Παραπλανητικοί ισχυρισμοί για τα εμβόλια mRNA και την φυσική ανοσία

Το βίντεο που δημοσιεύθηκε στο Facebook στις 29 Σεπτεμβρίου 2021 παρουσιάζει τις ανακριβείς δηλώσεις ενός στρατιωτικού ιατρού, σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της Covid-19.

Ένας από τους ισχυρισμούς είναι ότι τα εμβόλια mRNA «μπορούν να πάνε στο γενετικό υλικό (DNA) και να εγκατασταθούν εκεί, όπως εγκαθίστανται στις γονιδιακές θεραπείες». Αλλά αυτό είναι ανακριβές. Αναφέρει επίσης ότι «η φυσική ανοσία είναι σαφώς ανώτερη από την ανοσία που προσφέρει το εμβόλιο, γιατί είναι πιο ευέλικτη». Σύμφωνα με τις ιατρικές αρχές, κι αυτό δεν είναι ακριβές.

Οι δηλώσεις του ιατρού έχουν αναπαραχθεί κι αλλού (παραδείγματα εδώ, εδώ, εδώ). Ωστόσο, δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα, και θα μπορούσαν να παραπλανήσουν, ούτως ώστε κάποιος να μην εμπιστεύεται τον εμβολιασμό κατά της Covid-19.

Image

Η παραπλανητική ανάρτηση, λήψη εικόνας στις 7 Οκτωβρίου 2021

Πώς δουλεύουν πράγματι τα εμβόλια mRNA

Η νέα τεχνολογία mRNA χρησιμοποιείται για τη χορήγηση των εμβολίων Moderna και BioNTech, δύο εκ των τεσσάρων εμβολίων των οποίων η χρήση έχει προκριθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι ψευδείς ισχυρισμοί, ότι αυτά τα εμβόλια θα μπορούσαν να αλλοιώσουν το DNA κάποιου έχουν εμφανιστεί στα κοινωνικά δίκτυα σε διάφορες χώρες του κόσμου, κι έχουν διαψευστεί από το AFP στην Ελλάδα, καθώς και στη Γαλλία, τη Σερβία και τη Νέα Ζηλανδία.

Αλλά, είναι κάτι τέτοιο πράγματι δυνατό; Αρχικά, ας δούμε πώς λειτουργούν τα εμβόλια mRNA.

Όπως εξηγείται σε αυτό το ρεπορτάζ από το AFP τον Δεκέμβριο του 2020, τα παραδοσιακά εμβόλια περιλαμβάνουν την έγχυση μικρών ποσοτήτων ενός εξασθενημένου ιού, ούτως ώστε ο οργανισμός να εκπαιδευτεί να αναγνωρίζει ορισμένες πρωτεΐνες του ιού, και να είναι έτσι έτοιμος να επιτεθεί εάν συναντήσει τον πραγματικό ιό. Αντίθετα, τα εμβόλια mRNA παραδίδουν γενετικές οδηγίες για την κατασκευή αυτών των πρωτεϊνών απευθείας στα κύτταρα, μετατρέποντας ουσιαστικά το σώμα σε εργοστάσιο παραγωγής εμβολίων.

Το mRNA του εμβολίου προσλαμβάνεται από τα κύτταρα του σώματός μας και καταλήγει στο υγρό μέσα σε κάθε κύτταρο, γνωστό ως κυτταρόπλασμα. Αυτή δεν είναι μια μοναδική διαδικασία, καθώς τα κύτταρά μας παράγουν με φυσικό τρόπο συνεχώς χιλιάδες δικά μας mRNA. Μόλις το mRNA του εμβολίου βρεθεί στο κυτταρόπλασμα, χρησιμοποιείται για την παραγωγή της πρωτεΐνης SARS-CoV-2 του κορονοϊού, που προκαλεί την Covid-19.

Μια επεξήγηση του τρόπου λειτουργίας των εμβολίων mRNA μπορεί να βρεθεί σε αυτό το infographic, από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και παρουσιάζεται επίσης στο βίντεο του AFP που ακολουθεί.

Τα εμβόλια Covid-19 δεν αλλάζουν το DNA μας

Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2020, ακριβώς όταν επρόκειτο να ξεκινήσει η εκστρατεία εμβολιασμού στην Ελλάδα, η Μαρία Θεοδωρίδου, καθηγήτρια Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, δήλωσε ότι «το mRNA δεν μεταδίδει τον ιό και, επιπλέον, δεν έχει καμία επίδραση στο DNA» .

