Φωτογραφίες από το Ρίο ντε Τζανέιρο δεν διαψεύδουν την άνοδο της στάθμης της θάλασσας
- Δημοσιεύθηκε στις 25 Ιουνίου 2024 στις 13:34
- 7 λεπτά ανάγνωσης
- Του/Της: Gundula HAAGE, AFP Γερμανία
- Μετάφραση και προσαρμογή Théophile BLOUDANIS
Πνευματικά δικαιώματα © AFP 2017-2024. Οποιαδήποτε εμπορική χρήση αυτού του περιεχομένου απαιτεί συνδρομή. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα.
Οι σκεπτικιστές της κλιματικής αλλαγής αρέσκονται να χρησιμοποιούν υποτιθέμενα φωτογραφικά στοιχεία για να προσπαθήσουν να αντικρούσουν τα επιστημονικά ευρήματα. «Η στάθμη της θάλασσας συνεχίζει να ανεβαίνει λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη και τέτοια...», γράφει μια ειρωνική φωτογραφία του Instagram στα ελληνικά από τις 3 Ιουνίου 2024, η οποία έχει συγκεντρώσει πάνω από 490 «Μου αρέσει». Η ανάρτηση δείχνει τρεις φωτογραφίες του ίδιου τμήματος ενός βουνού που βρίσκεται σε μια χερσόνησο με τις ημερομηνίες «ca. 1880», «ca. 1910» και «2020». Οι εικόνες δείχνουν πώς η ακτογραμμή έχει αλλοιωθεί από νέα κτίρια και υποδομές, ενώ δεν διακρίνεται καμία αλλαγή στη στάθμη της θάλασσας.
Η εικόνα κυκλοφορεί επίσης στο Facebook εδώ και εδώ, με παρόμοιους ισχυρισμούς που αμφισβητούν την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Η εικόνα κοινοποιείται επίσης ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε άλλες γλώσσες, όπως αγγλικά, σουηδικά, ουγγρικά, βουλγαρικά, ολλανδικά και γερμανικά.
Μια προηγμένη αναζήτηση στο διαδίκτυο δείχνει ότι οι φωτογραφίες απεικονίζουν το βουνό Sugar Loaf, ένα ορόσημο της βραζιλιάνικης πόλης Ρίο ντε Τζανέιρο. Το βουνό πήρε το όνομά του (Pão de Açúcar στα πορτογαλικά) από το κωνικό του σχήμα, το οποίο θυμίζει μάζα ζάχαρης. Ο γρανιτένιος βράχος ύψους 394 μέτρων βρίσκεται στη χερσόνησο Urca στον κόλπο Guanabara και ανήκει στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Ένα τελεφερίκ οδηγεί στην κορυφή, καθιστώντας το βουνό δημοφιλή και συχνά φωτογραφημένο προορισμό.
Μια συγκριτική αναζήτηση αντίστροφης εικόνας διαπίστωσε ότι πανομοιότυπες φωτογραφίες ή μια φωτογραφία που απεικονίζει το ίδιο επίπεδο ανάπτυξης των κτιρίων και των υποδομών είναι ελεύθερα διαθέσιμες στο διαδίκτυο, που χρονολογούνται από το 1880, το 1910 και το 2020. Επομένως, ο χρονολογικός εντοπισμός των φωτογραφιών στις αναρτήσεις που κοινοποιούνται είναι περισσότερο ή λιγότερο ακριβής.
Οι φωτογραφίες δεν αποτελούν επιστημονική απόδειξη για τις αλλαγές στη στάθμη της θάλασσας
Αλλά τρεις φωτογραφίες από τρεις αιώνες είναι ακατάλληλες για να αποδείξουν τις αλλαγές στη στάθμη της θάλασσας, δήλωσε ο Τόρστεν Άλμπρεχτ στο AFP στις 6 Ιουνίου 2024. Ο φυσικός ερευνά την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τη δυναμική των πάγων στο Ινστιτούτο Πότσδαμ για την έρευνα των κλιματικών επιπτώσεων (PIK). «Αυτές οι φωτογραφίες από απόσταση δύσκολα μπορούν να δείξουν διαφορές εκατοστών», εξήγησε ο Άλμπρεχτ. Οι εικόνες είναι «στιγμιότυπα και όχι μέσες τιμές- οι τοπικές τάσεις θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν την παγκόσμια τάση». Η στάθμη της θάλασσας στις ακτές μπορεί να φαίνεται εντελώς διαφορετική στις φωτογραφίες ανάλογα με τον καιρό, την άμπωτη ή την παλίρροια, χωρίς αυτό να αποτελεί απόδειξη μιας γενικής εξέλιξης.
