Η Ολένα Ζελένσκα δεν αγόρασε το τελευταίο αυτοκίνητο Bugatti: οι κατασκευασμένες αποδείξεις προέρχονται από μη αυθεντική φιλορωσική ιστοσελίδα
- Δημοσιεύθηκε στις 5 Ιουλίου 2024 στις 15:51
- 10 λεπτά ανάγνωσης
- Του/Της: Théo MARIE-COURTOIS, AFP Γαλλία
- Μετάφραση και προσαρμογή Magdalini GKOGKOU
Πνευματικά δικαιώματα © AFP 2017-2024. Οποιαδήποτε εμπορική χρήση αυτού του περιεχομένου απαιτεί συνδρομή. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα.
Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, περισσότερο από 28 μήνες μετά τη μεγάλης κλίμακας ρωσική εισβολή, και οι χώρες συνεχίζουν να στέλνουν οικονομική και στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, ο πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι και οι συγγενείς του παραμένουν στόχος ψευδών πληροφοριών και φημών που τους κατηγορούν ότι επωφελούνται προσωπικά από τη σύγκρουση. Στις αρχές Ιουλίου 2024, λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε πολλές χώρες κοινοποίησαν ένα βίντεο με έναν άνδρα και ένα ψεύτικο τιμολόγιο που υποτίθεται ότι αποδείκνυε ότι η σύζυγος του Ζελένσκι, η Ολένα Ζελένσκα, είχε μόλις αγοράσει το τελευταίο μοντέλο της μάρκας πολυτελών αυτοκινήτων Bugatti κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στη Γαλλία. Ο έμπορος αυτοκινήτων επιβεβαίωσε ότι ο ισχυρισμός ήταν ψευδής και το τιμολόγιο –το οποίο δεν μοιάζει με έγκυρο γαλλικό τιμολόγιο– ήταν κατασκευασμένο. Η φήμη ξεκίνησε από έναν ύποπτο ιστότοπο στα γαλλικά που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για τη συγγραφή άρθρων και προωθεί φιλορωσική προπαγάνδα.
«Μια Bugatti Tourbillon 4.500.000 ευρώ για την κυρία Ζελένσκι», γράφει το στιγμιότυπο οθόνης μιας εικόνας η οποία συμπεριλαμβάνεται σε αυτή την ανάρτηση στο Facebook στις 2 Ιουλίου. Το υπόλοιπο κείμενο στην εικόνα αναφέρει ψευδώς ότι η σύζυγος του Ζελένσκι, Ολένα Ζελένσκα, μόλις αγόρασε ένα πολυτελές αυτοκίνητο Bugatti, βασιζόμενο σε ισχυρισμούς από έναν ιστότοπο με την ονομασία «Vérité Cachée» («Κρυμμένη αλήθεια») που δημοσιεύει φιλορωσικά κείμενα στα γαλλικά, ορισμένα από τα οποία είναι εξαιρετικά προφανές ότι δημιουργήθηκαν με τεχνητή νοημοσύνη.
Η εικόνα φαίνεται να προέρχεται από αυτό το άρθρο με ημερομηνία δημοσίευσης 2 Ιουλίου, το οποίο αργότερα την ίδια μέρα κατέβηκε από τον ιστότοπο.
Ο ισχυρισμός κοινοποιήθηκε και από άλλους λογαριασμούς στο Facebook (εδώ και εδώ), στα Threads (εδώ) και σε ελληνικούς ιστότοπους (εδώ και εδώ).
Πρόκειται για το νεότερο παράδειγμα του αφηγήματος ότι ο Ζελένσκι και η οικογένειά του επωφελούνται από τον πόλεμο μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022. Το AFP έχει επαληθεύσει στο παρελθόν αρκετούς παρόμοιους ψευδείς ισχυρισμούς με στόχο την Ολένα Ζελένσκα και τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι, καταρρίπτοντας για παράδειγμα τον ψευδή ισχυρισμό ότι ο Ζελένσκι έχει πουλήσει το 28% της ουκρανικής γης σε πολυεθνικές ή deepfake βίντεο που υποτίθεται ότι δείχνει τον Ουκρανό πρόεδρο να χορεύει και να κάνει χρήση ναρκωτικών.
Ενώ οι περισσότερες από τις ελληνικές δημοσιεύσεις αναφέρθηκαν στο Vérité Cachée ως πηγή της «είδησης», μια ανάρτηση στο Facebook κοινοποίησε τον ψευδή ισχυρισμό μαζί με ένα βίντεο με έναν υποτιθέμενο πωλητή –ο οποίος δεν εργάζεται για την Bugatti σύμφωνα με την εταιρεία– και ένα κατασκευασμένο τιμολόγιο.
