Στόχος παραπληροφόρησης η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ ενόψει των ευρωεκλογών
- Δημοσιεύθηκε στις 31 Μαΐου 2024 στις 14:02
- 7 λεπτά ανάγνωσης
- Του/Της: Eric LAGNEAU, AFP Ευρώπη
- Μετάφραση και προσαρμογή Théophile BLOUDANIS
Πνευματικά δικαιώματα © AFP 2017-2024. Οποιαδήποτε εμπορική χρήση αυτού του περιεχομένου απαιτεί συνδρομή. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα.
Η Πράσινη Συμφωνία, ένα έργο-κλειδί για την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς επιδιώκει μια δεύτερη θητεία, αποτελεί μια φιλόδοξη δέσμευση για την επίτευξη μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050 και τη διατήρηση των οικοσυστημάτων της, καθιστώντας το μπλοκ των 27 κρατών την «πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο».
Όμως έχει δεχθεί πυρά από τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και τον αγροτικό τομέα, καθώς και από την πολιτική δεξιά και την ακροδεξιά, σε σημείο που το μέλλον της μπορεί ακόμη και να τεθεί σε κίνδυνο, ανάλογα με τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας, όπως προτείνεται σε άρθρο (αρχειοθετημένο εδώ) του γαλλόφωνου ιστότοπου Les Surligneurs.
Ένα από τα πεδία μάχης είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου η ακροδεξιά, οι σκεπτικιστές του κλίματος και οι συνωμοσιολόγοι χρησιμοποιούν την παραπληροφόρηση για να προσπαθήσουν να απονομιμοποιήσουν τη συμφωνία, δήλωσε ο Αρνό Μερσιέ, καθηγητής στις επιστήμες της πληροφορίας και της επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Pantheon-Assas στο Παρίσι.
Ενθαρρυμένοι από τη συνδυασμένη επιρροή αυτών των παραγόντων, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που είναι ήδη καχύποπτοι απέναντι στην Ευρώπη ή στην επιστήμη του κλίματος αισθάνονται σε θέση να κοινοποιούν ψευδείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς «καλή τη πίστει», δήλωσε ο Μερσιέ στο AFP.
Κρατικοί παράγοντες, όπως η Ρωσία, επιδιώκουν επίσης να υπονομεύσουν την ΕΕ μέσω της πράσινης πρωτοβουλίας της, δήλωσαν ειδικοί.
«Το Κρεμλίνο διαδίδει ενεργά αφηγήσεις παραπληροφόρησης σχετικά με την Πράσινη Συμφωνία», δήλωσε ο Μάρτιν Βλαντιμίροφ, διευθυντής στο Κέντρο Μελέτης της Δημοκρατίας στη Σόφια, επισημαίνοντας την προπαγάνδα «για τους κινδύνους των ανεμογεννητριών».
Έχουν, για παράδειγμα, κατηγορηθεί λανθασμένα ότι προκαλούν ξηρασία, όπως εξηγείται σε αυτό το άρθρο του AFP Faktencheck στη Γερμανία, ή ότι εξαφανίζουν όλες τις μορφές ζωής σε ακτίνα 15 χιλιομέτρων, σύμφωνα με τον λετονικό ιστότοπο ελέγχου γεγονότων Re:Baltica (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).
Το κλίμα γενικά αποτελεί τακτικά αντικείμενο ψευδών ισχυρισμών στα κοινωνικά δίκτυα. Μέχρι τις 29 Μαΐου 2024, το ζήτημα του κλίματος ήταν το δεύτερο θέμα με τις περισσότερες αναφορές μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία στις αναφορές που προστέθηκαν στη βάση δεδομένων του Elections24Check.
- «Διαβατήριο άνθρακα»; -
Τους τελευταίους μήνες, δημοσιογράφοι του AFP και των περίπου 40 οργανισμών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, έχουν καταρρίψει πολλούς ψευδείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς που σχετίζονται με πτυχές της Πράσινης Συμφωνίας, σε τομείς όπως οι μεταφορές, η ενέργεια, η γεωργία και η βιοποικιλότητα.
Ένας ψευδής ισχυρισμός που διαδόθηκε ευρέως στα ρουμανικά έλεγε ότι οι Βρυξέλλες θα εισάγουν σύντομα «διαβατήρια άνθρακα» για τη μέτρηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κάθε ατόμου και τον περιορισμό των ταξιδιών του εάν υπερβαίνουν ένα προκαθορισμένο όριο.