«Το mRNA δεν τροποποιεί το ανθρώπινο DNA» , επιβεβαίωσε επίσης στο AFP η Jeannette Dabanch Peña, καθηγήτρια λοιμωδών νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο της Χιλής. Η ίδια πρόσθεσε ότι «έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για να εκφράζουν ορισμένες πρωτεΐνες, ώστε το σώμα μας να μπορεί να τις αναγνωρίσει και να παράγει τις απαραίτητες άμυνες. Αυτό κάνει ένας ιός με φυσικό τρόπο και δεν τροποποιεί τα γονίδιά μας».

Αυτό έχει επίσης να κάνει και με τη διάρκεια ζωής του mRNA, μόλις εισαχθεί στο σώμα. Όπως συμβαίνει με όλα τα άλλα mRNA, «το mRNA του εμβολίου είναι βραχύβιο και διασπάται γρήγορα αφού κάνει τη δουλειά του», λέει η Penny Riggs, αναπληρώτρια καθηγήτρια Λειτουργικής Γονιδιωματικής, και αναπληρώτρια αντιπρόεδρος Έρευνας στο Πανεπιστήμιο Texas A&M, σε αυτό το επεξηγηματικό άρθρο στο The Conversation.

Αυτό εξηγείται επίσης στην εικόνα που ακολουθεί, όπου παρουσιάζεται σε τέσσερα βήματα τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα μας, όταν εμβολιαστούμε με mRNA. Η εικόνα είναι παρμένη από σχετικό infographic του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Όπως φαίνεται, μετά τον εμβολιασμό ο οργανισμός μας δημιουργεί πρωτεΐνες ακίδες, που προκαλούνται από το εμβόλιο mRNA (σημείο 1) και στη συνέχεια το ανοσοποιητικό μας σύστημα τις ανιχνεύει και παράγει αντισώματα και ανοσοκύτταρα που τους επιτίθενται (σημείο 2). Αυτές οι πρωτεΐνες και το ίδιο το mRNA καταστρέφονται και εξαφανίζονται από τον οργανισμό μέσα σε λίγες ημέρες (σημείο 3). Ο οργανισμός, ωστόσο, έχει μάθει πώς να προστατεύεται από αυτές τις πρωτεΐνες, εάν τις συναντήσει ξανά, δηλαδή αν απειληθεί από τον ιό (σημείο 4).

Image

Μέρος του infographic του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λήψη εικόνας στις 7 Οκτωβρίου 2021

Επιπλέον, δεν είναι πρακτικά δυνατόν το mRNA των εμβολίων να αλλάξει το DNA κάποιου, για έναν ακόμη λόγο: βρίσκονται σε διαφορετικά «σημεία». Όπως δήλωσε στο AFP η María Victoria Sánchez, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Πειραματικής Ιατρικής και Βιολογίας Cuyo της Αργεντινής, η διαδικασία μετάφρασης του γενετικού κώδικα σε πρωτεΐνη του κορονοϊού πραγματοποιείται στο κυτταρόπλασμα και όχι στον πυρήνα του κυττάρου όπου βρίσκεται το DNA.

«Το mRNA δεν μπορεί να "μπει" στο DNA μας», κατέληξε.

Συνιστάται θερμά η ανοσία μέσω εμβολιασμού

Ο γιατρός στο βίντεο υποστήριξε, επίσης, ότι «η φυσική ανοσία είναι σαφώς ανώτερη από την ανοσία που προσφέρει το εμβόλιο, επειδή είναι πιο ευέλικτη». Ωστόσο, αυτό δεν είναι αλήθεια.

Κατ' αρχάς, όπως εξηγήσαμε τον Σεπτέμβριο του 2021, όλα τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί για χρήση κατά του Covid-19 στην ΕΕ προσφέρουν ουσιαστική προστασία από τον ιό. Προσφέρουν επίσης προστασία με πιο αποτελεσματικό, ελεγχόμενο και ασφαλή τρόπο, καθώς αξίζει να θυμόμαστε ότι «φυσική ανοσία» σημαίνει στην πραγματικότητα να μολυνθεί κανείς από τον ιό.

Ο εμβολιασμός συνιστάται, επίσης, ακόμη και σε άτομα που έχουν νοσήσει από Covid-19.

«Αφού κολλήσουν Covid-19, οι άνθρωποι αποκτούν ανοσολογική απόκριση, αλλά αυτή ποικίλλει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται από το αν είχατε ήπια λοίμωξη ή αν είχατε πιο σοβαρή λοίμωξη», δήλωσε σε αυτό το βίντεο, που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2021, η Δρ Soumya Swaminathan, επικεφαλής επιστήμονας του ΠΟΥ. «Και γνωρίζουμε από πολλές μελέτες πλέον ότι, αν είχατε μια πολύ ήπια ή ασυμπτωματική λοίμωξη, τότε πολλοί άνθρωποι μπορεί να έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα αντισωμάτων που σχηματίζουν», είπε.