Ο Ίνγκο Σάσγκεν, επιστήμονας στο Τμήμα Παγετωνολογίας του Ινστιτούτου Άλφρεντ Βέγκενερ (AWI) και εκπρόσωπος για την αλλαγή της στάθμης της θάλασσας στην πρωτοβουλία Χέλμχολτζ REKLIM, επιβεβαίωσε αυτή την εκτίμηση στο AFP στις 7 Ιουνίου 2024: «Οι φωτογραφίες από απόσταση είναι η λάθος μέθοδος εδώ. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι της τάξης των εκατοστών σε διάστημα αιώνων», κάτι που δεν μπορεί να απεικονιστεί στις εικόνες ενός βουνού που έχει ήδη ύψος σχεδόν 400 μέτρα. «Καλύτερες μετρήσεις για τη σχετική μεταβολή της στάθμης της θάλασσας, δηλαδή σε σχέση με την ακτή, είναι οι σταθμοί παλιρροιογράφων».
Ένας τέτοιος σταθμός μέτρησης βρίσκεται κοντά στο βουνό Sugar Loaf από το 1965 και ονομάζεται Ilha Fiscal. Η Μόνιμη Υπηρεσία για τη Μέση Στάθμη της Θάλασσας (PSMSL) του βρετανικού Εθνικού Κέντρου Ωκεανογραφίας (NOC) είναι υπεύθυνη για τη μέτρηση της στάθμης της παλίρροιας σε τακτά χρονικά διαστήματα σε σταθμούς μέτρησης σε όλο τον κόσμο, τη διάθεσή τους στο κοινό και την αξιολόγησή τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία τους, η σχετική στάθμη της θάλασσας στα ανοικτά του Ρίο ντε Τζανέιρο έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο 2,35 χιλιοστά ανά έτος, γεγονός που αντιπροσωπεύει αύξηση άνω των 14 εκατοστών από την έναρξη των μετρήσεων το 1965.
Η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται, αλλά όχι ομοιόμορφα
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων από το Ilha Fiscal αποδεικνύουν σαφώς ότι η στάθμη της θάλασσας στα ανοικτά του Ρίο ντε Τζανέιρο έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ένας μόνο σταθμός μέτρησης δεν αρκεί για να γίνουν αξιόπιστες δηλώσεις σχετικά με τις μεταβολές της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως: «Το μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας ανόδου της στάθμης της θάλασσας προέρχεται σήμερα από το λιώσιμο των πάγων στη Γροιλανδία, την Ανταρκτική και τους παγετώνες παγκοσμίως», δήλωσε ο Τόρστεν Άλμπρεχτ από το PIK, αναφερόμενος σε πρόσφατες μελέτες. Η άνοδος της θερμοκρασίας ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής προκαλεί θερμική διαστολή του νερού, η οποία επίσης συμβάλλει σημαντικά στην άνοδο της στάθμης των υδάτων, όπως και η μείωση των αποθεμάτων γλυκού νερού στην ξηρά.
Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Ίνγκο Σάσγκεν από το AWI, η στάθμη των υδάτων δεν αυξάνεται ομοιόμορφα σε όλο τον κόσμο: Περιφερειακοί παράγοντες, όπως οι αλλαγές στον κύκλο του νερού, οι άνεμοι, τα ωκεάνια ρεύματα ή η ατμοσφαιρική πίεση, καθώς και η τεκτονική ανύψωση ή καθίζηση της χερσαίας μάζας μπορούν να εξασφαλίσουν ότι στις παράκτιες πόλεις μετρούνται πολύ μεγάλες διαφορές. Οι βαρυτικές δυνάμεις παίζουν επίσης ρόλο εδώ. «Καθώς μειώνεται η μάζα των φύλλων πάγου, λιγότερο νερό έλκεται εκεί περιφερειακά. Αυτό σημαίνει ότι η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει ιδιαίτερα έντονα στην απέναντι περιοχή του κόσμου», εξηγεί ο Σάσγκεν.
