Οι πυρκαγιές στη βορειοανατολική Ελλάδα πυροδοτούν παραπληροφόρηση κατά μεταναστών

Αμέσως μετά το ξέσπασμα, στις 19 Αυγούστου, των πρώτων πυρκαγιών γύρω από την πόλη της Αλεξανδρούπολης - κοντά σε μια συνηθισμένη διαδρομή που ακολουθούν οι μετανάστες που εισέρχονται στην Ευρώπη από την Τουρκία - αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες και βίντεο που υποστήριζουν ότι δείχνουν αυτοσχέδιους εμπρηστικούς μηχανισμούς που φτιάχτηκαν από μετανάστες που διασχίζουν τα σύνορα.

Τουλάχιστον δύο αναφορές από μέσα ενημέρωσης που ενέπλεκαν μετανάστες διαψεύστηκαν γρήγορα, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τις αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να κοινοποιούν ανυπόστατες κατηγορίες που σε ορισμένες περιπτώσεις ισοδυναμούν με εκκλήσεις σε βία.

Οι φραστικές επιθέσεις κατά μεταναστών εντάθηκαν αφού μια ομάδα 13 ανδρών από το Πακιστάν και τη Συρία κατηγορήθηκαν από κατοίκους της περιοχής ότι πιάστηκαν επ' αυτοφώρω να προσπαθούν να ανάψουν φωτιά έξω από την Αλεξανδρούπολη.

Ένας κάτοικος δημοσίευσε ένα βίντεο ζωντανής μετάδοσης στο Facebook στις 22 Αυγούστου, το οποίο έδειχνε μετανάστες στοιβαγμένους σε ένα τρέιλερ, με τον άνδρα που τραβούσε το βίντεο να καυχιέται ότι τους έπιασε επειδή προσπαθούσαν να «μας κάψουν».

«Μην τους δείχνεις... Καψτους» έγραψε κάποιος σε σχόλιο.

Image

Στιγμιότυπο από το βίντεο που δείχνει μετανάστες στοιβαγμένους σε ένα τρέιλερ, το οποίο κοινοποιήθηκε στο Facebook. Λήψη εικόνας: 28/08/2023

Ο 45χρονος κάτοικος συνελήφθη την ίδια ημέρα μαζί με δύο φερόμενους ως συνεργούς του, ενώ οι αρχές επέμειναν ότι η «αυτοδικία» δεν είναι ανεκτή. Οι τρεις κατηγορήθηκαν, μεταξύ άλλων, για διέγερση σε διάπραξη εγκλημάτων με ρατσιστικά κίνητρα.

Οι 13 μετανάστες συνελήφθησαν επίσης και αργότερα τους ασκήθηκε δίωξη για παράνομη είσοδο και απόπειρα εμπρησμού. Ωστόσο, κυβερνητική πηγή δήλωσε στην εφημερίδα «Καθημερινή» ότι τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι οι μετανάστες είναι πιθανότερο να συνδέονται με ακούσιες φωτιές για μαγείρεμα ή για να ζεσταθούν, παρά με προμελετημένους εμπρησμούς.

Η εικόνα μιας κατασκευής που υποστηρίζεται ότι χρησιμοποιήθηκε για την πρόκληση πυρκαγιών κοινοποιήθηκε ευρέως στο διαδίκτυο. Έδειχνε δύο ελαστικά αυτοκινήτων, μέσα στα οποία ήταν στριμωγμένα ξύλα και φελιζόλ. Ωστόσο, δεν ήταν σαφές ποιος την είχε κατασκευάσει και για ποιο λόγο.

Στις 25 Αυγούστου οι δικαστικές αρχές που ανέλαβαν την υπόθεση απελευθέρωσαν τέσσερις από τους μετανάστες. Οι υπόλοιποι εννέα μετανάστες αφέθηκαν επίσης ελεύθεροι χωρίς περιοριστικούς όρους στις 28 Αυγούστου. Οι κατηγορίες για απόπειρα εμπρησμού κατέπεσαν και για τους 13 μετανάστες, καθώς το μοναδικό στοιχείο ήταν η κατάθεση του δράστη της αρπαγής.

Οι μετανάστες οδηγήθηκαν στη συνέχεια σε Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ), καθώς είχαν εισέλθει παράνομα στη χώρα.