Μια έκθεση των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, τον Αύγουστο του 2021, δείχνει ότι τα ανεμβολίαστα άτομα έχουν υπερδιπλάσιες πιθανότητες να μολυνθούν εκ νέου με τον ιό Covid-19 σε σχέση με τα άτομα που εμβολιάστηκαν πλήρως μετά την αρχική τους μόλυνση από τον ιό.

Γιατί προτιμάται η επίκτητη ανοσία

Τον Ιούνιο του 2021 η Βρετανική Εταιρεία Ανοσολογίας (British Society for Immunology) συνεργάστηκε με το UK Coronavirus Immunology Consortium για τη δημιουργία ενός infographic που επεξηγεί τις ακριβείς διαφορές ανάμεσα στην ανοσία έναντι του Covid-19, που αποκτάται μέσω της φυσικής μόλυνσης, και στην ανοσία που αποκτάται μέσω του εμβολιασμού.

Οι δύο ομάδες εμπειρογνωμόνων καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι «είναι πιθανό, ότι για τους περισσότερους ανθρώπους ο εμβολιασμός κατά της Covid-19 θα προκαλέσει αποτελεσματικότερη και μεγαλύτερης διάρκειας ανοσία από εκείνη που προκαλείται από τη φυσική μόλυνση με τον ιό».

Τα πλεονεκτήματα του εμβολιασμού, σε σύγκριση με τη φυσική ανοσία, εξηγούνται λεπτομερώς σε αυτό το infographic των δύο φορέων:

Image

Λήψη εικόνας στις 8 Οκτωβρίου 2021, από το infographic που εξηγεί τις διαφορές ανάμεσα στου δύο τύπους ανοσίας

Το γράφημα αναφέρει ότι με τη μόλυνση ένα άτομο μπορεί να νοσήσει σοβαρά, να αναπτύξει μακροχρόνιες επιπλοκές και να μεταδώσει τον ιό σε άλλους. Με τον εμβολιασμό, η ανοσολογική απόκριση προκαλείται με ασφαλή και ελεγχόμενο τρόπο, και μειώνονται οι πιθανότητες εξάπλωσης του ιού σε άλλους.

Αναφέρει επίσης ότι η ανοσολογική αντίδραση μέσω της λοίμωξης είναι απρόβλεπτη, και μπορεί να διαφέρει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των ανθρώπων. Μέσω του εμβολιασμού, οι περισσότεροι άνθρωποι (ακόμη και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία) αναμένεται να παράγουν μια ισχυρή ανοσολογική απόκριση.

Επίσης, στην περίπτωση της φυσικής ανοσίας, η διάρκεια που μπορεί να έχει η προστασία είναι μεταβλητή και δεν είναι απολύτως γνωστή. Μειώνεται με την πάροδο του χρόνου και τείνει να είναι χαμηλότερη σε άτομα που είχαν νοσήσει ελαφρά. Στην περίπτωση του εμβολιασμού, ωστόσο, δύο δόσεις του εμβολίου (Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca) θεωρείται μέχρι στιγμής πως παράγουν μακροχρόνια προστασία, ενώ μια αναμνηστική δόση μπορεί να βοηθήσει στην διατήρηση μιας ισχυρής ανοσολογικής απόκρισης.

Καλύτερη ανταπόκριση με επίκτητη ανοσία έναντι των μεταλλάξεων

Ο γιατρός στο βίντεο υποστήριξε επίσης ότι «η φυσική ανοσία αντιμετωπίζει τις μεταλλάξεις πολύ καλύτερα από την επίκτητη ανοσία». Παρόλο που η νόσηση από Covid-19 μπορεί να προσφέρει κάποια προστασία έναντι νέας μόλυνσης, οι υγειονομικές αρχές συνιστούν ανεπιφύλακτα τον εμοβλιασμό ούτως ώστε να αποφεύγεται νέα μόλυνση.

Μια μελέτη του Ιουνίου 2021 από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διαπίστωσε ότι η προηγούμενη μόλυνση, είτε συμπτωματική είτε ασυμπτωματική, δεν προστατεύει απαραίτητα μακροπρόθεσμα από την Covid-19, ιδίως από τις νέες ανησυχητικές μεταλλάξεις.

«Διαπιστώσαμε ότι τα άτομα έδειξαν πολύ διαφορετικές ανοσολογικές αποκρίσεις μεταξύ τους μετά την νόσηση με Covid-19, με ορισμένα άτομα τόσο από τη συμπτωματική όσο και από την ασυμπτωματική ομάδα να μην εμφανίζουν καμία ένδειξη ανοσολογικής μνήμης, έξι μήνες μετά τη μόλυνση ή ακόμη και νωρίτερα», δήλωσε η Δρ Christina Dold από την Ομάδα Εμβολίων της Οξφόρδης και συγγραφέας της μελέτης.

