Αν και το μέλι και η κανέλα μπορούν να έχουν οφέλη για την υγεία, δεν έχει αποδειχθεί ότι θεραπεύουν ασθένειες
- Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε πριν τουλάχιστον ένα έτος.
- Δημοσιεύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022 στις 17:44
- 9 λεπτά ανάγνωσης
- Του/Της: Petros KONSTANTINIDIS, AFP Greece
Πνευματικά δικαιώματα © AFP 2017-2025. Οποιαδήποτε εμπορική χρήση αυτού του περιεχομένου απαιτεί συνδρομή. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα.
Ο ισχυρισμός λέει ότι μείγματα μελιού και κανέλας μπορούν να αντιμετωπίσουν ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων υγείας, από τον πονόδοντο και την κακή αναπνοή μέχρι σοβαρές παθήσεις όπως καρδιοπάθειες, αρθρίτιδα και ακόμη και τον καρκίνο. Ο ισχυρισμός έχει αναδημοσιευτεί σε ελληνικές ιστοσελίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης τουλάχιστον από το 2014 και κοινοποιήθηκε ξανά τους τελευταίους μήνες, για παράδειγμα εδώ, εδώ και εδώ. Ο ισχυρισμός έχει κοινοποιηθεί συνολικά αρκετές εκατοντάδες φορές.
Ωστόσο, ειδικοί δήλωσαν στο AFP ότι είναι λάθος να πούμε ότι το μέλι και η κανέλα μπορούν να θεραπεύσουν όλες αυτές τις παθήσεις, ακόμη και αν οι μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να έχουν κάποια ευεργετικά αποτελέσματα. Τέτοιοι ισχυρισμοί μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνοι για ανθρώπους που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες ή η αρθρίτιδα, επειδή δίνουν στους σκεπτικιστές λόγο να αποφεύγουν τις εγκεκριμένες, δοκιμασμένες θεραπείες, δήλωσε ένας καθηγητής στο AFP.
Οι ελληνικές ιστοσελίδες που δημοσίευσαν σχετικά άρθρα λένε ότι οι πληροφορίες προέρχονται από ένα καναδικό περιοδικό με τίτλο «World News». Μάλιστα, κάποια δημοσιεύματα υποστηρίζουν ότι η πληροφορία ότι το μέλι και η κανέλα μπορούν να θεραπεύσουν τις περισσότερες ασθένειες είναι μια αποκάλυψη που οι γιατροί και οι φαρμακευτικές εταιρείες θέλουν να μείνει μυστική.
Ωστόσο, το AFP διαπίστωσε πως το αρχικό άρθρο δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία έκδοση «Weekly World News» των ΗΠΑ. Το συγκεκριμένο μέσο είναι ξεκάθαρα σατιρικό και δημοσιεύει παράλογους ισχυρισμούς.
Το αρχικό άρθρο δημοσιεύθηκε σε σατιρική εφημερίδα το 1995
Η παλαιότερη έκδοση του άρθρου για τη «θεραπεία με μέλι και κανέλα» που βρήκε το AFP δημοσιεύθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1995 εδώ. Το ίδιο ακριβώς άρθρο έχει αναδημοσιευτεί έκτοτε από το Weekly World News, για παράδειγμα εδώ (18/12/1999) και εδώ (10/12/2002).
Αν και δεν υπάρχει σχετική προειδοποίηση άμεσα ορατή στον ιστότοπο του Weekly World News, υπάρχουν ενδείξεις ότι πρόκειται για ένα σατιρικό μέσο. Για παράδειγμα, το σλόγκαν του είναι «Οι μόνες αξιόπιστες ειδήσεις στον κόσμο». Τα άρθρα που εμφανίζονται στην αρχική σελίδα στις 15 Νοεμβρίου αφορούν δεινόσαυρους που βρέθηκαν στον Άρη, εξωγήινους που ζουν στη Γη και μια τουαλέτα που μετατρέπεται σε πύλη χωροχρόνου όταν τραβηχτεί το καζανάκι.
Στη σελίδα «Σχετικά» του ιστότοπου αναφέρεται: «Το Weekly World News έχει το πιο μορφωμένο, πιστό και αφοσιωμένο αναγνωστικό κοινό στην ιστορία των ειδήσεων [...] Πολλοί άνθρωποι μας έχουν πει ότι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν διάβαζε συχνά το Weekly World News ενώ έκανε ποδήλατο. Άλλοι μας λένε ότι έχουν στη σοφίτα τους τον εγκέφαλο του Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο οποίος κουνιέται κάθε φορά που ακούει μια ιστορία του Weekly World News».
