Ένα σπίτι που σώθηκε «από θαύμα» από τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες; Όχι, αυτή η εικόνα δημιουργήθηκε με τεχνητή νοημοσύνη

«Αυτό είναι το σπίτι ενός Χριστιανού στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια. Ενώ τα σπίτια γύρω του καταστράφηκαν από φωτιά, το σπίτι του έμεινε άθικτο», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook από τις 15 Ιανουαρίου 2025. 

Η ανάρτηση συνοδεύεται από μια εικόνα που δείχνει ένα σπίτι με μια στέγη σε έντονα χρώματα που παραμένει άθικτη, ενώ όλα τα σπίτια τριγύρω έχουν καταστραφεί. 

Παρόμοιοι ισχυρισμοί έχουν επίσης κυκλοφορήσει σε αρκετές γαλλόφωνες χώρες της Αφρικής, καθώς και στην Ταϊλάνδη και την Κένυα.

Σε ορισμένες αναρτήσεις η εικόνα παρουσιάζεται ως «το σπίτι ενός χριστιανού» που σώθηκε από τις φλόγες χάρη στην πίστη του ιδιοκτήτη του, ενώ σε άλλες περιγράφεται ως το σπίτι ενός μουσουλμάνου.

Image

Στιγμιότυπα οθόνης των ψευδών αναρτήσεων με την εικόνα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Λήψη εικόνων: 21/1/2025

Οι αναρτήσεις δημιουργούν συχνά εκατοντάδες σχόλια που υποδηλώνουν συγκίνηση από χρήστες που σοκαρίστηκαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές, οι οποίες εξαπλώθηκαν από ισχυρούς ανέμους και ισοπέδωσαν ολόκληρες γειτονιές. 

Ωστόσο, η φωτογραφία που εμφανίζεται σε αυτές τις αναρτήσεις δεν είναι πραγματική.

Φωτογραφία που δημιουργήθηκε από τεχνητή νοημοσύνη

Κατά την εκτέλεση μιας αντίστροφης αναζήτησης εικόνας στο Google Images, κάνοντας κλικ στην καρτέλα «Σχετικά με αυτή την εικόνα» εμφανίζεται η ετικέτα «Δημιουργήθηκε με το Google AI».

Image

Στιγμιότυπα οθόνης από μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας στο Google. Οι μπλε κύκλοι προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνας: 17/1/2025

Η Google προσφέρει πράγματι εργαλεία, όπως αυτό εδώ, για τη δημιουργία εικόνων με χρήση τεχνητής νοημοσύνης.

Για να διερευνήσουμε περαιτέρω τη viral φωτογραφία, την αναλύσαμε χρησιμοποιώντας το εργαλείο InVID-WeVerify, που αναπτύχθηκε από κοινού με το AFP και βοηθά στον εντοπισμό οπτικών παραποιήσεων σε φωτογραφίες και βίντεο. Για την ανάλυση αυτή, επιλέξαμε μία από τις παλαιότερες εκδόσεις της εικόνας που βρέθηκαν στο διαδίκτυο (η οποία εντοπίστηκε με τη χρήση της beta έκδοσης του εργαλείου Fact-check Explorer της Google). Αυτή η προσέγγιση μεγιστοποιεί τις πιθανότητες να αποκαλυφθούν τυχόν μεταδεδομένα ή ίχνη παραγωγής τεχνητής νοημοσύνης που ενδέχεται να έχουν αφαιρεθεί μέσω στιγμιότυπων οθόνης ή συμπίεσης αρχείων.

Σε περιπτώσεις όπου η ποιότητα της εικόνας είναι πολύ χαμηλή, το ίδιο το InVID προτείνει μια πιο κατάλληλη έκδοση για ακριβή ανάλυση.

Σε αυτή την περίπτωση, η ανάλυση έδειξε μια πιθανότητα 76% ότι η φωτογραφία δημιουργήθηκε πράγματι από τεχνητή νοημοσύνη - μια εξαιρετικά υψηλή πιθανότητα.

Image

Στιγμιότυπο οθόνης του αποτελέσματος της ανάλυσης του InVID-WeVerify της viral εικόνας χαμηλής ανάλυσης. Λήψη εικόνας: 17/1/2025.

Image

Στιγμιότυπο οθόνης της ανάλυσης της InVID-WeVerify της viral εικόνας υψηλής ανάλυσης. Λήψη εικόνας: 17/1/2025.

