Κύπριος γιατρός διαδίδει ψευδείς πληροφορίες σχετικά με τη μείωση της οξυγόνωσης στο αίμα λόγω χρήσης μάσκας προσώπου

«Νευροχειρουργός Μιχάλης Σπύρου: όταν φοράμε μάσκα, το οξυγόνο είναι λιγότερο στον εγκέφαλο», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook που δημοσιεύτηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2021 και κοινοποιήθηκε πάνω από 1.400 φορές. Η ανάρτηση συνοδεύεται από ένα τετράλεπτο βίντεο συνέντευξης αυτού του γιατρού. Σε αυτό το βίντεο, ο Κύπριος γιατρός Μιχάλης Σπύρου εξηγεί ότι πραγματοποίησε έρευνα στους ασθενείς του που φορούσαν μάσκες και διαπίστωσε ότι μετά από 20 έως 30 λεπτά η οξυγόνωση του αίματος τους είχε μειωθεί κατά 2-3% και ότι οι παλμοί τους είχαν αυξηθεί κατά 3 -5 φορές ανά λεπτό.

Ο Δρ Σπύρου ισχυρίζεται ότι η μείωση της οξυγόνωσης του αίματος έχει επίσης ως αποτέλεσμα τη μείωση του οξυγόνου στον εγκέφαλο, η οποία είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για άτομα όπως «οι οδηγοί ή τα παιδιά που φορούν μάσκες για μεγάλο χρονικό διάστημα στην τάξη στο σχολείο».

Πέρσι, ο Δρ Μιχάλης Σπύρου, ο οποίος αναφέρεται σε έναν ιατρικό ιστότοπο ως νευροχειρουργός που συνεργάζεται με πολλές ιδιωτικές κλινικές στην Κύπρο (εδώ), προκάλεσε αντιπαραθέσεις λέγοντας επίσης ότι η υποχρεωτική χρήση μάσκας για μεγάλο χρονικό διάστημα «μπορεί να δημιουργήσει αναπνευστικά προβλήματα» και «σοβαρά προβλήματα υγείας» (εδώ). Σύμφωνα με ορισμένους ελληνικούς ιστότοπους, η γνώμη του «έχει εμπνεύσει» τη δημιουργία ομάδων Facebook ενάντια στις υποχρεωτικές μάσκες στο σχολείο (εδώ) και αναφέρθηκε σε αυτήν τη σελίδα που διέδωσε στο παρελθόν παραπληροφόρηση για τον κορονοϊό (εδώ).

Ωστόσο, η «έρευνα» που έκανε ο Δρ Σπύρου στερείται ορισμένων επιστημονικών προτύπων. Ο Δρ Σπύρου εξήγησε στο βίντεο ότι διεξήγαγε την έρευνά του για την έλλειψη οξυγόνου σε 160 από τους ασθενείς του που φορούσαν μάσκες στην αίθουσα αναμονής του γραφείου του.

Σύμφωνα όμως με τον Δρ Πέτρο Καραγιάννη, καθηγητή Μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας στην Κύπρο και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής στο υπουργείο Υγείας της Κύπρου «αυτή η έρευνα δεν έχει εποπτευθεί από άλλους ειδικούς και δεν έχει καμία επιστημονική αξία», με την έννοια ότι ο Δρ Σπύρου την πραγματοποίησε μόνος του.

«Η αίθουσα αναμονής ενός γιατρού δεν είναι το ιδανικό περιβάλλον για να γίνει αυτό. Πώς ελέγχθηκε αυτό το πείραμα; Υπήρξε κάποια ομάδα ελέγχου αυτής της έρευνας που δεν είναι στην αίθουσα αναμονής για να δει τον γιατρό;» ρωτά ο Δρ Καραγιάννης.

Ο Δρ Μιχάλης Αναστασιάδης από τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ) συμφώνησε, λέγοντας ότι το πείραμα δεν είχε «καμία επιστημονική βάση».

Το AFP Fact-Check προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον Δρ Σπύρου μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τηλεφώνου χωρίς να λάβει καμία απάντηση μέχρι στιγμής.

Image

Λήψη εικόνας στις 7 Οκτωβρίου 2021, που δείχνει την ψευδή ανάρτηση στο Facebook

Οι μάσκες δεν προκαλούν επικίνδυνη έλλειψη οξυγόνου

Επιπλέον, τα υποτιθέμενα ευρήματα του Δρ Σπύρου έρχονται σε αντίθεση με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και πολλούς γιατρούς και ερευνητές που από τους οποίους το AFP πήρε συνέντευξη (εδώ, εδώ και εδώ).