Η Τζιανίνα Σερμπάν, από το ακροδεξιό κόμμα AUR της χώρας, ενίσχυσε την παραπληροφόρηση παραπονούμενη ότι η ΕΕ «φαίνεται να μετατρέπεται σε ένα είδος σοβιετικού κομισάριου που επιβάλλει περιορισμούς».
Ενθάρρυνε τους Ρουμάνους να αντιταχθούν σε αυτό ψηφίζοντας «πατριώτες και κυρίαρχους» στις εκλογές της 6ης-9ης Ιουνίου.
Αλλού, η Πράσινη Συμφωνία έχει επίσης κατηγορηθεί ότι ανοίγει το δρόμο για την απαγόρευση της «καλλιέργειας λαχανικών και φρούτων για δική σας χρήση», σύμφωνα με μηνύματα χρηστών του Διαδικτύου στην Πολωνία που αναλύθηκαν από τον ιστότοπο για τον έλεγχο των γεγονότων Demagog (ο σύνδεσμος αρχειοθετήθηκε εδώ).
Τις περισσότερες φορές, η παραπληροφόρηση αφορά υπάρχοντα κείμενα που στη συνέχεια διαστρεβλώνονται.
Αυτοκίνητα -- ένα πολύ ευαίσθητο θέμα
Το θέμα των αυτοκινήτων τους είναι επίσης ένα θέμα που έχει προκαλέσει αναστάτωση στους ψηφοφόρους.
Αποφασισμένες να μειώσουν την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, οι Βρυξέλλες θέλουν να καταργήσουν σταδιακά την πώληση νέων βενζινοκίνητων οχημάτων έως το 2035 υπέρ των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Αυτό έχει γίνει αντιληπτό από πολλούς ως επίθεση στις ατομικές ελευθερίες, με τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε όλη την Ευρώπη -συμπεριλαμβανομένων της Βουλγαρίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Γερμανίας, των Κάτω Χωρών, της Ρουμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου- να κοινοποιούν παραπλανητικούς ισχυρισμούς ότι οι Βρυξέλλες θέλουν να απαγορεύσουν την επισκευή οχημάτων ηλικίας άνω των 15 ετών ή ακόμη και να τα κατασχέσουν και να τα διαλύσουν.
Αυτό που στην πραγματικότητα πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούλιο του 2023 ήταν μια αναθεώρηση του κειμένου για τα λεγόμενα «οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους», προκειμένου να διαχειριστεί καλύτερα την ανακύκλωσή τους. Ο προτεινόμενος κανονισμός - ο οποίος πρέπει ακόμη να εγκριθεί πριν τεθεί σε ισχύ - δεν περιλαμβάνει ειδικά μέτρα για αυτοκίνητα άνω των 15 ετών.
Το έγγραφο προτείνει ότι κάθε όχημα του οποίου η επισκευή απαιτεί «την αντικατάσταση του κινητήρα, του κιβωτίου ταχυτήτων, του αμαξώματος ή του σασί» θα πρέπει να θεωρείται «τεχνικά μη επισκευάσιμο». Ωστόσο, αυτό δεν θα εμπόδιζε τους ιδιώτες να επισκευάσουν ένα τέτοιο όχημα εάν το επιθυμούσαν.
Όσον αφορά τους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων, ο προτεινόμενος κανονισμός ορίζει μόνο την υποχρέωση να παραδίδουν το όχημά τους στο τέλος της ζωής του σε εγκεκριμένη εγκατάσταση επεξεργασίας. Οι άλλες υποχρεώσεις αφορούν τους κατασκευαστές και τα κράτη μέλη, με στόχο τη βελτίωση της συλλογής, επεξεργασίας και ανακύκλωσης των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους.
Ένα άλλο παράδειγμα αφορά τον νόμο της ΕΕ για την αποκατάσταση της φύσης που ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα τέλη Φεβρουαρίου. Στη Σουηδία, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης απαίτησαν την έξοδο της χώρας τους από την ΕΕ μετά από ψευδείς ισχυρισμούς ότι ο νόμος θα απαγόρευε κάθε γεωργία σε προστατευόμενες περιοχές.
Παρομοίως, τα κοινωνικά δίκτυα στην Πορτογαλία κοινοποιούν το ποσοστό της επιβαλλόμενης αγρανάπαυσης του 10% της γεωργικής γης, το οποίο δεν εμφανίζεται πουθενά στο κείμενο του εν λόγω νόμου, όπως επισημαίνεται από τον ιστότοπο Poligrafo (σύνδεσμος αρχειοθετημένος εδώ).