Το AFP επικοινώνησε με το Weekly World News για να επιβεβαιώσει ότι το άρθρο σχετικά με τη θεραπεία με μέλι και κανέλα δεν βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα, αλλά δεν έλαβε απάντηση.
Ασαφείς πηγές
Το άρθρο-φάρσα παραθέτει πηγές που είναι ασαφείς και δεν έχουν καμία υποστήριξη, ή πηγές που δεν μπορέσαμε να εντοπίσουμε στο διαδίκτυο. Γίνεται αναφορά σε μια «πρόσφατη πανεπιστημιακή μελέτη στην Κοπεγχάγη» και σε «σημαντικές μελέτες στην Ινδία και την Ιαπωνία» ή σε «Ιταλούς ερευνητές» χωρίς να παρατίθενται λεπτομέρειες, όπως ημερομηνίες για τη σχετική έρευνα ή τα ονόματα των ερευνητών που συμμετείχαν. Ομοίως, το άρθρο αναφέρει «έρευνα στην Ιαπωνία και την Αυστραλία» και «ισπανικές μελέτες». Ορισμένοι από τους ισχυρισμούς προέρχονται από τη λαϊκή παράδοση και την παραδοσιακή ιατρική, ενώ άλλοι αναφέρονται χωρίς καμία πηγή.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το άρθρο παραπέμπει σε επώνυμες πηγές και συγκεκριμένα στους Αλεξάντερ Αντρέγιεφ (Alexander Andreyev), Έρικ Φόγκελμαν (Erik Vogelmann), Μίλτον Αμπόζα (Milton Abbozza) και Χιρόκι Ογουάτα (Hiroki Owatta). Ωστόσο, δεν υπάρχουν λεπτομέρειες σχετικά με αυτά τα άτομα, συμπεριλαμβανομένου του τόπου όπου εδρεύουν. Ενώ τα ονόματα δίνουν την εντύπωση ότι οι πληροφορίες αυτές είναι βάσιμες, αναζητήσεις του AFP στο διαδίκτυο του AFP δεν μπόρεσαν να βρουν αναφορές στα ονόματα αυτά στους συναφείς τομείς της διατροφολογίας και της ιατρικής, όπως θα ήταν αναμενόμενο. Επιπλέον, οι μελέτες που αναφέρονται και τα αποτελέσματά τους δεν κατέστη δυνατό να βρεθούν.
Επιπλέον, το AFP δεν μπόρεσε να βρει περισσότερα στοιχεία για την αρθρογράφο του Weekly World News, Μπέατρις Ντέξτερ (Beatrice Dexter). Αναζητώντας το όνομα "Beatrice Dexter" στο Google, δεν βρέθηκε καμία δημοσιογράφος. Σε αναζήτηση με τις λέξεις «Beatrice Dexter» και «Weekly World News», τα μόνα αποτελέσματα που εμφανίζονται οδηγούν σε αρχειοθετημένα άρθρα του Weekly World News, τα περισσότερα από τα οποία διατυπώνουν παράλογους ισχυρισμούς. Μερικοί ενδεικτικοί τίτλοι άρθρων: «Το Μωρό Μας Ήταν Ένα Δώρο Από Εξωγήινους Του Διαστήματος» (27/10/1992), «Το FBI Συλλαμβάνει Χρονοταξιδιώτη Από Το Έτος 2422» (4/2/1997) και «Το Ποτό Θεραπεύει Το Κοινό Κρυολόγημα» (27/4/1999).
Μακρά λίστα ισχυρισμών χωρίς υποστήριξη
Το άρθρο του Weekly World News περιλαμβάνει έναν μακρύ κατάλογο με 27 παθήσεις που ισχυρυρίζεται ότι μπορούν να θεραπευτούν ή να προληφθούν από το μέλι και την κανέλα. Σε αυτές περιλαμβάνονται η αρθρίτιδα, η τριχόπτωση, το πόδι του αθλητή, οι λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης, ο πονόδοντος, οι άφθες, η χοληστερόλη, το κρυολόγημα, η υπογονιμότητα, οι στομαχικές διαταραχές, τα αέρια, οι καρδιακές παθήσεις, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η ανικανότητα, η δυσπεψία, η γρίπη, τα σπυράκια, ο δηλητηριώδης κισσός, οι δερματοπάθειες, ο καρκίνος, η κόπωση, τα πονεμένα πόδια, η κακοσμία του στόματος και η απώλεια ακοής. Η «θεραπεία» συνίσταται επίσης για τη μακροζωία, την απώλεια βάρους και τη βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τα άρθρα που δημοσιεύονται από ιστοσελίδες στα ελληνικά δεν περιέχουν όλα τα παραπάνω. Συγκεκριμένα, δεν αναφέρουν τις υποτιθέμενες επιδράσεις του μελιού και της κανέλας σε σχέση με την τριχόπτωση, το πόδι του αθλητή, τις άφθες, την υπογονιμότητα, την υψηλή αρτηριακή πίεση, την ανικανότητα, τον δηλητηριώδη κισσό, τα πονεμένα πόδια και την απώλεια ακοής.