Ο ΠΟΥ υποστήριξε τη χρήση μάσκας και είπε ξεκάθαρα σε ένα tweet πέρυσι ότι «Η παρατεταμένη χρήση ιατρικών μάσκων όταν φοριέται σωστά, ΔΕΝ προκαλεί δηλητηρίαση CO2 ούτε ανεπάρκεια οξυγόνου»,(εδώ).

Οι ειδικοί λένε επίσης ότι δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η χρήση μάσκας μπορεί να προκαλέσει μείωση της οξυγόνωσης του αίματος, για παράδειγμα εδώ: «Οι χάρτινες μάσκες και τα υφασμάτινα καλύμματα προσώπου είναι διαπερατά στον αέρα, αλλά περιορίζουν την κίνηση των σταγονιδίων νερού όταν εκπνέουμε ή φτερνιζόμαστε», αναφέρει η καθηγήτρια Deborah Baines στο Πανεπιστήμιο του St. George στο Λονδίνο σε άρθρο που δημοσιεύτηκε πέρσι στην ιστοσελίδα της Physiological Society με έδρα το Λονδίνο. «Τα δύο βασικά αέρια για την αναπνοή, το οξυγόνο και το διοξείδιο του άνθρακα, μπορούν να κινούνται ελεύθερα σε αυτά τα υλικά», προσθέτει.

Ο Δρ Καραγιάννης είπε επίσης στο AFP ότι «δεν είναι αλήθεια» ότι οι μάσκες είναι επικίνδυνες. «Οι χειρούργοι και το προσωπικό του χειρουργείου φορούν μάσκες για ώρες χωρίς προβλήματα οξυγόνωσης. Αυτό μπορεί εύκολα να μετρηθεί χρησιμοποιώντας ένα οξύμετρο», προσθέτει.

Ο Δρ Emilio Herrara, καθηγητής παθολογίας στο Πανεπιστήμιο της Χιλής, συμφωνεί, λέγοντας στο AFP ότι για να οδηγήσει σε έλλειψη οξυγόνου στο σώμα, μια μάσκα «θα πρέπει να είναι ερμητικά σφραγισμένη στο δέρμα. Αυτό που εμποδίζουν οι μάσκες είναι η είσοδος σε μεγαλύτερα μόρια», που θα μπορούσαν να περιέχουν ίχνη του ιού», εξήγησε.

Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών (CDC), η χρήση μάσκας δεν ενέχει τέτοιο κίνδυνο, αλλά δεν συνιστάται «για παιδιά κάτω των δύο ετών ή για οποιονδήποτε έχει πρόβλημα αναπνοής, δεν έχει τις αισθήσεις του ή έχει κάποια μορφή ανικανότητας» (εδώ).

Ο Εθνικός οργανισμος δημόσιας υγείας στην Ελλάδα (ΕΟΔΥ) εξηγεί ότι «οι ιοί του αναπνευστικού, όπως ο νέος κορονοϊός SARS-CoV-2, μπορούν να μεταδοθούν με σταγονίδια που εκτοξεύονται από το στόμα μας κατά την ομιλία, το βήχα ή το φτέρνισμα» και ότι η προστασία από μάσκα είναι απαραίτητη, εδώ.

Δεν υπάρχει συγκεκριμένος κίνδυνος για τα παιδιά

Σε αντίθεση με τα ευρήματα του Δρ Σπύρου, οι ειδικοί στην ΕΕ και τις ΗΠΑ δεν λένε ότι υπάρχει κίνδυνος μείωσης της οξυγόνωσης στο αίμα στα παιδιά που φοράνε μάσκες. Μετά από επανεξέταση των σχετικών στοιχείων από διεθνή και διεπιστημονική ομάδα εμπειρογνωμόνων, ο ΠΟΥ και η Unicef συνέστησαν τη χρήση μάσκας για παιδιά άνω των 5 ετών. Αυτό το όριο ηλικίας στη σύσταση δεν είναι επειδή η χρήση μάσκας κάτω από αυτήν την ηλικία προκαλεί υποξία, αλλά «βασίζεται στην ασφάλεια και το συνολικό ενδιαφέρον του παιδιού και στην ικανότητα να χρησιμοποιεί σωστά μια μάσκα με ελάχιστη βοήθεια», λέει ο ΠΟΥ.