Image

Η ομάδα 13 Πακιστανών και Σύρων μεταναστών που κατηγορήθηκαν για παράνομη είσοδο και απόπειρα εμπρησμού, μεταβαίνει στα δικαστήρια Αλεξανδρούπολης, συνοδεία αστυνομικών, στις 25 Αυγούστου 2023 ( AFP / Sakis MITROLIDIS)

Ο άνδρας που συνελήφθη για την κράτηση των μεταναστών -ο οποίος ονομάστηκε από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης «σερίφης του Έβρου»- τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό, όπως και οι συνεργοί του. Ισχυρίστηκε ότι επενέβη αφού είδε τους μετανάστες να προσπαθούν να ανάψουν την αυτοσχέδια κατασκευή σε θάμνους κοντά σε ένα σούπερ μάρκετ.

Παρόμοιο συμβάν είδε το φως της δημοσιότητας στις 28 Αυγούστου, με βίντεο που κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να δείχνει μετανάστες στο έδαφος, ενώ δύο άνδρες και ο άνδρας που τραβά το βίντεο στέκονται γύρω τους. Ο τελευταίος αποκαλεί υποτιμητικά τους μετανάστες «επενδυτές», παραπέμποντας σε δήλωση του πρώην υφυπουργού Εξωτερικών Δημήτρη Μάρδα από το 2016, σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση θα μεταχειριζόταν ευνοϊκά μετανάστες με οικονομική επιφάνεια που θα μπορούσαν να επενδύσουν στη χώρα.

Ένας άλλος ισχυρισμός που κοινοποιήθηκε ευρέως στο διαδίκτυο ανέφερε ότι 20 μετανάστες είχαν συλληφθεί έξω από την Αλεξανδρούπολη μετά από ανταλλαγή πυροβολισμών με την αστυνομία και τον στρατό. Οι αρχές το διέψευσαν αργότερα, μιλώντας στο AFP. Το μέσο επαλήθευσης γεγονότων Ellinika Hoaxes διερεύνησε επίσης τον ισχυρισμό και δεν μπόρεσε να τον επιβεβαιώσει.

Παρομοίως, ο τηλεοπτικός σταθμός πανελλαδικής εμβέλειας Open διόρθωσε στις 23 Αυγούστου ρεπορτάζ που ανέφερε λανθασμένα ότι δύο μετανάστες συνελήφθησαν επ' αυτοφώρω την ώρα που άναβαν φωτιά στις Σάπες Ροδόπης.

Η πυρκαγιά ξεκίνησε από κεραυνό

Η πυρκαγιά που ξέσπασε στις 19 Αυγούστου και κατέκαψε τμήματα της βόρειας Ελλάδας κυρίως στο νομό του Έβρου προκλήθηκε αρχικά από κεραυνό, σύμφωνα με τον δήμαρχο Αλεξανδρούπολης Γιάννη Ζαμπούκη.

Η υπηρεσία Copernicus της ΕΕ χαρακτήρισε τη φωτιά ως τη μεγαλύτερη σε έδαφος της ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Η συνολική καμένη έκταση υπολογιζόταν σε 72.344 εκτάρια μέχρι τις 24 Αυγούστου, ενώ η φωτιά συνεχίζει να καίει τη Δευτέρα 28 Αυγούστου.

Image

Μια ανάρτηση στο Twitter, που μετονομάζεται σε Χ, από το λογαριασμό της υπηρεσίας Copernicus της ΕΕ, που δείχνει την περιοχή που κάηκε από τις πυρκαγιές στη βορειοανατολική Ελλάδα. Λήχη εικόνας: 28/08/2023

Η περιοχή απέχει μόλις λίγα χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα. Από την περιοχή περνούν τακτικά μετανάστες με τη βοήθεια διακινητών.

Το 2020, δεκάδες χιλιάδες μετανάστες προσπάθησαν να περάσουν από την περιοχή, συγκρουόμενοι επί ημέρες με τα ελληνικά σώματα ασφαλείας.

Οι εργασίες για την επέκταση ενός φράχτη μήκους 37,5 χιλιομέτρων κατά μήκος των ελληνοτουρκικών συνόρων στην περιοχή για τον αποκλεισμό της διαδρομής πρόκειται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2023, σύμφωνα με την κυβέρνηση.

Image

Ελικόπτερα πετούν καθώς η πυρκαγιά μαίνεται κοντά στην Αλεξανδρούπολη, στη βόρεια Ελλάδα, στις 21 Αυγούστου 2023 ( AFP / SAKIS MITROLIDIS)

«Θέλουν να μας καταστρέψουν»

Το εχθρικό κλίμα κατά των μεταναστών είναι έντονο στις ελληνικές παραμεθόριες περιοχές, όπου οι ντόπιοι κατηγορούν τους αιτούντες άσυλο ότι κλέβουν και λένε ότι η επικίνδυνη οδήγηση των διακινητών αποτελεί σοβαρό κίνδυνο.