Για τον καρκίνο, το άρθρο που κυκλοφορεί στα ελληνικά υποστηρίζει ότι μια «πρόσφατη» μελέτη στην Ιαπωνία και την Αυστραλία δείχνει ότι προχωρημένες μορφές καρκίνου του στομάχου και των οστών έχουν θεραπευτεί επιτυχώς με την κατανάλωση ενός κουταλιού της σούπας μέλι και ενός κουταλιού του γλυκού κανέλα σε σκόνη, τρεις φορές την ημέρα επί ένα μήνα. Αυτός ο ισχυρισμός είναι σχεδόν ο ταυτόσημος με όσα αναφέρει σχετικά το άρθρο του Weekly World News. Καμία από τις δύο διατυπώσεις δεν δίνει λεπτομέρειες που να μας επιτρέπουν να εντοπίσουμε αυτή τη μελέτη.
Όσον αφορά την καρδιοπάθεια, η ελληνική εκδοχή του άρθρου λέει ότι η καθημερινή κατανάλωση μιας πάστας από μέλι και κανέλα σε σκόνη πάνω στο ψωμί μειώνει τη χοληστερόλη στις αρτηρίες και αποτρέπει το ενδεχόμενο καρδιακής προσβολής. Παρόμοιος ισχυρισμός εντοπίζεται στο Weekly World News, που λέει ότι ένα «θαυματουργό φάρμακο» από μέλι και κανέλα ως αλοιφή στο πρωινό αποδείχθηκε ότι μείωσε τη σκλήρυνση των αρτηριών κατά 74% σε ασθενείς γηροκομείου. Και πάλι, δεν υπάρχουν περαιτέρω λεπτομέρειες ή στοιχεία για να υποστηρίξουν αυτόν τον ισχυρισμό.
Το μέλι και η κανέλα είναι ωφέλιμα, αλλά όχι πανάκεια
«Ο ισχυρισμός ότι ο συνδυασμός μελιού και κανέλας αποτελεί πανάκεια είναι παντελώς αστήριχτος, διότι πολύ απλά δεν υπάρχει τρόπος να ισχύει αυτό από φαρμακολογικής πλευράς» είπε η Χρυσάνθη Σαρδέλη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Κλινικής Φαρμακολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μέσω μέιλ στο AFP στις 7 Νοεμβρίου.
Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι το μέλι και η κανέλα δεν έχουν οφέλη για την ανθρώπινη υγεία. Ο Τζέφρι Μπλούμμπεργκ, ομότιμος καθηγητής στη Σχολή Διατροφικής Επιστήμης και Πολιτικής του Πανεπιστημίου Tufts, παρέπεμψε το AFP στη διαθέσιμη βιβλιογραφία για το ζήτημα, η οποία δείχνει ότι το μέλι και η κανέλα έχουν ορισμένες ιδιότητες που μπορούν να είναι ευεργετικές σε μια σειρά από ασθένειες και προβλήματα υγείας, όπως αυτές που αναφέρονται στους ισχυρισμούς.
Σχετικές μελέτες για τα οφέλη του μελιού μπορούν να βρεθούν εδώ και εδώ, ενώ μελέτες για τα οφέλη της κανέλας είναι διαθέσιμες εδώ και εδώ.
«Το μέλι και η κανέλα περιέχουν πράγματι ουσίες με αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση (π.χ., πολυφαινόλες και φλαβονοειδή). Το μέλι περιέχει και συστατικά με αντιμικροβιακή δράση, όπως το υπεροξείδιο του υδρογόνου και αντιμικροβιακά πεπτίδια, αλλά και βιταμίνες, όπως το φολικό οξύ» είπε ο Αντώνης Γούλας, καθηγητής Φαρμακολογίας στο ΑΠΘ, μέσω μέιλ στο AFP στις 11 Νοεμβρίου.