Ο παιδιατρικός ιστότοπος Healthychildren, που υποστηρίζεται από την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, λέει ότι «οι μάσκες είναι κατασκευασμένες από αναπνεύσιμα υλικά που δεν εμποδίζουν το οξυγόνο που χρειάζεται το παιδί σας. Οι μάσκες δεν θα επηρεάσουν την ικανότητα του παιδιού σας να εστιάζει ή να μαθαίνει στο σχολείο».

«Σε ένα παιδί, σε κάποιον που δεν έχει πρόβλημα υγείας, η τοποθέτηση μάσκας δεν έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ανταλλαγή αερίων. Αν συμβεί και η μάσκα πραγματικά επηρεάσει την αναπνοή, μπορείτε να αισθανθείτε αμέσως», ανέφερε ο Samuel Ο Vergès, διευθυντής έρευνας στο Γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ερευνας (Inserm) και στο πανεπιστήμιο Grenoble-Alpes στη Γαλλία, εφημερίδα 20 λεπτών (παρατίθεται σε αυτό το γαλλικό άρθρο από το AFP).

Ο Δρ Καραγιάννης επεσήμανε στο AFP ότι «τα παιδιά που έχουν λευχαιμία φοράνε όλη μέρα τη μάσκα σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν τα παθογόνα να τα μολύνουν».

Ο Δρ Αναστασιάδης, ο οποίος είναι επίσης πρόεδρος της Κυπριακής Παιδιατρικής Εταιρείας, συμφωνεί: «Οι μάσκες είναι ασφαλείς για παιδιά άνω των δύο ετών, υπάρχουν πολύ λίγες εξαιρέσεις που δεν τις προτείνουμε, αν για παράδειγμα έχουν κάποιο handicap ή κάποιο σημαντικό νευρολογικό πρόβλημα».

Στην Ελλάδα, ο EΟΔΥ λέει ότι οι μάσκες «δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε παιδιά κάτω των τριών ετών ή σε άτομα που έχουν αναπνευστικά προβλήματα ή δεν μπορούν να τα αφαιρέσουν χωρίς βοήθεια (εδώ).

Image

Λήψη εικόνας στις 14 Σεπτεμβρίου 2021 δείχνει μαθητές να φοράνε μάσκα πηγαίνοντας σε σχολείο στη Θεσσαλονίκη ( AFP / SAKIS MITROLIDIS)

Όταν τα παιδιά επέστρεψαν στο σχολείο τον Σεπτέμβριο στην Κύπρο και την Ελλάδα, ορισμένοι γονείς αρνήθηκαν να πουν στα παιδιά τους να φορούν μάσκες επειδή πιστεύουν ότι οι μάσκες είναι επικίνδυνες (εδώ και εδώ). Στην Κύπρο οι μάσκες είναι υποχρεωτικές για μαθητές άνω των 12 ετών και συνιστώνται επίσης για παιδιά στο δημοτικό σχολείο (εδώ). Στην Ελλάδα «οι μάσκες είναι απαραίτητες για μαθητές, εκπαιδευτικούς και άλλο προσωπικό στα σχολεία» (δημοτικά ή λύκεια), σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ.

Στην Ελλάδα, το τμήμα ηλεκτρονικού εγκλήματος της αστυνομίας ερευνά σελίδες στο Facebook που παροτρύνουν τους γονείς να πουν «όχι» στη χρήση μάσκας στο σχολείο, (εδώ).

Η πανδημία Covid-19 προκάλεσε μια «πλημμύρα» ακαδημαϊκής έρευνας, σύμφωνα με το επιστημονικό περιοδικό Nature (εδώ). Ωστόσο, σύμφωνα με ένα άρθρο του τοξικολόγου Ricardo Jorge Dinis -Oliveira που δημοσιεύτηκε στην έρευνα Forensic Sciences πέρυσι (εδώ), η κρίση υγείας και η σχετική έκρηξή της σε επιστημονικές εργασίες «πυροδότησε μια άλλη παράλληλη ιογενή πανδημία, με την επιστήμη να κυμαίνεται από ισχυρές μελέτες έως ανέντιμες μελέτες που διεξάγονται, δημοσιεύονται και μοιράζονται με πρωτοφανή ρυθμό».

«Απαιτείται ισορροπία μεταξύ των οφελών της ταχείας πρόσβασης σε νέα επιστημονικά δεδομένα και της απειλής πρόκλησης πανικού ή λανθασμένων κλινικών αποφάσεων που βασίζονται σε λάθη ή κακή συμπεριφορά", αναφέρει το άρθρο.