Οι μετανάστες δεν έχουν προτεραιότητα έναντι των Ελλήνων πολιτών στην εξεύρεση εργασίας ή στη διεκδίκηση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων

«Και εσύ ελληνάκο ψάχνεις στα σκουπίδια για να φάς και ζείς στο σκοτάδι χωρίς ρεύμα», αναφέρει μια ανάρτηση στο Facebook της 8ης Νοεμβρίου 2022.

Κοινοποιεί ένα κείμενο με τους ακόλουθους ψευδείς ισχυρισμούς: «Μετά από απόφαση της κυβέρνησης να παραχωρίσει έδαφος και σπίτια στους μετανάστες και μετά από τον νόμο που θέτει προς ψήφιση όπου: κάθε 'μετανάστης' θα προηγείται στουε καταλόγους του ΟΑΕΔ για εύρεση εργασίας, κάθε μετανάστης θα έχει δικαίωμα σύνταξης συμπληρώνοντας 1000 ένσημα (τρία χρόνια εργασίας), κάθε μετανάστης θα έχει φορολογική ασυλία, κάθε μετανάστης θα έχει δωρεάν οικία, ρεύμα, νερό, ίντερνετ».

Image

Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 09/11/2022

Άλλες δημοσιεύσεις που κοινοποιούν το ίδιο κείμενο έχουν εντοπιστεί στο Facebook εδώ, εδώ και εδώ.

Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι ψευδείς. Οι μετανάστες στην Ελλάδα δεν έχουν «παροχές» όπως περιγράφονται στο κοινοποιημένο κείμενο, σύμφωνα με τη νομοθεσία που ισχύει στη χώρα.

Αυτοί οι ισχυρισμοί, οι οποίοι επανεμφανίστηκαν στις αρχές Νοεμβρίου 2022, κυκλοφορούσαν στο Facebook ήδη από το 2019 και είχαν επαληθευτεί από τους Ellinika Hoaxes την ίδια χρονιά.

Πρόσβαση στην εργασία για τους μετανάστες υπό τους ίδιους όρους με τους Έλληνες

Με τον όρο «μετανάστες», οι αναρτήσεις στο Facebook φαίνεται να αναφέρονται σε άτομα που έχουν λάβει καθεστώς πρόσφυγα ή/και δικαιούχων διεθνούς προστασίας.

Μετά από έρευνα στον επίσημο ιστότοπο της Βουλής των Ελλήνων, δεν βρήκαμε κάποιο νόμο που να συζητείται επί του παρόντος ή να ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή σχετικά με τα εργασιακά δικαιώματα των μεταναστών και των αλλοδαπών υπηκόων.

Ωστόσο, μια αναζήτηση στις κύριες μηχανές αναζήτησης με τις λέξεις-κλειδιά «νόμος + μετανάστες + διεθνής προστασία + πρόσβαση στην απασχόληση» μας επέτρεψε να βρούμε έναν νόμο του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, που ψηφίστηκε το 2019. Με τίτλο «Περί Διεθνούς Προστασίας και άλλες διατάξεις » (4636/2019), μπορούσαμε αργότερα εύκολα να τον βρούμε στη ιστοσελίδα της Βουλής.

Στόχος του είναι «είναι η ενοποίηση των διατάξεων σε ένα νομοθέτημα που αφορά: α) τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των ανιθαγενών ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας β) τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία, την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία, τη διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης του καθεστώτος διεθνούς προστασίας και γ) την αναδιοργάνωση της παρεχόμενης δικαστικής προστασίας των αιτούντων άσυλο».

Τα άρθρα 27, 53 και 54 αναφέρονται στο εργατικό δίκαιο. Το κείμενο του νόμου μπορείτε να το βρείτε στη σελίδα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ή στην ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων.

Το άρθρο 27 ορίζει ότι «επιτρέπεται στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας να ασκούν μισθωτή ή ανεξάρτητη επαγγελματική δραστηριότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις του προεδρικού διατάγματος (π. δ.) 189/1998 (Α 140)».

Γράφει επίσης ότι «οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας μπορούν να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα για ενήλικες τα οποία σχετίζονται με την απασχόληση, επαγγελματική κατάρτιση, συμπεριλαμβανομένων μαθημάτων κατάρτισης για την αναβάθμιση δεξιοτήτων, πρακτική εξάσκηση σε χώρους εργασίας και παροχή συμβουλών από υπηρεσίες απασχόλησης, υπό τους όρους που ισχύουν για της Έλληνες πολίτες».

Στην ουσία, οι μετανάστες έχουν πρόσβαση στην εργασία υπό τους ίδιους όρους με τους Έλληνες πολίτες, χωρίς καμία προτεραιότητα. Η τρίτη παράγραφος καταλήγει: «για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας εφαρμόζονται οι ισχύουσες διατάξεις σχετικά με την αμοιβή, την πρόσβαση στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, όσον αφορά τη μισθωτή ή ανεξάρτητη δραστηριότητα, καθώς και τους όρους εργασίας».