Δεδομένου ότι η αντίστροφη αναζήτηση εικόνας έδειξε πως η viral φωτογραφία δημιουργήθηκε από την Τεχνητή Νοημοσύνη της Google, «είναι πολύ πιθανό ότι πράγματι δημιουργήθηκε με τη χρήση ενός εργαλείου όπως το ImageFX», δήλωσε ο Ντενί Τεϊσού, επικεφαλής καινοτομίας για τα έργα InVID και WeVerify. Εξήγησε ότι το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης της Google επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργούν εικόνες με βάση περιγραφές κειμένου.

«Είναι πιθανό να χρησιμοποιήθηκε ένα prompt (μια γραπτή οδηγία) για να προστεθεί ένα άκαυτο σπίτι σε μια υπάρχουσα αεροφωτογραφία», δήλωσε ο Τεϊσού. «Εναλλακτικά, θα μπορούσε να ήταν ένα prompt που ζητούσε μια αεροφωτογραφία μιας καμένης αστικής γειτονιάς με ένα άθικτο σπίτι στο κέντρο».

Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας δεν βρήκε κανένα ίχνος αυτής της εικόνας -η εναέρια λήψη της οποίας υποδηλώνει ότι τραβήχτηκε από ένα drone ή ελικόπτερο- σε βάσεις δεδομένων φωτογραφιών μέσων ενημέρωσης ή σε οποιαδήποτε προσωπική ανάρτηση που να υποστηρίζει ότι κατέχει την πνευματική ιδιοκτησία. Η απουσία αυτή ενισχύει περαιτέρω την πιθανότητα η εικόνα να είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένη. 

Η ομάδα επαλήθευσης γεγονότων του AFP ζήτησε από δύο φωτορεπόρτερ του AFP που κάλυψαν τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες να εξετάσουν την εικόνα που έχει γίνει viral. «Κατά τη γνώμη μου, αυτή μοιάζει με εικόνα που δημιουργήθηκε από τεχνητή νοημοσύνη», δήλωσε η Σεσίλια Σάντσεζ, φωτογραφίες της οποίας έχουν συμπεριληφθεί σε πολλά ρεπορτάζ για τις πυρκαγιές (όπως αρχειοθετήθηκαν εδώ).

Image

Καμένα σπίτια και καμένα αυτοκίνητα μαρτυρούν τις καταστροφικές πυρκαγιές που κατέστρεψαν το Λος Άντζελες στις 13 Ιανουαρίου 2025, σκοτώνοντας τουλάχιστον 27 ανθρώπους. (AFP / AGUSTIN PAULLIER)

«Πετούσα πάνω από τον καμένο χώρο με ελικόπτερο την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου και δεν είδα καθόλου αυτό το σπίτι», δήλωσε ο συνάδελφός της Ντέιβιντ Σουάνσον. «Δεν λέω ότι είναι αδύνατο, αλλά μοιάζει πραγματικά με εικόνα που δημιουργήθηκε από τεχνητή νοημοσύνη». 

Και οι δύο φωτογράφοι γνωρίζουν καλά πώς μοιάζει ένα  σπίτι «θαύμα» μέσα στις στάχτες, καθώς και οι δύο φωτογράφισαν ένα πραγματικό σπίτι που γλίτωσε από τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες - το μοναδικό στην γειτονιά του που άντεξε στις φλόγες (αρχειοθετημένο εδώ).

Ορισμένα σπίτια επιβιώνουν από πυρκαγιές

Υπήρξαν αναφορές στα μέσα ενημέρωσης για άλλα παραδείγματα σπιτιών που επέζησαν από τις πυρκαγιές. Στις 10 Ιανουαρίου 2025, το γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι TF1 μετέδωσε ένα ρεπορτάζ (ξεκινώντας από το 1:20 στο δελτίο ειδήσεων της 1:00 μ.μ., αρχειοθετημένο εδώ) όπου συζητήθηκε αυτό το θέμα. Ο δημοσιογράφος τόνισε, με αποδείξεις από βίντεο, την «ανεξήγητη τύχη» ενός σπιτιού που παρέμεινε άθικτο τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, ενώ τα διπλανά σπίτια καταστράφηκαν ολοσχερώς. 

Παρόμοια, το αυστραλιανό μέσο 7NEWS Australia, το οποίο έχει πολλούς ακολούθους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κοινοποίησε μια σύντομη συνέντευξη με έναν άνδρα που αναγνωρίστηκε ως ο ιδιοκτήτης ενός σπιτιού που επέζησε από τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες (αρχειοθετημένη εδώ).

Ωστόσο, κανένα από αυτά τα σπίτια δεν μοιάζει με αυτό που απεικονίζεται στην εικόνα που δημιούργησε η τεχνητή νοημοσύνη.