Και στην Πολωνία, η Συνομοσπονδία, μια εθνικιστική ομάδα που καταγγέλλει τις «παράλογες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης», υποστήριξε λανθασμένα ότι ο ίδιος νόμος απαιτεί από τους Πολωνούς αγρότες να πλημμυρίζουν τους αποξηραμένους τυρφώνες, εξηγεί ο ιστότοπος Demagog (αρχειοθετημένος εδώ).
Ο νόμος απαιτεί στην πραγματικότητα τη θέσπιση μέτρων για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων στο 20% των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ έως το 2030 και την αποκατάσταση τουλάχιστον του 30% των οικοτόπων (υγροβιότοποι, δάση κ.λπ.) που βρίσκονται σε κακή κατάσταση.
Όμως έχει επικριθεί από συντηρητικούς ευρωβουλευτές και αγρότες, οι οποίοι έχουν οργανώσει διαδηλώσεις σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Και εκκρεμεί ακόμη το τελικό επίσημο πράσινο φως από την ΕΕ-27, το οποίο είναι απαραίτητο για να τεθεί σε ισχύ το κείμενο. Ελλείψει της απαιτούμενης πλειοψηφίας (15 χώρες που αντιπροσωπεύουν το 65% του πληθυσμού της ΕΕ), το θέμα αποσύρθηκε από τη συνεδρίαση των εθνικών πρεσβευτών στα τέλη Μαρτίου.
- «Επαναπολιτικοποίηση» της συζήτησης -
«Σημαντικό μέρος των "ψευδών ειδήσεων" λειτουργεί μέσω της υπερβολής και της αποσυνοχοποίησης», δήλωσε ο Μερσιέ. «Βασίζονται σε ένα στοιχείο αλήθειας, συλλέγοντας στοιχεία που μπορεί να έχουν κυκλοφορήσει πριν, για να γίνουν αξιόπιστα», είπε.
«Ένας πολύπλοκος μηχανισμός όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τα πολλαπλά επίπεδα εξουσίας, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τις ομάδες πίεσης, είναι ακόμη πιο επιρρεπής» σε τέτοιες τεχνικές, είπε.
Μια μέθοδος είναι να παρουσιάζεται μια πρόταση ή ένα μέτρο που εξακολουθεί να κινείται μέσω της ευρωπαϊκής διαδικασίας λήψης αποφάσεων σαν να πρόκειται για συγκεκριμένο νόμο που έχει ήδη εγκριθεί από το θεσμικό όργανο.
Γενικότερα, η «πολιτική ρητορική συνίσταται στο να μην λέμε ακριβώς» ποια είναι τα πραγματικά ζητήματα, προκειμένου να επιτύχουμε μια μορφή συμβιβασμού, δήλωσε ο Μερσιέ. Και αυτό άθελά του τροφοδοτεί την παραπληροφόρηση, επειδή «ανοίγει έναν χώρο που γεμίζουν οι εναλλακτικές ιστορίες».
Ο Άλβαρο Ολεάρτ, ερευνητής στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών στο Βέλγιο, πρότεινε ότι ο λόγος της Φον ντερ Λάιεν και των υποστηρικτών της Πράσινης Συμφωνίας ήταν υπερβολικά «τεχνοκρατικός» και όχι επαρκώς πολιτικοποιημένος.
«Ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης δεν είναι τόσο ο έλεγχος των γεγονότων όσο η ενθάρρυνση της πολιτικής συζήτησης μεταξύ αριστεράς και δεξιάς», δήλωσε. Η επαναπολιτικοποίηση αυτών των θεμάτων θα εξέθετε τους νικητές και τους ηττημένους, είπε ο Όλεαρτ, καθιστώντας τα πιο εύκολα για το εκλογικό σώμα να τα αντιμετωπίσει.
Το άρθρο αυτό αποτελεί μέρος ενός κοινού έργου στο οποίο συμμετέχουν περισσότεροι από 40 οργανισμοί, μεταξύ των οποίων και το AFP, και το οποίο διευθύνεται από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προτύπων Ελέγχου Γεγονότων (European Fact-Checking Standards Network-EFCSN). Στόχος του έργου είναι η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης σε σχέση με τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στη διεύθυνση elections24.efcsn.com.
Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;
Επικοινωνήστε μαζί μας