«Η ανησυχία μας είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να κινδυνεύουν να προσβληθούν από την Covid-19 για δεύτερη φορά, ειδικά με τις νέες μεταλλάξεις που κυκλοφορούν. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε όλοι το εμβόλιο Covid-19 όταν μας προσφέρεται, ακόμη και αν πιστεύουμε ότι μπορεί να έχουμε προσβληθεί στο παρελθόν από Covid-19», πρόσθεσε.

Οι αναμνηστικές ενέσεις μπορούν να βοηθήσουν σε ορισμένες περιπτώσεις

Στο βίντεο, ο γιατρός αποκαλεί επίσης «ανοησία» τις αναμνηστικές ενέσεις Covid-19 που μπορεί να χρειαστεί να κάνουν ορισμένοι άνθρωποι. Πρόσφατα δεδομένα, όμως, δείχνουν ότι οι ενέσεις αυτές μπορούν να προσφέρουν αυξημένη προστασία από τον ιό και από τη νοσηλεία.

Όπως αναφέρεται εδώ, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) εξέτασε τα αποτελέσματα των μελετών του Comirnaty της Pfizer/BioNTech και του Spikevax της Moderna, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρόσθετες δόσεις αυτών των εμβολίων μπορούν να χορηγηθούν σε άτομα με σοβαρά εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση.

Αυτές οι πρόσθετες δόσεις θα πρέπει να παρέχουν μεγαλύτερη προστασία έναντι της Covid-19, σε ορισμένους τουλάχιστον από αυτούς τους ασθενείς. Ο EMA εξέτασε επίσης τις αναμνηστικές δόσεις του Comirnaty, σε άτομα που δεν έχουν προβλήματα με το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η χορήγηση αναμνηστικών δόσεων του Comirnaty θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψην για ενήλικες. Η αναμνηστική δόση χορηγείται 6 μήνες ή περισσότερο μετά τη δεύτερη δόση.

Τα εμβόλια κατά της Covid-19 πληρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας

Στις δηλώσεις του, ο ιατρός αμφισβητεί επίσης την ταχεία ανάπτυξη εμβολίων κατά της Covid-19, τα οποία κυκλοφόρησαν λίγους μόλις μήνες αφότου ο ΠΟΥ ανακοίνωσε τον Μάρτιο του 2020 ότι ο κορονοϊός αποτελούσε πανδημία.

Ωστόσο, όπως έχουμε ήδη εξηγήσει σε αυτό το ρεπορτάζ τον Οκτώβριο του 2021, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) αναφέρει ότι όλα τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί για χρήση στην ΕΕ κατά της Covid-19 αξιολογούνται με βάση τα ίδια υψηλά πρότυπα, που ισχύουν και για κάθε άλλο φάρμακο. Αυτό σημαίνει ότι «οι προδιαγραφές ασφαλείας για τα εμβόλια Covid-19 είναι ίδιες με αυτές για οποιοδήποτε άλλο εμβόλιο στην ΕΕ, και δεν είναι μειωμένες στο πλαίσιο της πανδημίας», αναφέρει.

Στην περίπτωση της Covid-19, η διαδικασία επιταχύνθηκε λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της πανδημίας. Ενώ, σύμφωνα με τον ΕΜΑ, το τυπικό χρονικό πλαίσιο για την αξιολόγηση ενός φαρμάκου είναι το πολύ 210 εργάσιμες ημέρες, ο ΕΜΑ εξετάζει την εμπορική διαθεσιμότητα των προϊόντων που σχετίζονται με το Covid-19 σε ταχύτερο χρονικό πλαίσιο, επιτρέποντας τη μείωση του χρόνου αξιολόγησης σε λιγότερο από 150 ημέρες.

Ποιος είναι ο συγκεκριμένος ιατρός;

Ο άνδρας στο βίντεο αναφέρεται ως Ευγένιος Μπαϊραμίδης, και παρουσιάζεται ως «στρατιωτικός γιατρός που τέθηκε σε διαθεσιμότητα επειδή αρνήθηκε να κάνει το εμβόλιο». «Είναι καθήκον μου να μην κάνω το εμβόλιο», έχει δηλώσει ο ίδιος.

Από την 1η Σεπτεμβρίου, χιλιάδες επαγγελματίες της υγείας έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα επειδή αρνήθηκαν να εμβολιαστούν κατά της Covid-19.