Προκειμένου να γίνουν επιστημονικές δηλώσεις σχετικά με τη μέση παγκόσμια στάθμη της θάλασσας, είναι επομένως απαραίτητο να υπάρχουν όσο το δυνατόν περισσότεροι παγκοσμίως κατανεμημένοι παλιρροιομετρικοί σταθμοί, τα δεδομένα των οποίων διορθώνονται για το υψόμετρο και την καθίζηση της γης και άλλους τοπικούς παράγοντες επιρροής.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της NASA που συλλέγονται με αυτόν τον τρόπο, «η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας (GMSL) έχει αυξηθεί κατά περίπου 22 εκατοστά από το 1880 στους παράκτιους παλιρροιογράφους σε όλο τον κόσμο», εξήγησε ο Τόρστεν Άλμπρεχτ από το PIK. Ο ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας έχει επιταχυνθεί σημαντικά, ιδίως τις τελευταίες δεκαετίες. Ο Ίνγκο Σάσγκεν από το AWI πρόσθεσε: «Σήμερα, η παγκόσμια στάθμη της θάλασσας μπορεί να προσδιοριστεί με μεγάλη ακρίβεια χρησιμοποιώντας δορυφόρους και αυτόνομες παρασυρόμενες σημαδούρες και να αναλυθεί σε επιμέρους ποσά. Κατά την περίοδο από τον Ιανουάριο του 1993 έως τον Δεκέμβριο του 2016, ο μέσος ρυθμός αύξησης του GMSL ήταν 3,05 ± 0,24 χιλιοστά ανά έτος».
Στην έκθεσή της για το 2021, η Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) αναφέρει ότι «η ανθρώπινη επιρροή είναι πολύ πιθανό» να είναι η κύρια αιτία της παγκόσμιας ανόδου της στάθμης της θάλασσας τουλάχιστον από το 1971.
Επίδραση των κατασκευαστικών μέτρων στην ακτογραμμή
Ο Λουίζ Πάουλο ντε Φρέιτας Ασάντ, ωκεανογράφος και καθηγητής μετεωρολογίας στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Ρίο ντε Τζανέιρο, δήλωσε στο AFP στις 10 Ιουνίου 2024 ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στη Βραζιλία είναι πολύ αισθητές τα τελευταία χρόνια:«Όχι μόνο στην ακτογραμμή της πολιτείας Ρίο ντε Τζανέιρο, αλλά και σε άλλες περιοχές της Βραζιλίας έχουμε ήδη δει μια αξιοσημείωτη διαδικασία διάβρωσης που προκαλείται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και φυσικά την αύξηση της συχνότητας και της έντασης των ακραίων φαινομένων στον ωκεανό και την ατμόσφαιρα».
Ο Ντε Φρέιτας Ασάντ επισημαίνει επίσης την επίδραση της ανθρώπινης παρέμβασης στη διαμόρφωση της ακτογραμμής. Το γεγονός ότι η ακτογραμμή του Sugar Loaf κοντά στο Ρίο ντε Τζανέιρο φαίνεται τόσο διαφορετική στις φωτογραφίες από το 1880 έως το 2020 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι ο κόλπος Guanabara έχει αλλάξει από τα μέτρα εγγειοβελτιωτικών έργων και τα έργα υποδομής. «Σε πολλά μέρη, οι διαδικασίες αστικοποίησης κοντά στις παράκτιες περιοχές δεν ήταν οργανωμένες. Η αποψίλωση των μαγκρόβια και άλλων οικοσυστημάτων κοντά στις ακτές μειώνει περαιτέρω την ανθεκτικότητα αυτών των περιβαλλόντων στη διαδικασία ανόδου της στάθμης της θάλασσας που προκαλείται από την υπερθέρμανση του πλανήτη», εξήγησε ο ντε Φρέιτας Ασάντ.
Το AFP έχει στο παρελθόν καταρρίψει ψευδείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Για παράδειγμα, δύο φωτογραφίες του Αγάλματος της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη δεν αποδεικνύουν ότι η στάθμη της θάλασσας εκεί θα παραμείνει η ίδια. Άλλες δημοσιεύσεις είχαν υποστηρίξει ότι οι πάγοι της Αρκτικής δεν είχαν συρρικνωθεί ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Το AFP συγκεντρώνει εδώ όλους τους ελέγχους γεγονότων σχετικά με το θέμα του κλίματος.
Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;
Επικοινωνήστε μαζί μας