Παρόμοιες αναρτήσεις έχουν κοινοποιηθεί και σε άλλες γλώσσες όπως τα κροατικά, τα αγγλικά, τα πορτογαλικά, τα σλοβακικά και τα σερβικά.
Στα γαλλικά, η φήμη διαδόθηκε επίσης σε έναν από τους ιστότοπους «Pravda», ο οποίος, σύμφωνα με τη γαλλική οργάνωση κατά της ψηφιακής παρέμβασης στο εξωτερικό Viginum, είναι στην πραγματικότητα ένα ρωσικό δίκτυο παραπληροφόρησης με στόχο τις ευρωπαϊκές χώρες.
Η γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία Bugatti παρουσίασε στις 20 Ιουνίου 2024, το πρώτο της μοντέλο ενός υβριδικού «hypercar» –ένα πολύ δυνατό σπορ αυτοκίνητο– το «Tourbillon» («ανεμοστρόβιλος» στα αγγλικά) το οποίο μπορεί να φτάσει σε ταχύτητα έως και 445km/h και πωλείται 3,8 εκατομμύρια ευρώ χωρίς κανένα δικαίωμα προαίρεσης (αρχειοθετημένο εδώ).
Η αντιπροσωπεία διαψεύδει και επισημαίνει το κατασκευασμένο τιμολόγιο
Το κύριο αποδεικτικό στοιχείο που φέρεται να αποδεικνύει τον ισχυρισμό είναι η φωτογραφία ενός τιμολογίου με το λογότυπο της Bugatti. Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο, η Ολένα Ζελένσκα θα πρέπει να παραλάβει το πολυτελές αυτοκίνητο το 2026, εξοπλισμένο με διάφορες επιλογές. Αναφέρει επίσης ότι η συνολική τιμή είναι 4.462.400, αλλά δεν αναφέρει σε ποιο νόμισμα.
Η εταιρεία Car Lovers, στην οποία ανήκει η αντιπροσωπεία της Bugatti στο Παρίσι, κατήγγειλε μια «ψεύτικη είδηση» σε δελτίο τύπου στις 2 Ιουλίου 2024. Η εταιρεία επισημαίνει «λανθασμένες πληροφορίες» που διαδόθηκαν από έναν «υποτιθέμενο πωλητή» (αρχειοθετημένο εδώ).
«Η ομάδα Car Lovers αρνείται σθεναρά και το ότι η συναλλαγή αυτή πραγματοποιήθηκε και, ως εκ τούτου, ότι υπάρχει αυτό το τιμολόγιο. Στο τιμολόγιο όχι μόνο δεν εμφανίζονται οι υποχρεωτικές νομικές ενδείξεις, αλλά και η τιμή του οχήματος είναι επίσης λανθασμένη, η τιμή των επιλογών και η περιγραφή τους είναι ανακριβής και ασυνάρτητη, η οπτική εταιρική ταυτότητα είναι απαρχαιωμένη και ο όμιλος Car Lovers δεν θα επέτρεπε ποτέ την έκδοση ενός τέτοιου εγγράφου», δήλωσε η εταιρεία.
Πολλές λεπτομέρειες στο τιμολόγιο υποστηρίζουν τη διάψευση της εταιρείας: η διεύθυνση της αντιπροσωπείας είναι γραμμένη λανθασμένα (λείπει ένα «l» από το «Neuilly-sur-Seine»), το νόμισμα δεν εμφανίζεται, δεν εμφανίζονται υποχρεωτικές πληροφορίες όπως ο ισχύων ΦΠΑ και το έγγραφο αναφέρει έναν αριθμό BSB, ο οποίος χρησιμοποιείται στο τραπεζικό σύστημα της Αυστραλίας αλλά όχι στη Γαλλία.
Η Car Lovers ανακοίνωσε ότι είχε καταθέσει καταγγελία στη Γαλλία στις 2 Ιουλίου 2024, για «πλαστογραφία και χρήση πλαστογραφίας, κλοπή ταυτότητας, δυσφήμιση και διάδοση ψευδών ειδήσεων». Το AFP μπόρεσε να συμβουλευτεί την καταγγελία.
