Όχι, η γυναίκα που σφίγγει το χέρι με τον Αδόλφο Χίτλερ δεν είναι η γιαγιά της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν

«ΤΟ ΜΗΛΟ ΠΕΦΤΕΙ ΚΑΤΩ ΑΟΙ ΤΗΝ ΜΗΛΙΑ...Μια φωτογραφία της γιαγιάς της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον Αδόλφο Χίτλερ γίνεται viral στα social media», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook στις 20 Μαρτίου 2024, που κοινοποιήθηκε από τότε δεκάδες φορές.

Η ανάρτηση κοινοποιεί μια ασπρόμαυρη εικόνα μιας νεαρής γυναίκας με παραδοσιακή ενδυμασία που σφίγγει το χέρι στον Αδόλφο Χίτλερ, και οι δύο περιτριγυρισμένοι από ναζιστές αξιωματούχους.

Η ανάρτηση προσθέτει επίσης: «Ο παππούς της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν ο στρατηγός των SS Karl Albrecht Oberg. Τον Σεπτέμβριο του 1941, ο Karl Oberg διορίστηκε «Αρχηγός των SS και της αστυνομίας» (SSPf) στην περιοχή Radom της Πολωνίας, όπου προώθησε την εξόντωση Εβραίων και Σλάβων, καθώς και την εκκαθάριση των Πολωνών».

Image

Στιγμιότυπα της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook και του παραπλανητικού διαδικτυακού άρθρου. Λήψη εικόνων: 22/03/2024

Η ίδια εικόνα κοινοποιήθηκε επίσης με τον ίδιο ισχυρισμό στο Facebook εδώ. Διαδικτυακά άρθρα, όπως εδώ, εδώ ή εδώ, παρουσιάζουν επίσης την ίδια φωτογραφία που κοινοποιήθηκε από έναν λογαριασμό Χ στα αγγλικά. 

Μάλιστα, ο συγκεκριμένος λογαριασμός κοινοποιεί μια δημοσίευση με ημερομηνία 23 Νοεμβρίου 2023, που δημοσιεύθηκε από τον Νόρμαν Φινκελστάιν, έναν Αμερικανό πολιτικό αναλυτή, η οποία φαίνεται παρακάτω:

Image

Στιγμιότυπο της ανάρτησης X του Φινκελστάιν. Λήψη εικόνας: 26/03/2024

Η δημοσίευση εξακολουθεί να είναι ορατή στην ενότητα «Media» του λογαριασμού X του Νόρμαν Φινκελστάιν. Το AFP επικοινώνησε με τον Φινκελστάιν για να του ζητήσει να εξηγήσει πώς είχε διαπιστώσει ότι η γυναίκα στη φωτογραφία ήταν η γιαγιά της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης δεν είχε λάβει καμία απάντηση. 

Η ίδια φωτογραφία με τον ίδιο ισχυρισμό κοινοποιήθηκε και στα γερμανικά.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς. Σύμφωνα με τα αρχεία που συμβουλεύτηκε το AFP, η νεαρή γυναίκα της φωτογραφίας είναι αγρότισσα από την Ανατολική Πρωσία. Αν και το AFP δεν μπόρεσε να βρει περισσότερες πληροφορίες γι' αυτήν, η γυναίκα έχει εντελώς διαφορετικό όνομα από οποιαδήποτε από τις δύο γιαγιάδες της Φον ντερ Λάιεν. 

Επιπλέον, σύμφωνα με τα ίδια γερμανικά αρχεία και διαδικτυακές πηγές, ο παππούς της Φον ντερ Λάιεν δεν ήταν αξιωματικός των SS με το όνομα Καρλ Άλμπρεχτ Όμπεργκ.  Ενώ το πατρικό όνομα της Φον ντερ Λάιεν ήταν πράγματι Άλμπρεχτ, το όνομα αυτό ήταν ένα από τα μικρά ονόματα του Όμπεργκ και όχι το επώνυμό του. Και τα αρχεία δείχνουν ότι οι δύο παππούδες του Φον ντερ Λάιεν είχαν εντελώς διαφορετικά ονόματα.

Μια κοπέλα ονόματι Χίλντεγκαρντ Ζάντοπ

Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας μάς επέτρεψε να βρούμε αυτή τη φωτογραφία (αρχειοθετημένη εδώ) σε έναν ιστότοπο αρχείου που ονομάζεται Bildarchiv Ostpreußen (Εικονοθήκη Ανατολικής Πρωσίας). Ο ιστότοπος αυτός συλλέγει ιστορικές φωτογραφίες από την περιοχή που κάποτε ήταν γνωστή ως Ανατολική Πρωσία, σήμερα εν μέρει το ρωσικό εξκλάβιο στην Ευρώπη, το Καλίνινγκραντ.