«Πολλά συστατικά που βρίσκονται στο μέλι και την κανέλα έχουν όντως θεραπευτική αξία (αναφέρονται καρδιοπροαστατευτική και αντιδιαβητική δράση, μεταξύ άλλων) και μπορούν να χρησιμοποιηθούν συπληρωματικά, αλλά σε καμία περίπτωση δε μπορούν να υποκαταστήσουν τα εγκεκριμένα και ενδεικνυόμενα από τις κατευθυντήριες οδηγίες των αρμόδιων οργανισμών υγείας, για κάθε πάθηση, φάρμακα» πρόσθεσε ο κ. Γούλας.
Απαιτείται περισσότερη έρευνα
Ορισμένα από τα οφέλη του μελιού περιγράφονται σε αυτή την επιστημονική ανασκόπηση του 2017 από Μαλαισιανούς ερευνητές σχετικά με τα οφέλη του μελιού, της πρόπολης και του βασιλικού πολτού για την υγεία που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Oxidative Medicine and Cellular Longevity του Hindawi, ενός ακαδημαϊκού εκδοτικού οίκου με ελεύθερη πρόσβαση. Αναφέρεται ότι το μέλι έχει αποδειχθεί χρήσιμο στην επούλωση πληγών και στη θεραπεία γαστρεντερικών διαταραχών, στη στοματική υγεία, στις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, καθώς και σε καταστάσεις που σχετίζονται με το στομάχι, το συκώτι και το πάγκρεας. Σημειώνει επίσης πως προκύπτει κάποιο όφελος σε μεταβολικά και καρδιαγγειακά ζητήματα και στην πρόληψη της δημιουργίας τύπων όγκων.
«Ωστόσο, οι ακριβείς μηχανισμοί της δράσης του μελιού, της πρόπολης και του βασιλικού πολτού στις προαναφερθείσες ασθένειες και δραστηριότητες δεν έχουν διακριβωθεί πλήρως, και απαιτείται περισσότερη έρευνα για να εξηγηθεί η ακριβής τους συνεισφορά», αναφέρει.
Αυτή η επιστημονική ανασκόπηση του 2010 από Γερμανούς ακαδημαϊκούς αναφέρει ότι η κανέλα έχει αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή, αντιοξειδωτική, αντικαρκινική, καρδιαγγειακή και ανοσοτροποποιητική δράση, ενώ χαμηλώνει και τους δείκτες χοληστερόλης. Εξάλλου, η κανέλα μιμείται τη δράση της ινσουλίνης, η απουσία της οποίας οδηγεί στον διαβήτη. «Ωστόσο, υπάρχουν μόνο πολύ λίγες καλά ελεγχόμενες κλινικές μελέτες, γεγονός που περιορίζει τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν σχετικά με τα πιθανά οφέλη της κανέλας για την υγεία των ανθρώπων που ζουν ελεύθερα», αναφέρεται.
Αυτή η μελέτη του 2010 από τη Δημοκρατία της Κορέας αναλύει την ικανότητα της κανέλας να προκαλεί τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων και σημειώνει ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία διαφόρων μορφών καρκίνου, αλλά διευκρινίζει ότι απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση των ενεργών συστατικών του εκχυλίσματος κανέλας.
Ο Αντώνης Γούλας συμφωνεί πως απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τα οφέλη του μελιού και τις κανέλας. «Δεν ξέρουμε, για παράδειγμα, πόσο, πόσο συχνά και για πόσο καιρό πρέπει να καταναλώνουμε ένα συγκεκριμένο μέλι για να θεραπεύσουμε μια συγκεκριμένη πάθηση, χωρίς παράλληλα να κινδυνεύσουμε να πάθουμε κάτι άλλο από το ίδιο το μέλι, που περιέχει και δυνητικά αλλεργιογόνες ουσίες ή, που σε περίπτωση υπερκατανάλωσης μπορεί να αυξήσει τη γλυκόζη του αίματος αντί να την ελαττώσει».
Ταυτόχρονα, τέτοιοι ισχυρισμοί μπορούν να είναι επικίνδυνοι «γιατί δίνουν αφορμή στους δύσπιστους να αποφεύγουν τις εγκεκριμένες (και μόνες ελεγμένες) θεραπείες - που μπορεί να μην είναι πάντα τέλειες, αλλά είναι ότι καλύτερο έχουμε - με αποτέλεσμα την επιδείνωση της κατάστασής τους», καταλήγει ο κ. Γούλας.
Άλλοι οργανισμοί επαλήθευσης γεγονότων έχουν επίσης καταρρίψει τον ισχυρισμό ότι το μέλι και η κανέλα μπορούν να θεραπεύσουν μια σειρά από ασθένειες και προβλήματα υγείας, όπως οι Ellinika Hoaxes και το USA Today.
Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;
Επικοινωνήστε μαζί μας