Αυτή η φωτογραφία που δημιουργήθηκε με τεχνητή νοημοσύνη δεν δείχνει ένα πραγματικό κτήριο στο Κάιρο

«Πολυκατοικία στο Κάιρο. Για να μη λέτε ότι η Αθήνα είναι η πιο άσχημη πρωτεύουσα», γράφει αυτή η ανάρτηση στο Χ από τις 20 Ιουνίου, η οποία έχει κοινοποιηθεί  από τότε περισσότερες από 180 φορές.

Η εικόνα απεικονίζει ένα τεράστιο πολυώροφο κτίριο με μικρά διαμερίσματα πολύ σφιχτά στοιβαγμένα μεταξύ τους.

Παρόμοιες αναρτήσεις κοινοποιήθηκαν στο Facebook (εδώ, εδώ και εδώ) ενώ η εικόνα κοινοποιήθηκε επίσης και στα αγγλικά. 

Ωστόσο, η εικόνα αυτή δημιουργήθηκε με τεχνητή νοημοσύνη, όπως επιβεβαίωσε το AFP με δεδομένα του καλλιτέχνη Χασάν Ραγκάμπ, ο οποίος δημιούργησε την εικόνα ως μέρος της σειράς «Τα σκίτσα του Κάιρου». Παρόμοια περιστατικά που αφορούν έργα τέχνης του ίδιου δημιουργού έχουν ελεγχθεί από το AFP (για παράδειγμα εδώ) και άλλους αξιόπιστους οργανισμούς επαλήθευσης πληροφοριών (για παράδειγμα εδώ) στο παρελθόν.

Image

Στιγμιότυπο της ψευδούς ανάρτησης στο X. Λήψη εικόνας: 25/06/2024.

Μια εικόνα δημιουργημένη από τεχνητή νοημοσύνη

Στα σχόλια αρκετοί χρήστες εκφράζουν φόβο για τη σταθερότητα και την ασφάλεια του κτηρίου σε περίπτωση σεισμού. «Σκέφτομαι τα στατικά αυτής της πολυκατοικίας....σε περίπτωση σεισμού....Ανατριχιαστικό» ή «Για φαντάσου να γίνει ένας δυνατός σεισμός εκεί, τί πρόκειται να ακολουθήσει», σχολίασαν δύο χρήστες.

Αλλά όπως διαπιστώσαμε, το κτήριο δεν υπάρχει.

Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας μάς οδήγησε σε μια ανάρτηση στο X με ημερομηνία 8 Φεβρουαρίου 2024. Η λεζάντα που συνόδευε τη φωτογραφία έδειχνε ότι επρόκειτο για μια εικόνα που δημιουργήθηκε από τεχνητή νοημοσύνη με τίτλο «Τα σκίτσα του Κάιρου: Μνημειακός μοντερνισμός. Τεχνητή Νοημοσύνη».

Το AFP εντόπισε την ίδια εικόνα ανάμεσα σε μια σειρά παρόμοιου περιεχομένου στο Instagram, που αναρτήθηκε από τον ίδιο λογαριασμό με το όνομα Χασάν Ραγκάμπ στις 8 Φεβρουαρίου.

Ο Ραγκάμπ δηλώνει στην ιστοσελίδα του ότι είναι αρχιτέκτονας, διεπιστημονικός σχεδιαστής και εννοιολογικός καλλιτέχνης (αρχειοθετημένο εδώ). 

«Αυτό είναι ένα έργο τέχνης που δημιούργησα χρησιμοποιώντας εργαλεία Γενετικής Τεχνητής Νοημοσύνης και όχι ένα πραγματικό κτήριο», δήλωσε ο Ραγκάμπ στο AFP μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος στις 22 Ιουνίου. «Αποτελεί μέρος μιας μεγαλύτερης συλλογής που ονομάζεται "Τα σκίτσα του Κάιρου", πάνω στην οποία εργάζομαι τους τελευταίους 18 μήνες. Πρόκειται για μια σειρά έργων τέχνης που εξερευνά τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, την αστική ζωή, την τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη». 

Ο Ραγκάμπ δήλωσε στο AFP ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που οι εικόνες του παρερμηνεύονται. «Τα ίδια έργα έγιναν viral στο X, με τους ανθρώπους να πιστεύουν λανθασμένα ότι απεικονίζουν ένα κτήριο στην Κίνα», είπε, προσθέτοντας ότι «χρειάστηκε ακόμη και να συμμετάσχει σε συζητήσεις για να πείσει κάποιους ανθρώπους ότι πρόκειται για εικόνες που δημιουργήθηκαν από τεχνητή νοημοσύνη, αλλά αρνήθηκαν να με πιστέψουν». 

Είπε ότι είχε παρόμοιες εμπειρίες με τα έργα του «όπου οι άνθρωποι νόμιζαν ότι αυτά ήταν πραγματικά κτήρια ή πίστευαν ότι πρόκειται για διάσημα έργα τέχνης άλλων καλλιτεχνών». 

