Ο βήχας δεν αποτελεί αποδεδειγμένη θεραπεία για το έμφραγμα του μυοκαρδίου, λένε οι ειδικοί

«Έχω παρακολουθήσει πολλά μαθήματα ΚΑΡΠΑ όλα αυτά τα χρόνια, αλλά ποτέ δεν μου το είπαν αυτό. Όταν είσαι μόνος και παθαίνεις έμφραγμα. Τι θα κάνεις τότε;», γράφει μια μακροσκελής ανάρτηση στο Facebook στα ελληνικά, η οποία έχει κοινοποιηθεί περισσότερες από 16 χιλιάδες φορές από τις 25 Απριλίου 2025. Περιγράφει ένα υποθετικό σενάριο στο οποίο ένα άτομο επιστρέφει στο σπίτι μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά και αρχίζει να έχει πόνους στο στήθος, ενώ το πλησιέστερο νοσοκομείο είναι μακριά. Η ανάρτηση προσθέτει: «Μπορείς όμως να βοηθήσεις τον εαυτό σου βήχοντας επανειλημμένα και πολύ δυνατά! Βαθιές ανάσες πριν από κάθε βήχα. Ο βήχας πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε δευτερόλεπτο μέχρι να φτάσετε στο νοσοκομείο ή μέχρι να αρχίσει η καρδιά σας να χτυπά κανονικά». 

Το ίδιο κείμενο κοινοποιήθηκε και από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ, εδώ και εδώ). 

Ο ισχυρισμός εμφανίστηκε επίσης και στα βουλγαρικά.

Τέτοιες αναρτήσεις έχουν κοινοποιηθεί εδώ και χρόνια σε διάφορες γλώσσες και έχουν διαψευστεί από το AFP, για παράδειγμα εδώ και εδώ. Ένα άρθρο ελέγχου γεγονότων από τον αμερικανικό οργανισμό Snopes (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) εξηγεί ότι μια εκδοχή αυτού του κειμένου, που κυκλοφόρησε ήδη από το 1999, έχει αποδοθεί στο νοσοκομείο του Ρότσεστερ, το οποίο διαψεύδει με τη σειρά του τους ισχυρισμούς. 

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, οι παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος ευθύνονται για σχεδόν το ένα τρίτο (32,7%) όλων των θανάτων στην ΕΕ το 2022. Όσον αφορά την Ελλάδα, οι κύριες αιτίες θανάτου το 2022 ήταν επίσης αυτές οι ασθένειες, όπως αναφέρει η Ελληνική Στατιστική Αρχή. 

Ωστόσο, όπως εξήγησαν ειδικοί στο AFP, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο βήχας βοηθάει στο έμφραγμα του μυοκαρδίου. Αντιθέτως, τα άτομα με τέτοια συμπτώματα θα πρέπει να καλέσουν αμέσως τα επείγοντα για να λάβουν εξειδικευμένη βοήθεια. Ο βήχας θα μπορούσε μόνο να καθυστερήσει την έγκαιρη βοήθεια.

Image

Στιγμιότυπο οθόνης μιας ανάρτησης με τον ψευδή ισχυρισμό στο Facebook. Λήψη εικόνας: 12/5/2025

Οι ειδικοί λένε ότι ο βήχας δεν βοηθάει

«Η θεραπεία της καρδιακής προσβολής είναι να αποσυμφορηθεί η αγγειακή διαπερατότητα και να αποκατασταθεί η ροή του αίματος προς την καρδιά. Ο βήχας δεν μπορεί να ξεβουλώσει την απόφραξη», εξήγησε η Μπρεν Μούμα, καθηγήτρια επείγουσας ιατρικής στο UC Davis στο Σακραμέντο, και επικεφαλής της μονάδας επείγουσας ιατρικής, σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προς το AFP που ελήφθη στις 6 Μαΐου 2025. Τον Ιανουάριο, η ίδια αναφέρθηκε σε ένα κείμενο στον ιστότοπο της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας που καταρρίπτει τους ίδιους μύθους (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). 

«Οι περισσότερες καρδιακές προσβολές προκαλούνται από απόφραξη ενός ή περισσότερων αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν με αίμα την καρδιά. Όταν η καρδιά δεν λαμβάνει αίμα - και επομένως οξυγόνο - προκαλείται καρδιακή προσβολή», διευκρίνισε η Μούμα. 

Η παραπλανητική δημοσίευση υποδηλώνει ότι ο βήχας αντικαθιστά τη λεγόμενη καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση, η οποία περιλαμβάνει καρδιακές μαλάξεις και αναπνοή. 

«Η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) γίνεται μόνο όταν η καρδιά σταματά να χτυπά και ο ασθενής πέφτει σε καρδιακή ανακοπή, μια κατάσταση που μπορεί να προκληθεί από διάφορες αιτίες, συμπεριλαμβανομένης της καρδιακής προσβολής», είπε, προσθέτοντας ότι «ο στόχος της ΚΑΡΠΑ είναι να παρέχει αίμα στα όργανα μέχρι να αποκατασταθεί η φυσιολογική δραστηριότητα της καρδιάς. Η ΚΑΡΠΑ δεν μπορεί να ξεβουλώσει τα αγγεία της καρδιάς».