Image

Στιγμιότυπο οθόνης από δημοσίευση του 7News Australia στο λογαριασμό του στο TikTok. Λήψη εικόνας: 17/1/2025

Από την άλλη πλευρά, η εικόνα του σπιτιού με την κόκκινη στέγη που κοινοποιείται έχει εκπληκτική ομοιότητα με ένα άλλο σπίτι που πράγματι σώθηκε από πυρκαγιά πριν από ενάμιση χρόνο. Το σπίτι αυτό έγινε διάσημο αφού παρέμεινε άθικτο κατά τη διάρκεια των καταστροφικών πυρκαγιών που σάρωσαν τη χαβανέζικη πόλη Λαχάινα τον Αύγουστο του 2023. Οι ανακαινίσεις που έγιναν λίγο πριν από την καταστροφή κατέστησαν το σπίτι ανθεκτικό στις φωτιές και το προστάτευσαν από τις φλόγες.

Ο Πάτρικ Φάλον, ο οποίος φωτογράφισε εκείνη την εποχή την κατοικία στη Λαχάινα από διάφορες οπτικές γωνίες, πίστευε ότι η τεχνητή νοημοσύνη που δημιούργησε την υποτιθέμενη εικόνα του σπιτιού «θαύματος» στο Λος Άντζελες μπορεί να εμπνεύστηκε από τις φωτογραφίες του (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ). «Για μένα, μοιάζει με ένα δημιουργημένο με AI αντίγραφο του σπιτιού με την κόκκινη στέγη στη Λαχάινα, αλλά τοποθετημένο σε μια γειτονιά που δεν είναι πλέον δίπλα στο νερό», δήλωσε στην ομάδα επαλήθευσης γεγονότων του AFP. 

Image

Στιγμιότυπο οθόνης της viral εικόνας στα αριστερά και, στα δεξιά, μια αεροφωτογραφία του σπιτιού «θαύματος» στη Λαχάινα της Χαβάης, που τραβήχτηκε από τον Πάτρικ Φάλον (AFP) στις 10 Αυγούστου 2023.

Η εικόνα εμφανίζεται πράγματι σε ορισμένες αναρτήσεις δίπλα στην υπό εξέταση εικόνα, σαν να παρουσιάζει μια άλλη οπτική γωνία του ίδιου σπιτιού. Ωστόσο, η μία βρίσκεται δίπλα στο νερό, ενώ η άλλη όχι. Χρησιμοποιείται επίσης ευρύτερα σε άλλες αναρτήσεις που συνδέουν ψευδώς την εικόνα με τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες. Το AFP δημοσίευσε ένα άρθρο επαλήθευσης γεγονότων στα αγγλικά σχετικά με την εκτός πλαισίου χρήση της φωτογραφίας του σπιτιού στη Χαβάη (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).

Ένα διάλειμμα από τους εμπρηστικούς ανέμους

Μετά από σχεδόν δύο εβδομάδες καταστροφικών πυρκαγιών, η ύφεση των ισχυρών ανέμων κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου 18-19 Ιανουαρίου 2025 έδωσε κάποια ανακούφιση στους πυροσβέστες που μάχονται με τις φλόγες στο Λος Άντζελες. Ωστόσο, οι μετεωρολόγοι προειδοποίησαν ότι αναμενόταν να επιστρέψουν πιο ισχυρές ριπές από τη Δευτέρα 20 Ιανουαρίου. 

Οι ζημιές είναι εκτεταμένες: οι πυρκαγιές έχουν στοιχίσει τουλάχιστον 27 ζωές από τις 21 Ιανουαρίου 2025. Ολόκληρες γειτονιές έχουν γίνει στάχτη. Χιλιάδες κάτοικοι έχουν εκτοπιστεί και δεκάδες παραμένουν αγνοούμενοι.

Οι πυρκαγιές έχουν κάψει περισσότερα από 16.000 εκτάρια -μια έκταση σχεδόν όσο η Ουάσινγκτον,  Π.Κ. - και θα μπορούσαν να γίνουν οι πιο δαπανηρές πυρκαγιές στην ιστορία των ΗΠΑ, με εκτιμώμενες απώλειες που φτάνουν τα 275 δισεκατομμύρια δολάρια.

Αυτές οι καταστροφές έχουν επίσης τροφοδοτήσει ένα κύμα παραπληροφόρησης, που εκμευταλλεύεται το συναίσθημα και την ενσυναίσθηση που προκαλούν τέτοια ακραία γεγονότα. Το AFP έχει καταρρίψει πολλές ψευδείς πληροφορίες σχετικά με την τραγωδία, όπως εδώ, εδώ και εδώ.