«Εγώ είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι οι φωτιές προκλήθηκαν από μετανάστες» δήλωσε στο AFP ο Χρήστος Πασχαλάκης, κάτοικος του Έβρου.

«Μας καίνε, μας κλέβουν, μας σκοτώνουν με τα τροχαία που γίνονται στην Εγνατία Οδό» είπε.

«Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η φωτιά στο δάσος ξεκίνησε από μετανάστες» είπε ο Βαγγέλης Ράλλης, ένας 70χρονος συνταξιούχος δασεργάτης, κάτοικος της Δαδιάς, ενός χωριού δίπλα στο νευραλγικό εθνικό πάρκο που κάηκε και πέρυσι.

«Πέρυσι το έκαψαν πάλι και φέτος ήρθαν να αποτελειώσουν το έργο τους. Θέλουν να μας καταστρέψουν», πρόσθεσε.

Το θέμα προκάλεσε επίσης πολιτική αντιπαράθεση αφού ο Κυριάκος Βελόπουλος, πρόεδρος του εθνικιστικού κόμματος Ελληνική Λύση, κατηγόρησε επίσης τους μετανάστες και επαίνεσε τον άνδρα που συνελήφθη για την παράνομη κράτησή τους.

Ένας βουλευτής του κόμματος του Βελόπουλου, ο Πάρης Παπαδάκης, κάλεσε επίσης τους ντόπιους να «λάβουν μέτρα», καθώς υποστήριξε πως μετανάστες «παρακωλύουν» το έργο των πιλότων πυροσβεστικών αεροπλάνων. «Έχουμε πόλεμο», ανέφερε ο Παπαδάκης σε ανάρτησή του στο Facebook.

Στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου 2023, το κόμμα του Βελόπουλου και ακόμα δύο ακροδεξιά κόμματα σημείωσαν τα υψηλότερα ποσοστά τους στη Βόρεια Ελλάδα.

Στην περιοχή του Έβρου, η Ελληνική Λύση συγκέντρωσε σχεδόν το 9% των ψήφων.

Θύματα των πυρκαγιών

Οι πυρκαγιές στην περιοχή του Έβρου έχουν στοιχίσει τη ζωή σε 20 ανθρώπους, οι οποίοι πιστεύεται ότι ήταν μετανάστες.

Μια ομάδα 18 ατόμων, μεταξύ των οποίων δύο παιδιά, βρέθηκε στις 22 Αυγούστου κοντά στον Άβαντα, περίπου 38 χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα.

Image

Αυτή η φωτογραφία, που τραβήχτηκε στις 23 Αυγούστου, δείχνει ένα κατεστραμμένο κτίριο στο χωριό Αβαντα κοντά στην Αλεξανδρούπολη στην βόρεια Ελλάδα, όπου βρέθηκαν 18 άνθρωποι νεκροί, που θεωρούνται μετανάστες, ( AFP / SAKIS MITROLIDIS)

Ακόμα ένας άνδρας, πιθανότατα μετανάστης, βρέθηκε νεκρός στην περιοχή της Λευκίμμης κοντά στα τουρκικά σύνορα μια μέρα νωρίτερα και ένα ακόμη πτώμα, που πιθανότατα ανήκε επίσης σε μετανάστη, βρέθηκε απανθρακωμένο στην ίδια περιοχή την Παρασκευή 25 Αυγούστου.

Ο επικεφαλής των συνοριοφυλάκων του Έβρου, Χρυσοβαλάντης Γιαλαμάς, δήλωσε στο AFP ότι εκτιμά πως θα βρεθούν και άλλα πτώματα μεταναστών, καθώς οι διελεύσεις από την Τουρκία έχουν αυξηθεί τις τελευταίες ημέρες.

Στις 23 Αυγούστου, η Διεθνής Αμνηστία κάλεσε την Ελλάδα να «εκκενώσει επειγόντως όλους όσοι έχουν εγκλωβιστεί στην περιοχή του Έβρου και δεν μπορούν να μετακινηθούν με ασφάλεια λόγω των πυρκαγιών, και να διασφαλίσει ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έχουν εισέλθει παράνομα στην Ελλάδα μπορούν να ζητήσουν άσυλο και δεν επιστρέφονται παράνομα με τη βία στα σύνορα».