«Ο βήχας δεν ήταν ποτέ αποτελεσματικός στη μείωση της καρδιακής προσβολής ή των συνεπειών της, ούτε στον περιορισμό του κινδύνου καρδιακής ανακοπής», σχολίασε ο Νικολά Λαμπλίν, επικεφαλής του τμήματος επειγόντων περιστατικών και καρδιακής εντατικής θεραπείας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λιλ, για ένα άρθρο που επαλήθευε τους ίδιους ισχυρισμούς και δημοσιεύτηκε το 2022 από το AFP στα γαλλικά.  «Στην καρδιακή ανακοπή, το άτομο χάνει εντελώς τις αισθήσεις του, οπότε δεν μπορεί να σας ακούσει, να ανταποκριθεί ή να βήξει ούτως ή άλλως», προσθέτει ο γιατρός.

«Η επιπλέον ροή αίματος που μπορεί να προσφέρει ο βήχας είναι ελάχιστη και τα περισσότερα θύματα δεν μπορούν να βήξουν για περισσότερο από 15 δευτερόλεπτα ούτως ή άλλως», δήλωσε ο Άλεν Τζ. Τέιλορ, διευθυντής του καρδιολογικού τμήματος στο νοσοκομείο MedStar Health των ΗΠΑ, προειδοποιώντας ότι «η επιπλέον προσπάθεια που απαιτείται για τον βήχα σίγουρα δεν βοηθάει τον ασθενή». 

Ιατρικές σχολές όπως αυτές του Πανεπιστημίου του Σικάγο και του Πανεπιστημίου McGill στο Μόντρεαλ, καθώς και η Κλινική Κλίβελαντ, έχουν επίσης διαψεύσει αυτές τις πληροφορίες (αρχειοθετημένοι σύνδεσμοι εδώ, εδώ και εδώ).

Τι είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου;

«Η καρδιακή προσβολή, που ονομάζεται επίσης έμφραγμα του μυοκαρδίου, συμβαίνει όταν ένα τμήμα του καρδιακού μυός δεν αιματώνεται επαρκώς. Όσο περισσότερος χρόνος περνά χωρίς θεραπεία για την αποκατάσταση της ροής του αίματος, τόσο μεγαλύτερη είναι η βλάβη στον καρδιακό μυ», αναφέρουν τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) στον ιστότοπό τους. 

Το CDC εξηγεί ότι «οι περισσότερες καρδιακές προσβολές περιλαμβάνουν δυσφορία στο κέντρο ή την αριστερή πλευρά του θώρακα που διαρκεί περισσότερο από μερικά λεπτά ή που φεύγει και επανέρχεται. Η δυσφορία μπορεί να μοιάζει με δυσάρεστη πίεση, σφύξιμο, αίσθημα πληρότητας ή πόνο». Ο ιστότοπος προσθέτει ότι άλλα συμπτώματα καρδιακής προσβολής περιλαμβάνουν: Αίσθημα αδυναμίας, ζάλης ή λιποθυμίας, κρύο ιδρώτα, πόνο ή ενόχληση στη γνάθο, τον αυχένα ή την πλάτη, πόνος ή δυσφορία στο ένα ή και στα δύο χέρια ή στους ώμους, και δύσπνοια. 

Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια, συμβουλεύουν οι ειδικοί

«Αναζητήστε αμέσως επείγουσα ιατρική βοήθεια», απάντησε ο Μούμα σε ερώτηση του AFP σχετικά με το τι συνιστάται να κάνει ένα άτομο που αντιμετωπίζει συμπτώματα καρδιακής προσβολής ενώ είναι μόνο του. 

«Αν κάποιος είναι μόνος στο σπίτι και νομίζει ότι παθαίνει καρδιακή προσβολή, θα πρέπει να καλέσει αμέσως το ασθενοφόρο και να προσπαθήσει να ειδοποιήσει τους γύρω του να ζητήσουν βοήθεια», είπε ο Λαμπλίν. «Είναι καλύτερο να ανοίξει την πόρτα και να μείνει εκεί, γιατί αν η πόρτα είναι κλειστή, οι διασώστες θα χάσουν χρόνο προσπαθώντας να μπουν μέσα», προσθέτει.

Σε περίπτωση που ένα άτομο υποψιάζεται ότι παθαίνει καρδιακή προσβολή, θα πρέπει να καλέσει αμέσως τον Αριθμό του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) 166. Ισχύει επίσης και ο Ευρωπαϊκός αριθμός κλήσης έκτακτης ανάγκης 112.

Αυτή η δημοσίευση της Αμερικανικής Εταιρείας Καρδιολογίας, η οποία αναθεωρήθηκε τελευταία φορά το 2023, αναφέρει ότι ο οργανισμός δεν υποστηρίζει τη λεγόμενη καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση μέσω βήχα – cough CPR  (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Ο βήχας, αναφέρει το άρθρο, «μπορεί να είναι ένα προσωρινό μέτρο σε περιβάλλοντα όπως ένα εργαστήριο καρδιακού καθετηριασμού όπου οι ασθενείς έχουν τις αισθήσεις τους και βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση (π.χ. με ηλεκτροκαρδιογράφο)», προσθέτοντας ότι «ένας νοσηλευτής ή γιατρός μπορεί να καθοδηγήσει και να κατευθύνει τους ασθενείς να βήχουν δυνατά κάθε ένα έως τρία δευτερόλεπτα κατά τη διάρκεια των πρώτων δευτερολέπτων μιας αιφνίδιας αρρυθμίας. Επειδή όμως αυτό δεν είναι αποτελεσματικό σε όλους τους ασθενείς, δεν πρέπει να καθυστερεί την οριστική θεραπεία».

Περισσότερα άρθρα επαλήθευσης πληροφοριών για θέματα υγείας μπορείτε να βρείτε εδώ.