Οι πυρκαγιές στο Λος Άντζελες πυροδοτούν θεωρίες συνωμοσίας περί «έξυπνων πόλεων»
- Δημοσιεύθηκε στις 3 Φεβρουάριος 2025 στις 14:40
- 9 λεπτά ανάγνωσης
- Του/Της: Daniel Patrick GALGANO, AFP Ηνωμένες Πολιτείες
- Μετάφραση και προσαρμογή Théophile BLOUDANIS
Πνευματικά δικαιώματα © AFP 2017-2025. Οποιαδήποτε εμπορική χρήση αυτού του περιεχομένου απαιτεί συνδρομή. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα.
Πολλές δασικές πυρκαγιές έπληξαν την κομητεία του Λος Άντζελες τον Ιανουάριο, στοιχίζοντας τουλάχιστον 29 ζωές και προκαλώντας υλικές ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ενώ τα άμεσα αίτια των πυρκαγιών βρίσκονται ακόμη υπό διερεύνηση, μια μελέτη δεκάδων ερευνητών εξηγεί ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή προετοίμασε το έδαφος για αυτές τις καταστροφικές πυρκαγιές, μειώνοντας τις βροχοπτώσεις, ξηραίνοντας τη βλάστηση και παρατείνοντας την επικίνδυνη επικάλυψη μεταξύ των συνθηκών ξηρασίας και των ισχυρών ανέμων Santa Ana.
Σε αυτό το πλαίσιο, χρήστες υποστήριξαν στα κοινωνικά δίκτυα σε διάφορες γλώσσες ότι οι πυρκαγιές προκλήθηκαν σκόπιμα για να ανοίξει ο δρόμος για την κατασκευή μιας «έξυπνης πόλης» στο Λος Άντζελες.
«Οι πυρκαγιές του Λος Άντζελες σχεδιάστηκαν για να την μετατρέψουν σε ψηφιακή πόλη 15 λεπτών; Φαίνεται ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2028 "Χειμερινός Καθαρισμός" ξεκίνησε! [...] Η παγκόσμια ελίτ είχε απο καιρό επιλέξει το Λος Άντζελες ως Ground Zero πόλη, όπως και στη Χαβάη αντιμετώπισαν τα ίδια προβλήματα [...]», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook από τις 11 Ιανουαρίου 2025, η οποία από τότε έχει κοινοποιηθεί δεκάδες φορές.
Ο χρήστης ισχυρίζεται επίσης ότι «αυτές οι λεγόμενες «έξυπνες πόλεις» δεν είναι τίποτα άλλο από τεράστιες υπαίθριες φυλακές, σχεδιασμένες να παγιδεύουν τους απλούς πολίτες χωρίς διέξοδο».
Άλλοι χρήστες κοινοποίησαν τους ίδιους ισχυρισμούς στα ελληνικά στο Facebook, εδώ και εδώ.
Χρήστες κοινοποίησαν επίσης ένα διαδικτυακό άρθρο με τον ίδιο ισχυρισμό, προσθέτοντας ότι «όχι μόνο το Λος Άντζελες, αλλά ΚΑΘΕ ΠΟΛΗ που έχει οριστεί ως μελλοντική έξυπνη πόλη έχει καεί στο έδαφος», αναφέροντας πόλεις όπως το Σαντιάγο στη Χιλή ή η «Κορτάνα» στην Ιταλία.
Αυτό το άρθρο είναι μια ακριβής μετάφραση ενός άρθρου που εμφανίστηκε στον αγγλόφωνο ιστότοπο «Natural News», οι ισχυρισμοί του οποίου έχουν στο παρελθόν επαληθευτεί από το AFP.
Παρόμοιοι ισχυρισμοί έχουν διατυπωθεί και αλλού στα αγγλικά.
Ένας χρήστης χρησιμοποιεί ένα βίντεο που δημιουργήθηκε με τεχνητή νοημοσύνη, το οποίο επαληθεύτηκε από το AFP, για να προβάλει παρόμοιους ισχυρισμούς στο Facebook εδώ.
Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι παραπλανητικοί. Παρόλο που το Λος Άντζελες, καθώς και άλλες πόλεις, έχουν μακροπρόθεσμα σχέδια για την εφαρμογή ψηφιακών τεχνολογιών για τη βελτίωση των υπηρεσιών, ειδικοί εξήγησαν ότι οι ισχυρισμοί αυτοί δεν έχουν καμία αξία και ότι καμένες γειτονιές δεν θα επιτύχουν κανέναν από αυτούς τους στόχους.