Η φωτογραφία χρονολογείται από το 1937, δηλαδή πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η λεζάντα αναφέρει στα γερμανικά: «Ναουνιένεν , η Χίλντεγκαρντ Ζάντοπ (Hildegard Zantop) από το Ναουνιένεν παρουσιάζει το στεφάνι συγκομιδής της αγροτικής νεολαίας της Ανατολικής Πρωσίας στην ημέρα των αγροτών στο Μπύκεμπουργκ (Bückeburg)».

Image

Στιγμιότυπο της φωτογραφίας στον ιστότοπο Bildarchiv Ostpreussen. Λήψη εικόνας: 22/03/2024

Σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα της 19ης Απριλίου 2024, ο Μάνφρεντ Σβαρτς, υπεύθυνος έργου του αρχειακού ιστότοπου Bildarchiv Preußen, εξήγησε ότι δεν είχαν περαιτέρω πληροφορίες για τη γυναίκα της φωτογραφίας.

Αυτή η βιβλιοθήκη αρχείου εικόνων έχει ως στόχο να παρουσιάσει ιστορικές απόψεις της πρώην γερμανικής επαρχίας της Ανατολικής Πρωσίας. «Τελικά, πρόκειται για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ανατολικής Πρωσίας με αυτές τις φωτογραφίες», εξήγησε ο Σβαρτς.

Ήρθαμε επίσης σε επαφή με την Έβελιν φον Μπόρις, εκπρόσωπο της κοινότητας της περιοχής Preußisch Eylau (αρχειοθετημένη εδώ), τα στοιχεία επικοινωνίας της οποίας αναφέρονται στα στοιχεία φωτογραφιών στον ιστότοπο του αρχείου. Και αυτή δεν έχει καμία περαιτέρω πληροφορία σχετικά με τη φωτογραφία.

Μια προηγμένη διαδικτυακή αναζήτηση δεν έδωσε κανένα αποτέλεσμα σχετικά με οποιαδήποτε σχέση μεταξύ της Χίλντεγκαρντ Ζάντοπ, που φαίνεται στη φωτογραφία, και της οικογένειας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Το όνομα Ζάντοπ εμφανίζεται, ωστόσο, σε έναν ιστότοπο γενεαλογίας της Ανατολικής Πρωσίας (αρχειοθετημένο εδώ), κάτι που φαίνεται να είναι χαρακτηριστικό αυτής της πρώην γερμανικής περιοχής.

Το χωριό Ναουνιένεν (Naunienen) που αναφέρεται στη λεζάντα της φωτογραφίας βρισκόταν στην Ανατολική Πρωσία (αρχειοθετημένο εδώ).

Στις 22 Μαρτίου 2024, το AFP συμβουλεύτηκε το Deutsches Geschlechterbuch, ένα γενεαλογικό εγχειρίδιο επιφανών οικογενειών, για να μάθει την καταγωγή της σημερινής προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρίσκεται στη σελίδα 45 του τόμου 187, ο οποίος είναι αφιερωμένος στο γερμανικό κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας και εκδόθηκε το 1982. Το όνομά της είναι Ούρσουλα Γκέρτρουντ Άλμπρεχτ και η ημερομηνία γέννησής της είναι 8 Οκτωβρίου 1958, όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία: 

Image

Deutsches Geschlechterbuch, τόμος 187, σ. 45. Το κόκκινο τετράγωνο προστέθηκε από το AFP. Φωτογραφία τραβηγμένη από το AFP στις 6 Μαρτίου 2024. (AFP / Rossen BOSSEV)

Σύμφωνα με το Deutsches Geschlechterbuch, η γιαγιά της από μητέρα ήταν η Gertrud Emma Margarethe Ohlrogge (Γκέρτρουτ Έμμα Μαργκαρέτε Ολρόγκε), και ο παππούς της από μητέρα ήταν ο «Gustav Julius S.» (Γκούσταβ Γιούλιους Σ.), όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:

Image

Deutsches Geschlechterbuch, τόμος 187, σ. 45. Το κόκκινο τετράγωνο προστέθηκε από την AFP. Φωτογραφία τραβηγμένη από το AFP στις 6 Μαρτίου 2024. (AFP / Rossen BOSSEV)

Σύμφωνα με τον ιστότοπο γενεαλογίας Geneanet, το "S" στο επώνυμο του παππού της Φον ντερ Λάιεν από τη μητέρα του σήμαινε Γκούσταβ Τζούλιους Στρόμεϊερ (αρχειοθετημένο εδώ). 

Σύμφωνα με το Deutsches Geschlechterbuch, η Ολρόγκε και ο σύζυγός της ήταν οι γονείς της Χάιντι Άντελε Στρόμεϊερ, συζύγου του πατέρα της Φον ντερ Λάιεν, Ερνστ Καρλ Γιούλιους Άλμπρεχτ, επί μακρόν πρωθυπουργού της Κάτω Σαξονίας (1976-1990).

