Παλιά εικόνα της Αίτνας χρησιμοποιείται παραπλανητικά σε αναρτήσεις για τους σεισμούς στη Σαντορίνη

Από τις αρχές Φεβρουαρίου του 2025, το τουριστικό νησί της Σαντορίνης συγκλονίζεται από μια πρωτοφανή σειρά σεισμικών δονήσεων, αναγκάζοντας χιλιάδες ντόπιους να εγκαταλείψουν το γραφικό μέρος του Αιγαίου. Εν μέσω φόβων για πιθανή ηφαιστειακή δραστηριότητα, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης άρχισαν να κοινοποιούν μια εικόνα πυρακτωμένης λάβας σε ένα ηφαίστειο, συνδέοντάς την παραπλανητικά με τη Σαντορίνη. Το AFP όμως εντόπισε την εικόνα στη βάση δεδομένων του ισπανικού ειδησεογραφικού πρακτορείου EFE, όπου αναφέρεται ότι τραβήχτηκε στην Αίτνα το 2004. Έλληνες εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι οι δονήσεις στη Σαντορίνη δεν συνδέονται με ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Η Σαντορίνη και τα γειτονικά της νησιά έχουν πληγεί από εκατοντάδες σεισμικές δονήσεις τις τελευταίες ημέρες, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 40 σεισμών μεγέθους άνω των 4,0 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ τις τελευταίες 72 ώρες (αρχειοθετημένο εδώ).  

Μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου, περίπου 6.000 άνθρωποι είχαν εγκαταλείψει το νησί δια θαλάσσης και αεροπορικώς, ενώ τα σχολεία στη Σαντορίνη και στα γειτονικά νησιά Ανάφη, Ίο και Αμοργό, έχουν κλείσει προληπτικά μέχρι τις 7 Φεβρουαρίου 2025. 

Η Σαντορίνη βρίσκεται πάνω σε ένα ηφαίστειο το οποίο εξερράγη τελευταία φορά το 1950. Όμως μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων που παρακολουθεί την κατάσταση δήλωσε στις 3 Φεβρουαρίου ότι το σημερινό φαινόμενο «δεν συνδέεται με ηφαιστειακή δραστηριότητα», όπως μετέδωσε το AFP. Η επιτροπή ανέφερε ότι περίπου 200 δονήσεις άνω των 3,0 βαθμών Ρίχτερ είχαν καταγραφεί από την 1η Φεβρουαρίου (αρχειοθετημένο εδώ).

Ένας άλλος σεισμός μεγέθους 4,9 Ρίχτερ σημειώθηκε νωρίς το πρωί της 4ης Φεβρουαρίου εν μέσω άλλων μικρότερων δονήσεων. Ο ισχυρότερος σεισμός των τελευταίων ημερών καταγράφηκε το απόγευμα της ίδιας ημέρας, μεγέθους 5 Ρίχτερ μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού.

Στο πλαίσιο αυτό, χρήστες του Facebook στην Ελλάδα άρχισαν να κοινοποιούν μια φωτογραφία που δείχνει κάτι που φαίνεται να είναι ένας κρατήρας ηφαιστείου γεμάτος με πυρακτωμένη λάβα, μαζί με τον ισχυρισμό ότι «είναι θέμα χρόνου να εκραγεί το ηφαίστειο στη Σαντορίνη» (παραδείγματα εδώ, εδώ και εδώ). 

Στα σχόλια των περισσότερων αναρτήσεων στο Facebook υπήρχαν υπερσύνδεσμοι που οδηγούσαν σε άρθρα τα οποία είχαν την ίδια φωτογραφία και αφορούσαν την τρέχουσα κατάσταση στη Σαντορίνη (παραδείγματα εδώ, εδώ και εδώ).

Ούτε τα άρθρα ούτε οι αναρτήσεις ανέφεραν ότι πρόκειται για εικόνα αρχείου. 

Αρκετοί χρήστες σχολίασαν τις αναρτήσεις εκφράζοντας φόβο για πιθανή ηφαιστειακή δραστηριότητα, γράφοντας για παράδειγμα ότι «Συζητάνε για μεγάλο σεισμό ο οποίος κατά μεγάλο ποσοστό μπορεί να "ξυπνήσει" το ηφαίστειο και να προκαλέσει τσουνάμι» ή λέγοντας «Να παρακαλάμε όλοι ΝΑ ΜΗΝ ΕΚΡΑΓΕΊ!!!!!».

Ωστόσο, το AFP βρήκε τη φωτογραφία στη βάση δεδομένων του ισπανικού πρακτορείου ειδήσεων EFE, όπου αναφερόταν ότι αυτή τραβήχτηκε το 2004 και απεικονίζει το ηφαίστειο Αίτνα στη Σικελία της Ιταλίας. 

Image
Στιγμιότυπο οθόνης της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 4/2/2025

Μια φωτογραφία από την Αίτνα που τραβήχτηκε το 2004

Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας αποκάλυψε ότι η φωτογραφία έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλά άρθρα (παραδείγματα εδώ, εδώ, εδώ και εδώ), με τα περισσότερα να αναφέρουν ότι δείχνει την Αίτνα στη Σικελία.

Μια αναζήτηση στο Google στα ισπανικά χρησιμοποιώντας τη φράση «φωτογραφία αρχείου που δείχνει τον γεμάτο με λάβα κρατήρα του ιταλικού ηφαιστείου Αίτνα» από τη λεζάντα της εικόνας αυτού του άρθρου μάς οδήγησε σε ένα άλλο άρθρο της ισπανικής La Vanguardia, στο οποίο αναφέρεται ως πηγή της εικόνας το εξής: «Efe / CUFARI / Propias».

Μια αναζήτηση στη βάση δεδομένων του EFE με τις λέξεις-κλειδιά «etna cufari» έδωσε ως αποτέλεσμα την αυθεντική φωτογραφία, «με ημερομηνία 12 Σεπτεμβρίου 2004 από τον κρατήρα λάβας στην Αίτνα στην Σικελία», Ιταλία.

«Μια νέα ροή λάβας κινείται προς την ερημική ζώνη της κοιλάδας Bove, 13 Σεπτεμβρίου 2004», γράφει η λεζάντα της φωτογραφίας.

Οι λεπτομέρειες της αυθεντικής φωτογραφίας φαίνονται στο παρακάτω στιγμιότυπο οθόνης.

Image
Στιγμιότυπο οθόνης της αυθεντικής εικόνας που βρήκαμε στη βάση δεδομένων του EFE. Λήψη εικόνας: 4/2/2025

Η Σαντορίνη είναι ένας από τους κορυφαίους ταξιδιωτικούς προορισμούς της Ελλάδας. Ο πληθυσμός της είναι μόλις 15.500 κάτοικοι, αλλά προσέλκυσε 3,4 εκατομμύρια επισκέπτες το 2023, σύμφωνα με ρεπορτάζ του AFP

Ευρωπαίοι ταξιδιωτικοί πράκτορες με τους οποίους επικοινώνησε το AFP δήλωσαν ότι οι ξένοι επισκέπτες στη Σαντορίνη είναι προς το παρόν λίγοι, ενώ οι κρατήσεις αναμένεται να αυξηθούν την άνοιξη.

Image
Μια φωτογραφία δείχνει μια θέα του παλιού λιμανιού και της πόλης των Φηρών στο νησί της Σαντορίνης, στο Αιγαίο Πέλαγος, στις 4 Φεβρουαρίου 2025. (AFP / ARIS MESSINIS)

Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;

Επικοινωνήστε μαζί μας