Όχι, αυτό το βίντεο δεν δείχνει ένα πραγματικό μαμούθ - πρόκειται για εικόνα που δημιουργήθηκε από υπολογιστή

Ένα βίντεο που κυκλοφόρησε από έναν λογαριασμό στο Facebook, το οποίο κοινοποιήθηκε περισσότερες από 100 φορές σε λιγότερο από δύο ημέρες και προβλήθηκε πάνω από 3.000 φορές, υποτίθεται ότι δείχνει τη σιλουέτα ενός ζωντανού μαμούθ. Ο χρήστης ισχυρίζεται ότι «σου δίδαξαν οτι τα μαμούθ εξαφανίστηκαν πριν από 4 000 χρόνια... Η πρώτη κάμερα ανακαλύφθηκε περίπου το 1890... Άρα μέχρι το 1890 είχαμε μαμούθ;;»

Στο βίντεο, μια λεζάντα προσθέτει ότι «Αυτό που μας κρύβουν είναι πολύ περισσότερο από όσα νομίζετε».

Image

Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήφθηκε στις 02/06/2022

Το ίδιο βίντεο κοινοποιήθηκε από έναν άλλο λογαριασμό στο Facebook και προβλήθηκε πάνω από εκατό φορές.

Στα σχόλια, ορισμένοι χρήστες φαίνεται να πιστεύουν στην ύπαρξη του μαμούθ στο βίντεο. Μπορεί κανείς να διαβάσει «τι σανό μας τάιζαν τόσα χρόνια?» ή «φτάνει η ώρα της αποκάλυψης /αλήθειας». Ένας χρήστης σχολιάζει: «το οτι μας κρύβουν πάρα πολλά το ξέρω. Αλλά αυτό... με ξεπερνά».

Όμως, το βίντεο δείχνει στην πραγματικότητα μια ψηφιακά δημιουργηθείσα εικόνα. Έχει περικοπεί και αντιστραφεί από ένα ντοκιμαντέρ.

Το βίντεο κοινοποιήθηκε από ένα προφίλ στο Facebook, τον «John Greco II», ο οποίος έχει ήδη διαδώσει ψευδείς πληροφορίες και θεωρίες συνωμοσίας στο παρελθόν: ισχυρισμοί που έχει κοινοποιήσει έχουν ήδη επαληθευτεί αρκετές φορές από έρευνες του AFP, όπως εδώ ή εδώ.

Η εικόνα προέρχεται από ένα ντοκιμαντέρ του BBC

Μετά από μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας, φαίνεται ότι αυτό το ασπρόμαυρο βίντεο κυκλοφορεί τουλάχιστον από το 2013. Βρήκαμε το βίντεο στο Youtube, εδώ, εδώ και εδώ, αναρτημένο το 2016, το 2018 και το 2019. Πρόσθετες λεζάντες στο βίντεο υποστηρίζουν ότι τραβήχτηκε το 1943, στην περιοχή Γιακούτσκ της Ρωσίας, από έναν Γερμανό εικονολήπτη των Ναζί, τον Holger Hildebrand, όταν είχε σταλεί ως αιχμάλωτος πολέμου στη Σιβηρία.

Προχωρήσαμε σε μια πρόσθετη έρευνα στις διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης, με λέξεις-κλειδιά όπως «Mammoth + movie + animals», και βρήκαμε ένα ντοκιμαντέρ του BBC από το 2003 με τίτλο Walking With Beasts: Mammoth journey. Πρόκειται για μια σειρά ντοκιμαντέρ 6 επεισοδίων με ζώα που ζούσαν πριν από χιλιάδες χρόνια, κατά την καινοζωική εποχή, όπως εξηγείται εδώ.

Επίσης, το ντοκιμαντέρ εξηγεί ότι χρησιμοποιεί «ένα συνδυασμό εικόνων που δημιουργούνται από υπολογιστή και ηλεκτρονικών κινουμένων σχεδίων» για να δείξει τα ζώα.

Το έκτο και τελευταίο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ, «Mammoth journey», δεν είναι πλέον διαθέσιμο στον ιστότοπο του BBC, αλλά το βρήκαμε πλήρες στο Dailymotion. Ένας λογαριασμός στο Youtube δείχνει επίσης το τελευταίο επεισόδιο, το οποίο διαχωρίζει σε διάφορα μέρη: αυτό που μας ενδιαφέρει είναι διαθέσιμο εδώ.

Παρακολουθήσαμε το ντοκιμαντέρ και βρήκαμε το μέρος που φαίνεται στο ασπρόμαυρο βίντεο του Facebook. Οι συγκεκριμένες εικόνες παρουσιάζονται από το λεπτό 19:03 έως το 19:13 του βίντεο του Dailymotion και από το 0:49 έως το 0:57 του βίντεο του Youtube.

Το παρακάτω στιγμιότυπο οθόνης δείχνει το λεπτό 19:03 του βίντεο του Dailymotion (ή το 0:49 του βίντεο του Youtube).

Image

Στιγμιότυπο στο λεπτό 19:03 του ντοκιμαντέρ του BBC. Τραβηγμένο στις 02/06/2022

Φαίνεται ότι το ασπρόμαυρο βίντεο είναι στην πραγματικότητα η περικομμένη εικόνα του μαμούθ που βρίσκεται στο κάτω μέρος της παραπάνω εικόνας, λίγο αριστερά από το κέντρο. Η εικόνα έχει επεκταθεί ώστε να φαίνεται μεγαλύτερη από το πρωτότυπο, έχει αναστραφεί οριζόντια, όπως φαίνεται στη σύγκριση των εικόνων παρακάτω, και έχει μετατραπεί σε ασπρόμαυρη.

Και στις δύο εικόνες, είναι δυνατόν να διακρίνει κανείς έναν θάμνο, που περιβάλλεται από κόκκινους κύκλους.

Μια σύγκριση των κινήσεων του μαμούθ και στα δύο βίντεο δείχνει ότι ταιριάζουν απόλυτα: πρόκειται για το ίδιο βίντεο.

Image

Αριστερά: στιγμιότυπο οθόνης του βίντεο στο Dailymotion. Δεξιά: στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη στις 03/06/2022. Οι κόκκινοι κύκλοι προστέθηκαν από το AFP.

Το ίδιο ντοκιμαντέρ βρέθηκε επίσης από ιστοτόπους ψηφιακής επαλήθευσης ειδήσεων, όπως το Hoax or Fact ή το Misbar.

Τα μαμούθ ήταν ένα είδος ελέφαντα που έζησε κατά τη διάρκεια του Πλειστόκαινου (που έληξε πριν από 11.700 χρόνια) και του Ολόκαινου (που συνεχίζεται μέχρι σήμερα). Οι άνθρωποι κυνηγούσαν τα μαμούθ για τροφή στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.

Τα μαμούθ άρχισαν να εξαφανίζονται περίπου πριν από 11.000 χρόνια. Μια τελευταία ομάδα μαμούθ πάλεψε να επιβιώσει στο νησί Wrangel, στη Βόρεια Σιβηρία, μεταξύ 5.700 και 1.700 π.Χ.

Δεν βρέθηκε κανένα ίχνος του Γερμανού εικονολήπτη Holger Hildebrand.

Το AFP επικοινώνησε με το BBC για σχόλια.