Στο άρθρο 53 ορίζεται ότι «οι αιτούντες διεθνή προστασία, μετά την πάροδο έξι μηνών από την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατάθεσης της αίτησης διεθνούς προστασίας, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αν δεν έχει ληφθεί πρωτοδίκως απόφαση από την αρμόδια αρχή και η καθυστέρηση δεν μπορεί να αποδοθεί σε αυτούς, έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας υπό τους όρους και προϋποθέσεις του άρθρου 71 του ν. 4375/2016, εφόσον κατέχουν 'δελτίο αιτούντος διεθνή προστασία' ή 'δελτίο αιτήσαντος άσυλο αλλοδαπού', σύμφωνα με το άρθρο 70, και καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος του.

Επιπλέον, σύμφωνα με την τρίτη παράγραφο του άρθρου 53, οι αιτούντες άσυλο που έχουν βρει εργασία υποχρεούνται να ενημερώνουν τις αρμόδιες αρχές, «με την προσκόμιση βεβαίωσης έναρξης εργασιών ή αντιγράφου της σύμβασης ή της αναγγελίας πρόσληψης στον ΟΑΕΔ. Σε περίπτωση παραβίασης της υποχρέωσης αυτής εφαρμόζεται το άρθρο 57». Αυτό είναι το μόνο σημείο όπου αναφέρεται ο ΟΑΕΔ.

Τέλος, το άρθρο 54 επαναλαμβάνει επίσης ότι «οι αιτούντες έχουν πρόσβαση στην εγγραφή και παρακολούθηση προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, με τους ίδιους όρους όπως οι Έλληνες πολίτες, ασχέτως του αν έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας».

Επομένως, πουθενά στα τμήματα του νόμου που είναι αφιερωμένα στα εργασιακά δικαιώματα των αιτούντων άσυλο (ή των δικαιούχων διεθνούς προστασίας) δεν αναφέρεται ότι έχουν προτεραιότητα στην εξεύρεση εργασίας μέσω του ΟΑΕΔ.

Image

Ένα παιδί στέκεται δίπλα σε μια σκηνή της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στον καταυλισμό μεταναστών Καρά Τεπέ, όπου φιλοξενούνται κυρίως οικογένειες μεταναστών στο νησί της Λέσβου, στις 21 Σεπτεμβρίου 2016. ( AFP / LOUISA GOULIAMAKI)

Σε τηλεφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στο AFP στις 11 Νοεμβρίου 2022, ο Σπύρος Οικονόμου, υπεύθυνος συνηγορίας και επικοινωνίας της ΜΚΟ Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (GRC), επιβεβαίωσε ότι οι ισχυρισμοί στα κοινωνικά δίκτυα ήταν ψευδείς.

«Τίποτα από αυτά δεν είναι αλήθεια. Οι μετανάστες και τα άτομα με καθεστώς διεθνούς προστασίας δεν έχουν επιπλέον βοήθεια ή επιπλέον οφέλη όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση. Σύμφωνα με το νόμο, είναι υπό τις ίδιες προϋποθέσεις με οποιονδήποτε Έλληνα πολίτη», εξηγεί ο Οικονόμου.

Το GRC είναι μια ΜΚΟ που παρέχει δωρεάν νομικές και κοινωνικές συμβουλές και υπηρεσίες σε πρόσφυγες και άτομα που δικαιούνται διεθνή προστασία στην Ελλάδα και είναι επιχειρησιακός εταίρος της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) από το 2001.

Πρόσθετη βοήθεια

Ο Σπύρος Οικονόμου διευκρίνισε επίσης ότι όταν οι αιτούντες άσυλο λάβουν απόφαση σχετικά με το καθεστώς τους (δηλαδή λαμβάνουν διεθνή προστασία, καθεστώς πρόσφυγα ή η απόφαση είναι αρνητική), δεν λαμβάνουν περαιτέρω βοήθεια από τις αρχές.

«Μόνο όταν περιμένουν απόφαση μπορούν να λάβουν βοήθεια για στέγαση, φαγητό ή χρηματοδότηση, χάρη στο πρόγραμμα ESTIA», είπε.

Το πρόγραμμα ESTIA είναι ένα πρόγραμμα στέγασης και υποστήριξης των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Μέρος αυτού του προγράμματος τους παρέχει επίσης οικονομική βοήθεια, με τη μορφή ενός μηνιαίου χρηματικού ποσού.