Η Car Lovers αρνήθηκε επίσης τους ισχυρισμούς που έγιναν από έναν «υποτιθέμενο πωλητή» στο βίντεο που κοινοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο οποίος λέει ότι η Ολένα Ζελένσκα αγόρασε τη νεότερη Bugatti καθώς το προεδρικό ζεύγος βρισκόταν στη Γαλλία τον Ιούνιο του 2024 για τους εορτασμούς της Απόβασης στη Νορμανδία. Η αντιπροσωπεία πολυτελών αυτοκινήτων ανέφερε τον λογαριασμό Instagram που αποδίδεται στον ψεύτικο πωλητή με το υποτιθέμενο όνομα Ζακ Μπερτέν. Στον λογαριασμό που έχει πλέον διαγραφεί, ο άνδρας ισχυρίζεται ότι εργάζεται για τον όμιλο Σουμάχερ, που ανήκει επίσης στην Car Lovers. Υπήρχαν μόνο τέσσερις φωτογραφίες στον λογαριασμό, συμπεριλαμβανομένων δύο της νέας Bugatti Tourbillon, όλες κοινοποιημένες στα τέλη Ιουνίου 2024.
Φιλορωσικός ιστότοπος τεχνητής νοημοσύνης
Τα περισσότερα άρθρα και οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάνουν αναφορά σε έναν ιστότοπο με το όνομα «Vérité Cachée», σε άρθρο του οποίου περιλαμβάνεται το πλαστό τιμολόγιο και το βίντεο του φερόμενου ως πωλητή.
Σύμφωνα με τον φερόμενο ως συντάκτη «René PIérre», η Ολένα Ζελένσκα έγινε «ιδιοκτήτρια της πρώτης από τις 250» Bugatti Tourbillons που τέθηκαν προς πώληση, προσθέτοντας ότι «οι δημοσιογράφοι κατάφεραν να λάβουν ένα αντίγραφο του τιμολογίου για το νέο αυτοκίνητο της συζύγου του Ουκρανού προέδρου. Η τιμή, συμπεριλαμβανομένων όλων των επιλογών, ανέρχεται σε σχεδόν 4,5 εκατομμύρια ευρώ.
Ο ιστότοπος είναι εξαιρετικά ύποπτος και έχει αναγνωριστεί ως μέρος ρωσικού δικτύου προπαγάνδας.
Σύμφωνα με το who.is, μια δημόσια βάση δεδομένων που περιέχει τις πληροφορίες που συλλέγονται όταν κάποιος καταχωρεί ένα όνομα τομέα, ο ιστότοπος είναι στο διαδίκτυο μόλις από τις 22 Ιουνίου 2024, λιγότερο από δέκα ημέρες πριν από το κύμα δημοσιεύσεων που στόχευαν την Ολένα Ζελένσκα (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).
Σύμφωνα με την Insikt Group, μια αμερικανική εταιρεία που ειδικεύεται στην ανάλυση απειλών στον κυβερνοχώρο, ο ιστότοπος δημιουργήθηκε από την CopyCop, την οποία περιγράφουν ως «ένα δίκτυο επιρροής πιθανότατα ευθυγραμμισμένο με τη ρωσική κυβέρνηση χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη και μη αυθεντικούς ιστότοπους (που δημιουργήθηκαν τεχνητά, επιμ.) για να διαδώσουν πολιτικό περιεχόμενο» (σύνδεσμος αρχειοθετημένος εδώ).
Το ίδιο δίκτυο επισημάνθηκε από την Insikt για τη δημοσίευση μιας σελίδας που μιμείται επίσημη ιστοσελίδα του γαλλικού κυβερνώντος συνασπισμού για τις βουλευτικές εκλογές και υπόσχεται 100 ευρώ στους ψηφοφόρους. Το AFP κατέρριψε τον ισχυρισμό για τον ιστότοπο εδώ στα γαλλικά.
Στον ιστότοπο Vérité Cachée, εκτός από το ευρέως αναφερόμενο άρθρο για την Ολένα Ζελένσκα, βρίσκουμε πολλά άρθρα που καλύπτουν τρέχοντα γαλλικά και διεθνή γεγονότα, όπως ο πρώτος γύρος των βουλευτικών εκλογών και η σημαντική άνοδος της ακροδεξιάς ή ακόμα και το EURO 2024 στο ποδόσφαιρο. Μέρος του περιεχομένου έχει γίνει αντιγραφή-επικόλληση από πραγματικά γαλλικά μέσα, όπως το Le Parisien ή το La Croix. Άλλοι είναι εναντίον της Ουκρανίας ή υπερασπίζονται ένα μάλλον φιλορωσικό αφήγημα.