Η θεωρία συνωμοσίας της «έξυπνης πόλης» και της «πόλης των 15 λεπτών»
Η «έξυπνη πόλη» και η «πόλη των 15 λεπτών» είναι έννοιες πολεοδομικού σχεδιασμού, με την πρώτη να προτείνει τη χρήση ενός ευρέος φάσματος τεχνολογιών για την παρακολούθηση της κυκλοφορίας, της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και της εγκληματικής δραστηριότητας για τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η δεύτερη είναι μια παρόμοια ιδέα, που αναπτύχθηκε από έναν Γάλλο πολεοδόμο, τον Κάρλος Μορένο το 2015, η οποία περιλαμβάνει την επαναχάραξη των πόλεων ώστε οι περισσότερες καθημερινές ανέσεις, όπως καταστήματα, πάρκα, ιατρικές υπηρεσίες και σχολεία, να βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από τις κατοικημένες περιοχές. Έχει αποκτήσει δυναμική σε παγκόσμιο επίπεδο μετά την πανδημία του Κόβιντ, με πόλεις όπως το Παρίσι, η Μελβούρνη και η Κοπεγχάγη να επιδιώκουν να καταστήσουν τις γειτονιές πιο βιώσιμες και να μειώσουν τη χρήση του αυτοκινήτου για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
Ωστόσο, οι θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τις δύο πρωτοβουλίες έχουν ανθίσει στο διαδίκτυο, με ισχυρισμούς ότι οι εν λόγω ιδέες θα αποτελέσουν μια «ανοιχτή φυλακή» για τον πληθυσμό. Οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που κοινοποιήθηκαν τον Ιανουάριο είναι οι τελευταίες που συνδέουν τις φυσικές καταστροφές με τα σχέδια «έξυπνης πόλης» και «πόλης 15 λεπτών». Το AFP είχε ήδη επαληθεύσει αυτού του είδους τους ισχυρισμούς για άλλες πυρκαγιές στις ΗΠΑ και τον Καναδά, καθώς και άλλους ισχυρισμούς για πόλεις 15 λεπτών στην Ελλάδα.
Σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προς το AFP στις 8 Ιουνίου 2024, η Τζούλια Φρότεϊ, επίκουρη καθηγήτρια αστικού σχεδιασμού στο Κέντρο για την Κοινωνία του Αστικού Πολιτισμού του Εθνικού Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών (INRS) του Καναδά, είχε εξηγήσει ότι η ιδέα στοχεύει να «καταστήσει μια σειρά υπηρεσιών προσβάσιμες με τα πόδια ή με ποδήλατο σε ακτίνα 15 λεπτών» και ότι δεν έχει καθόλου σκοπό να περιορίσει τις μετακινήσεις των κατοίκων.
«Ο στόχος της προσφοράς αυτού του συνδυασμού λειτουργιών σε μια γειτονιά είναι επίσης η μείωση της εξάρτησης από το αυτοκίνητο, η οποία αναγκάζει τα νοικοκυριά να μετακινούνται με αυτοκίνητο για όλες τις καθημερινές τους δραστηριότητες, με αποτέλεσμα σημαντικό και συχνά υποτιμημένο ετήσιο κόστος (βενζίνη, ασφάλιση, διπλή μηχανοκίνηση...)».
Η κ. Φρότεϊ δήλωσε ότι η πρόκληση δεν είναι να εξαλειφθεί κάθε χρήση αυτοκινήτου, αλλά να δοθεί στους κατοίκους η δυνατότητα να μετακινούνται ελεύθερα με τα πόδια ή με ποδήλατο για να έχουν πρόσβαση σε βασικές ανάγκες, «χωρίς να χρειάζεται να εξαρτώνται συστηματικά από το αυτοκίνητο».
«Η πόλη των 15 λεπτών είναι στην πραγματικότητα ήδη πραγματική και αποτελεσματική σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, τα κέντρα των οποίων είναι εξοπλισμένα με όλες τις ανέσεις σε κοντινή απόσταση. Η ιδέα είναι να επεκταθεί αυτό το μοντέλο στα προάστια και τις γειτονιές μιας λειτουργίας».
Το σχέδιο SmartLA 2028
Τον Δεκέμβριο του 2020, οι αξιωματούχοι της πόλης ανακοίνωσαν ένα σχέδιο επενδύσεων σε υποδομές που ονομάζεται SmartLA 2028, το οποίο προτείνει τη χρήση τεχνολογίας για την παρακολούθηση της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας, την ενσωμάτωση των υπηρεσιών της πόλης σε μια εφαρμογή για κινητά και την εγκατάσταση αισθητήρων που μπορούν να ειδοποιούν τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης για πιθανά εγκλήματα και πυρκαγιές σε σπίτια (αρχειοθετημένο εδώ).
Το Λος Άντζελες πρόκειται να φιλοξενήσει τους θερινούς Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες το 2028, γεγονός που γεννά ελπίδες ότι η πόλη θα μπορέσει να διευκολύνει τη διαβόητα πυκνή κυκλοφορία, να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να βελτιώσει τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Το σχέδιο δεν προβλέπει την ισοπέδωση ολόκληρων γειτονιών ή την ανοικοδόμηση τμημάτων της πόλης από την αρχή. Αντίθετα, επικεντρώνεται σε προσπάθειες που περιλαμβάνουν την εγκατάσταση συσκευών για την παρακολούθηση της κυκλοφορίας και τη συλλογή δεδομένων σχετικά με την ποιότητα του αέρα, την εγκληματικότητα, την κατάσταση των δρόμων και άλλα πράγματα που θα βοηθήσουν στη βελτίωση των τοπικών υπηρεσιών.