Οι λεπτομέρειες των ποσών καθορίζονται στη σελίδα που είναι αφιερωμένη στην οικονομική βοήθεια, του ελληνικού Υπουργείου Μετανάστευσης. Οι αιτούντες άσυλο μπορούν να έχουν μια συνολική οικονομική ενίσχυση, η οποία κυμαίνεται ανάλογα με τον αριθμό των ατόμων μιας οικογένειας, από 150 ευρώ μηνιαίως για ένα άτομο έως 420 ευρώ για μια οικογένεια με περισσότερα από τέσσερα άτομα. Η μερική οικονομική ενίσχυση, που "καταβάλλεται στους ωφελούμενους που διαμένουν σε θέσεις στέγασης στις οποίες παρέχεται σίτιση", κυμαίνεται από 75 ευρώ για ένα άτομο έως 210 ευρώ για οικογένεια άνω των τεσσάρων ατόμων.

Οι παροχές αυτές σταματάνε με «την έκδοση της απόφασης αναγνώρισης παροχής καθεστώτος διεθνούς ή επικουρικής προστασίας ή από την έκδοση τελεσίδικης απορριπτικής απόφασης επί της αίτησης διεθνούς προστασίας».

Τον Αύγουστο του 2022, 5.303 άτομα έλαβαν αυτή την οικονομική βοήθεια, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Μετανάστευσης.

Δεν βρήκαμε καμία πρόσθετη ειδική ένδειξη για μια υποτιθέμενη φορολογική εξαίρεση για τους αιτούντες άσυλο. Δεν αναφέρεται στο νόμο 4636/2019 ότι τα άτομα με καθεστώς διεθνούς προστασίας επωφελούνται φορολογικής ασυλίας.

Σε επεξηγηματικό έγγραφο που εξέδωσε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), αναφέρεται σαφώς (σελίδα 6) ότι «Ο φορολογούμενος που έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα υπόκειται σε φόρο για το φορολογητέο εισόδημά του που προκύπτει στην ημεδαπή και στην αλλοδαπή, ήτοι το παγκόσμιο εισόδημά του που αποκτάται μέσα σε ορισμένο φορολογικό έτος».

Περαιτέρω, το έγγραφο παραθέτει επίσης τη διαδικασία για την απόκτηση αριθμού φορολογικού μητρώου (Α.Φ.Μ.) για τους αιτούντες άσυλο (σελίδα 99). Ο αριθμός αυτός είναι απαραίτητος για να υπαχθούν σε φορολογία στην Ελλάδα.

Ίδιο δικαίωμα συνταξιοδότησης με τους Έλληνες πολίτες

Οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση των συντάξεων γήρατος μπορούν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα του Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), του μεγαλύτερου φορέα κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα.

Ο ΕΦΚΑ αναφέρει στην ενότητα «Μισθωτοί / Σύνταξη λόγω γήρατος / Προϋποθέσεις απονομής» (ενότητα 3) ότι «τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από τον e-ΕΦΚΑ (για άνδρες και γυναίκες), είναι: 62 ετών για πλήρη σύνταξη με τουλάχιστον 40 έτη (12.000 ημέρες) ασφάλισης, 62 ετών για μειωμένη σύνταξη με 15 χρόνια (4.500 ημέρες), εφόσον η χορήγηση μειωμένης σύνταξης προβλέπεται από τις καταστατικές διατάξεις του εντασσόμενου στον e-ΕΦΚΑ Ταμείου και σύμφωνα με τις σχετικές ειδικές χρονικές προϋποθέσεις, 67 ετών για πλήρη σύνταξη με τουλάχιστον 15 έτη (4.500 ημέρες) ασφάλισης».

Στο νόμο αριθ. 4488/2017, το ελληνικό κράτος ορίζει επίσης σαφώς ότι «η προϋπόθεση συμπλήρωσης δεκαπέντε (15) ετών ασφάλισης για την καταβολή της εθνικής σύνταξης δεν ισχύει για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης με τη συμπλήρωση χρόνου ασφάλισης μικρότερου των δεκαπέντε (15) ετών. Στην περίπτωση αυτή το ποσό της εθνικής σύνταξης δεν μπορεί να υπολείπεται αυτού που αντιστοιχεί στα δεκαπέντε (15) έτη ασφάλισης».

Βάσει του νόμου αυτού, ο οποίος ισχύει επίσης για όλους τους αλλοδαπούς υπηκόους στην Ελλάδα, ο ΕΦΚΑ καθορίζει με έγγραφό του τις προϋποθέσεις πρόσβασης των αλλοδαπών υπηκόων σε σύνταξη γήρατος. Αν και οι ίδιες διατάξεις ισχύουν και για τους υπηκόους τρίτων χωρών (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης), εντούτοις αυτοί πρέπει να προσκομίσουν «βεβαίωση νόμιμης διαμονής από την αρμόδια Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης».

Συνεπώς, δεν αναφέρεται ότι ένας μετανάστης μπορεί να έχει πρόσβαση σε σύνταξη γήρατος αφού έχει συμπληρώσει μόνο 3 χρόνια εργασίας στην Ελλάδα.