Στο ηλεκτρονικό του μήνυμα αναφέρθηκε σε αυτό το άρθρο επαλήθευσης ως παράδειγμα μιας άλλης εικόνας που είχε δημοσιεύσει στο παρελθόν και η οποία παρερμηνεύτηκε.

Προκειμένου να επιβεβαιώσουμε τα λεγόμενα του Ραγκάμπ ζητήσαμε ένα στιγμιότυπο οθόνης στο Discord που να δείχνει την εικόνα που δημιουργήθηκε στο Midjourney. Το Midjourney, το οποίο δημιουργεί εικόνες τεχνητής νοημοσύνης μέσω «οδηγιών κειμένου» (prompt) ή περιγραφικών εντολών, είναι προσβάσιμο μέσω μιας πλατφόρμας ανταλλαγής μηνυμάτων που ονομάζεται Discord. 

Στις 25 Ιουνίου, ο δημιουργός της εικόνας έστειλε στο AFP ένα στιγμιότυπο οθόνης που αποδείκνυε ότι αυτός ήταν πράγματι ο δημιουργός της εικόνας.

Image

Στιγμιότυπο οθόνης του Discord που εστάλη στο AFP από τον δημιουργό της εικόνας τεχνητής νοημοσύνης μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 25 Ιουνίου.

Μια πιο προσεκτική ματιά στην εικόνα αποκαλύπτει μερικές ασυνέπειες, όπως οι ανομοιόμορφες γραμμές σε κάθε όροφο και ένα ασυνήθιστο θόλωμα στις πολυκατοικίες στα αριστερά του εν λόγω κτηρίου. 

Image

Στιγμιότυπο οθόνης της ψεύτικης εικόνας στο X, με μερικές ασυνέπειες που επισημαίνονται από το AFP με κίτρινο χρώμα. Λήψη εικόνας: 25/06/2024.

Το AFP ρώτησε την Καλλιόπη Κεφαλά, αρχιτεκτόνισσα στο Σίδνεϊ, αν παρατηρεί κάποια αστοχία. «Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει από την κατεύθυνση του ηλιακού φωτός και τη συνέπεια της σκιάς στα γύρω κτήρια ότι το μικρότερο κτήριο ακριβώς πίσω [από το κτήριο της φωτογραφίας] θα ήταν υπό σκιά», δήλωσε στο AFP μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος στις 27 Ιουνίου. 

Image

Στιγμιότυπο οθόνης της ψευδούς εικόνας στο X, με μια ασυνέπεια που επισημαίνεται από το AFP με κίτρινο χρώμα. Λήψη εικόνας: 25/06/2024.

Της ζητήσαμε επίσης να μας πει, κοιτάζοντας τη φωτογραφία, αν πιστεύει ότι πρόκειται για πραγματικό κτήριο. «Όχι. Είναι σαφές ότι [το κτήριο στη φωτογραφία] δεν εντάσσεται στο μέσο επίπεδο ύψους του περιβάλλοντος χώρου του. Αν και δεν είναι ασυνήθιστο ορισμένα κτήρια εντός αστικών περιοχών να υπερβαίνουν το ύψος των γύρω δομημένων μορφών, συχνά υπάρχουν λόγοι για τη συνέπεια», δήλωσε στο AFP. 

«Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι η εικόνα φαίνεται να τονίζει ότι υπάρχει ένα όριο στον αριθμό των ορόφων που μπορεί να υποστηρίξει η κατάσταση του εδάφους και τα θεμέλια αυτής της περιοχής, κάτι που αντικατοπτρίζεται στην κλίμακα του περιβάλλοντος. [Το κτίριο στη φωτογραφία] φαίνεται να το αγνοεί αυτό», πρόσθεσε.

«Προηγούμενα παραδείγματα, όπως η κατεδαφισμένη πλέον Περιτειχισμένη πόλη της Καουλούν στο Χονγκ Κονγκ ή οι οικιστικές μονάδες στην περιοχή Quarry Bay του Χονγκ Κονγκ, αναδεικνύουν ότι είναι δυνατό για εξαιρετικά πυκνές οικιστικές μονάδες να μπορούν να "σταθούν" και να κατασκευαστούν και να συγκεντρωθούν μέσα σε ένα κτήριο», εξήγησε η Κεφαλά (αρχειοθετημένα εδώ και εδώ). 

«Ωστόσο, η βασική διαφορά μεταξύ αυτών των παραδειγμάτων και [του κτηρίου της φωτογραφίας] είναι η επανάληψη των στοιχείων», ανέφερε.  

«Η τυποποίηση και η επανάληψη δομικών στοιχείων είναι συνήθης κατά την κατασκευή μεγάλων πολυκατοικιών, συνήθως για τη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας (κατασκευή, χρόνος, κόστος, πόροι, δομή κ.λπ.). [Το κτίριο της φωτογραφίας] φαίνεται να παρουσιάζει ένα επί τούτω οικοδομικό σύστημα με κάθε "μονάδα" να προστίθεται η μία πάνω στην άλλη χωρίς καμία κάθετη ή οριζόντια συνοχή ή ρυθμό».