Από την πλευρά του πατέρα της, η γιαγιά της Φον ντερ Λάιεν ήταν η Adelheid (Adda) Eugenie Johanna Berg (Αντελχάιντ (Adda) Ευγενία Γιοχάνα Μπεργκ), σύζυγος του Καρλ Έντουαρντ Άλμπρεχτ, γνωστού Γερμανού ψυχολόγου και ψυχοθεραπευτή, όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία:

Image

Deutsches Geschlechterbuch, τόμος 187, σ. 44. Το κόκκινο τετράγωνο προστέθηκε από το AFP. Φωτογραφία τραβηγμένη από το AFP στις 6 Μαρτίου 2024. (AFP / Rossen BOSSEV)

Ανατρέχοντας στο βιβλίο, το AFP δεν μπόρεσε να βρει το όνομα Χίλντεγκαρντ Ζάντοπ, ή έστω απλώς Ζάντοπ, στην οικογένεια της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Ο παππούς της Φον ντερ Λάιεν δεν ήταν στρατηγός των SS

Στις αναρτήσεις στο Facebook υποστηρίζεται ότι ο Καρλ Άλμπρεχτ Όμπεργκ, στρατηγός των SS, ήταν ο παππούς του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Συμβουλευόμενοι ακόμη το Deutsches Geschlechterbuch, μπορούμε να δούμε ότι ο παππούς της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήταν ο Καρλ Έντουαρντ Άλμπρεχτ (Carl Eduard Albrecht) (σ. 43):

Image

Deutsches Geschlechterbuch, τόμος 187, σ. 43. Το κόκκινο τετράγωνο προστέθηκε από το AFP. Φωτογραφία τραβηγμένη από το AFP στις 6 Μαρτίου 2024. (AFP / Rossen BOSSEV)

Ο Καρλ Έντουαρντ Άλμπρεχτ (1902-1965), ο οποίος ήταν γιατρός και ψυχολόγος, γεννήθηκε το 1902, όταν ο μελλοντικός στρατηγός των SS Όμπεργκ ήταν πέντε ετών.

Στη σελίδα 42, βρίσκουμε τον πατέρα του Καρλ Έντουαρντ Άλμπρεχτ και τον προπάππο της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φρίντριχ Καρλ Άλμπρεχτ (1875-1952). Περιγράφεται ως επιχειρηματίας και ιδιοκτήτης της εταιρείας «Friedrich Carl Albrecht».

Το AFP διασταύρωσε αυτές τις βιογραφίες με παλαιότερες εκδόσεις του Deutsches Geschlechterbuch, όπως αυτή του 1910, όπου βλέπουμε επίσης ότι ο Φρίντριχ Καρλ Άλμπρεχτ είναι ο πατέρας του Καρλ Έντουαρντ Άλμπρεχτ.

Ποιος ήταν ο στρατηγός των SS Καρλ Άλμπρεχτ Όμπεργκ

Image

Ο στρατηγός των SS Καρλ Όμπεργκ (αριστερά) και ο συνταγματάρχης των SS Χέλμουτ Κνόχεν (δεξιά) δικάζονται ως εγκληματίες πολέμου στις 27 Σεπτεμβρίου 1954, όταν επαναλήφθηκε η δίκη τους. (AFP / -)

Ο Καρλ Άλμπρεχτ Όμπεργκ γεννήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 1897 στο Αμβούργο. Έγινε μέλος των SS το 1932 και έγινε λοχαγός. Υπηρέτησε ως αξιωματικός των SS και της αστυνομίας στην Πολωνία κατά τη διάρκεια της κατοχής και αργότερα -αφού προήχθη σε υποστράτηγο των SS- στάλθηκε στο Παρίσι «για να αναλάβει τη διοίκηση των SS και της SD στην κατεχόμενη Γαλλία», όπως εξηγεί το προφίλ του στο «Βιογραφικό Λεξικό του Τρίτου Ράιχ» (σελ. 339-340). Συνελήφθη το 1945 στην Αυστρία. Ο Όμπεργκ καταδικάστηκε δύο φορές σε θάνατο, αλλά αργότερα του δόθηκε χάρη. Πέθανε στις 3 Ιουνίου 1965 στη βορειογερμανική πόλη Φλένσμπουργκ, η οποία ήταν γνωστή ως καταφύγιο για αξιωματικούς των SS και άλλο προσωπικό των Ναζί μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (επίσης εδώ).

Οι αφηγήσεις παραπληροφόρησης που υπονοούν ότι οι πρόγονοι δημόσιων προσώπων ήταν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του ναζιστικού καθεστώτος είναι συνηθισμένες και έχουν ήδη καταρριφθεί από το AFP, όπως αυτή για τον πατέρα του ιδρυτή του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.