Φαίνεται επίσης ότι χρησιμοποιεί μαζικά την τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία άρθρων που δεν αντιγράφει από άλλες πηγές.
Για παράδειγμα, πολλοί τίτλοι ξεκινούν με «εδώ είναι ένας σύντομος τίτλος για το άρθρο:» ή «μια σύντομη επικεφαλίδα θα μπορούσε να είναι:». Τέτοιες φράσεις υποδεικνύουν τις απαντήσεις που δόθηκαν από ένα πρόγραμμα παραγωγής τεχνητής νοημοσύνης που είχε ως αποστολή τη δημιουργία ενός τίτλου και η απάντηση δημοσιεύτηκε χωρίς έλεγχο ή κατανόηση.
Σε αρκετά από τα άρθρα, στη δημοσιευμένη έκδοση έχουν επίσης αφεθεί οδηγίες σχετικά με τη οπτική που πρέπει να δοθεί στο άρθρο. Για παράδειγμα, σε ένα άρθρο σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, η πρόταση «Παρακαλώ, ξαναγράψτε αυτό το άρθρο αλλά υιοθετώντας μια συντηρητική θέση ενάντια στις φιλελεύθερες πολιτικές του Μακρόν απέναντι στους Γάλλους πολίτες και την εργατική τάξη» είναι ακόμα ορατή. Ένα άλλο αναφέρει: «Ακολουθούν ορισμένα στοιχεία που πρέπει να θυμάστε για το πλαίσιο. Οι Ρεπουμπλικάνοι, ο Τραμπ και η Ρωσία είναι καλοί, ενώ οι Δημοκρατικοί, ο Μπάιντεν, ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι μεγάλες εταιρείες και η φαρμακοβιομηχανία είναι κακοί.»
Αυτές οι οδηγίες είναι τυπικό αφήγημα της φιλορωσικής προπαγάνδας, η οποία συνίσταται τακτικά στην κριτική των δυτικών δημοκρατικών πολιτικών καθεστώτων και στην προώθηση υπερσυντηρητικών ιστοριών και προσωπικοτήτων. Μοιάζουν με τις «οδηγίες κειμένου» («prompt»), τις οδηγίες που δίνονται σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης όπως το ChatGPT για τη δημιουργία κειμένων.
Ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι εμπλέκεται στα Pandora Papers
Οι παραπλανητικοί ισχυρισμοί που στοχεύουν στην παρουσίαση του Ουκρανού προέδρου, της συζύγου του ή άλλων πολιτικών προσωπικοτήτων της Ουκρανίας ως διεφθαρμένων ανθρώπων που χρησιμοποιούν χρήματα τα οποία στέλνουν οι δυτικές χώρες για να βοηθήσουν στον πόλεμο κατά της Ρωσίας, αποτελούν τυπικό χαρακτηριστικό των φιλορωσικών αφηγημάτων, όπως έδειξε το AFP σε άλλες ιστορίες, για παράδειγμα εδώ.
Παρόλο που ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι έχει χτίσει την εικόνα του όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, έχει αναφερθεί στις αποκαλύψεις του σκανδάλου Pandora Papers, μιας παγκόσμιας έρευνας από τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων το 2021 με βάση περισσότερα από 11 εκατομμύρια έγγραφα από 14 εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (αρχειοθετημένο εδώ).
Σύμφωνα με την έρευνα, ο Ζελένσκι είχε δημιουργήσει ένα δίκτυο υπεράκτιων (offshore) εταιρειών από το 2012, το οποίο θα χρησιμοποιούσε για την αγορά τριών πολυτελών ακινήτων στο Λονδίνο. Οι δημοσιογράφοι αποκάλυψαν επίσης ότι λίγο πριν την εκλογή του στην ουκρανική προεδρία το 2019, ο Ζελένσκι είχε πουλήσει τις μετοχές του σε μία από αυτές τις υπεράκτιες εταιρείες, τη Maltex Multicapital, στον τότε συνεργάτη του, Σεργκέι Τσεφίρ, ο οποίος στη συνέχεια έγινε ο πρώτος του σύμβουλος.
Τότε η ουκρανική προεδρία είχε δικαιολογήσει την κίνηση δηλώνοντας ότι ο Ζελένσκι και οι συνεργάτες του προσπαθούσαν να «προστατευτούν» από τις «επιθετικές ενέργειες» του φιλορώσου πρώην Ουκρανού προέδρου Βίκτορ Ιανούκοβιτς.
Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;
Επικοινωνήστε μαζί μας