεμπέκ (CMQ), μίλησε ενώπιον της Ειδικής Μεικτής Επιτροπής για την Ιατρική Βοήθεια στον Θάνατο στην Οττάβα για να εκφράσει τις απόψεις της Ένωσης σχετικά με τη διεύρυνση των κριτηρίων εισαγωγής στην MAID.

Η παρέμβασή του βρίσκεται σε αυτόν τον σύνδεσμο, στο σημείο 10:02:41.

Σε αυτήν την παρέμβαση, επαναβεβαίωσε τη θέση του CMQ, που είναι ήδη γνωστή από τον Δεκέμβριο του 2021, όπως αποδεικνύεται από αυτό το έγγραφο, ότι θέλει να επιτρέψει την MAID σε ορισμένους εφήβους που θεωρούνται «ώριμοι», με τα ίδια κριτήρια που ισχύουν για τους ενήλικες, και με την προϋπόθεση της ύπαρξης γονικής άδειας.

«Η Ενωση θεωρεί ότι η MAID θα πρέπει να συμπεριληφθεί στον κατάλογο των φροντίδων... στις οποίες μπορεί να συναινέσει ένας ανήλικος ηλικίας 14 έως 18 ετών, σε συνδυασμό με την απαίτηση γονικής συγκατάθεσης», δήλωσε το CMQ τον Δεκέμβριο του 2021.

Από το 2021, η CMQ ήθελε επίσης να ανοίξει τη MAID σε βρέφη ηλικίας 0 έως 1 έτους, των οποίων «η πολύ κακή πρόγνωση και οι τρομακτικές συνθήκες. σε περιπτώσεις σοβαρών δυσμορφιών ή σοβαρών πολυσυμπτωματικών συνδρόμων, αφαιρούν κάθε προοπτική ανακούφισης και επιβίωσης».

Ωστόσο, η θέση αυτή προκάλεσε σημαντικές διαφωνίες στη χώρα, όπως αναφέρει το Radio-Canada σε άρθρο με τίτλο «Πρέπει να επεκταθεί η ιατρική βοήθεια στο θάνατο σε άρρωστα παιδιά κάτω του ενός έτους;».

Το καναδικό μέσο ενημέρωσης παραθέτει τις απόψεις διαφόρων ενώσεων που ανησυχούν για πιθανές καταχρήσεις εάν η ΜΑΙD ανοίξει σε ανηλίκους.

«Οι περισσότερες οικογένειες παιδιών που γεννιούνται με αναπηρία ενημερώνονται μόλις το παιδί τους δεν θα έχει καλή ποιότητα ζωής με οποιονδήποτε τρόπο (...) Ο Καναδάς δεν μπορεί να αρχίσει να σκοτώνει μωρά όταν οι γιατροί προβλέπουν ότι δεν υπάρχει ελπίδα για αυτά. Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται πολύ συχνά σε υποθέσεις διακρίσεων σχετικά με τη ζωή με αναπηρία», δήλωσε η Krista Carr, αντιπρόεδρος της Inclusion Canada, στην εφημερίδα National Post στις 11 Οκτωβρίου.

Αντιμέτωπο με αυτές τις επικρίσεις, το Κολέγιο Ιατρών του Κεμπέκ διευκρίνισε τη θέση του στις 14 Οκτωβρίου.

«Δεν τίθεται θέμα για το Κολέγιο να χορηγεί αυτή τη φροντίδα σε μωρά που γεννιούνται με σοβαρή αναπηρία, με κάθε είδους ανεπάρκεια ή με ψυχική ασθένεια», ανέφερε επίσης το Κολέγιο Ιατρών του Κεμπέκ στις 31 Οκτωβρίου στο AFP.

Ο προβληματισμός του CMQ αφορά «τα παιδιά που γεννιούνται με καταστάσεις ασυμβίβαστες με τη ζωή», διευκρίνισε περαιτέρω το Κολλέγιο, σημειώνοντας ότι οι γονείς «θα πρέπει να έχουν την επιλογή να αποκτήσουν αυτή τη φροντίδα για τα μωρά τους».

Επομένως, δεν πρόκειται για μια απόφαση που θα λαμβάνεται χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων, όπως εξηγείται στα δημοσιεύματα που κυκλοφορούν.

«Το Κολλέγιο πιστεύει ότι η WMA μπορεί να είναι η κατάλληλη φροντίδα σε περιπτώσεις βρεφών ηλικίας κάτω του ενός έτους που είναι θύματα ακραίου πόνου που δεν μπορεί να ανακουφιστεί, σε συνδυασμό με πολύ κακή πρόγνωση, και επηρεάζονται από σοβαρές δυσπλασίες ή σοβαρά πολυσυμπτωματικά σύνδρομα, τα οποία αναιρούν κάθε προοπτική επιβίωσης. Η φροντίδα αυτή θα πρέπει να διέπεται από ένα αυστηρό πρωτόκολλο. Το Κολλέγιο πιστεύει ότι η εμπειρία των Κάτω Χωρών (πρωτόκολλο Groningen) είναι μια οδός που πρέπει να διερευνηθεί», δήλωσε το Κολλέγιο.