«Η τεχνολογία επιτρέπει στην πόλη του Λος Άντζελες να βελτιώσει αποτελεσματικά και ηθικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων, των επιχειρήσεων και των επισκεπτών μας», αναφέρει ο Τεντ Ρος, επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της πόλης του Λος Άντζελες, σε ένα βίντεο που εξηγεί τη στρατηγική (αρχειοθετημένο εδώ).
Το σχέδιο SmartLA 2028 ισχύει επίσης μόνο για την πόλη του Λος Άντζελες και δεν περιγράφει ένα σχέδιο για την υπόλοιπη κομητεία, η οποία περιλαμβάνει άλλες πόλεις που έχουν πληγεί από πυρκαγιά, όπως η Πασαντίνα.
Το AFP απευθύνθηκε στον Ρος για περισσότερες πληροφορίες, αλλά δεν έλαβε απάντηση.
Το άρθρο που κοινοποιήθηκε στο διαδίκτυο και μεταφράστηκε από τα αγγλικά, αναφέρεται επίσης στις πόλεις Σαντιάγο στη Χιλή και «Cortana» στην Ιταλία, οι οποίες λέγεται ότι κάηκαν για να δημιουργηθεί χώρος για «έξυπνες πόλεις».
Μεγάλες δασικές πυρκαγιές έπληξαν τη Χιλή τον Φεβρουάριο του 2024, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους πάνω από εκατό άτομα. Οι πυρκαγιές έπληξαν την περιοχή Βίνα ντελ Μαρ στην ακτή της Χιλής, 120 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Σαντιάγο. Δασικές πυρκαγιές είχαν πλήξει επίσης τη μητροπολιτική περιοχή της χιλιανής πρωτεύουσας τον Δεκέμβριο του 2024, χωρίς όμως να προκαλέσουν μεγάλες ζημιές.
Η πόλη του Σαντιάγο είχε φιλοξενήσει τον Ιούλιο του 2024 την εκδήλωση «SmartCity expo Santiago de Chile», η οποία έχει ως στόχο, σύμφωνα με την ηλεκτρονική της σελίδα, «να ανταλλάξει γνώσεις και να συνδέσει τους ηγέτες των έξυπνων πόλεων» (αρχειοθετημένο εδώ).
Τέλος, καμία πόλη στην Ιταλία δεν φέρει το όνομα «Cortana». Υπάρχει η πόλη Κορτόνα, στην Ιταλία, αλλά δεν βρέθηκε κανένα έργο «έξυπνης πόλης» σε σχέση με αυτήν. Ούτε υπήρξαν πρόσφατες δασικές πυρκαγιές κοντά στην πόλη αυτή.
Το άρθρο πιθανώς συγχέει το όνομα με την πόλη Κατάνια στη Σικελία, η άμεση περιοχή της οποίας πλήττεται συχνά από δασικές πυρκαγιές. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Berkeley, οι δασικές αυτές πυρκαγιές έχουν εγκληματική προέλευση, που συνδέεται με την τοπική μαφία, προσωπικές βεντέτες ή αγρότες που θέλουν να αποψιλώσουν δάση για να βόσκουν.
Ο δήμος της Κατάνια έχει επίσης ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για να καταστήσει την πόλη «έξυπνη» μέσω νέων τεχνολογιών.
Η ανάκαμψη από καταστροφές είναι δαπανηρή
Η Σούζαν Γουίντερ, αναπληρώτρια κοσμήτορας έρευνας στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, δήλωσε ότι η πρόκληση καταστροφής δεν αποτελεί «ορθολογικό τρόπο προσέγγισης του αστικού σχεδιασμού».
Το κόστος για την κυβέρνηση για την ανοικοδόμηση περιοχών που καταστράφηκαν από πυρκαγιές θα μπορούσε γρήγορα να ξεπεράσει τα οικονομικά οφέλη από την προσθήκη έξυπνης τεχνολογίας σε αυτές τις περιοχές, σημείωσε.
Η Γουίντερ πρόσθεσε ότι οι πολεοδόμοι έχουν εργαστεί για να αντιμετωπίσουν ορισμένες ανησυχίες του κοινού σχετικά με την έξυπνη τεχνολογία που παραβιάζει την ιδιωτική ζωή των κατοίκων, ανωνυμοποιώντας τα δεδομένα που συλλέγονται και περιορίζοντας τον τόπο αποθήκευσης των πληροφοριών για να μειωθεί ο κίνδυνος παραβίασης.
«Δεν υπάρχει τίποτα σε αυτό το σχέδιο της πόλης του Λος Άντζελες που να μου φαίνεται καθόλου σκιερό ή ύπουλο», δήλωσε στις 13 Ιανουαρίου 2025.
Αρκετές ασφαλιστικές εταιρείες κατοικίας και πυρός έχουν μειώσει ή αποσύρει εντελώς τις δραστηριότητές τους στην Καλιφόρνια εν μέσω ανησυχιών για τη συχνότητα των καταστροφών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή στην περιοχή, αφήνοντας, σύμφωνα με πληροφορίες, χιλιάδες κατοίκους του Λος Άντζελες χωρίς ιδιωτική ασφάλιση κατοικίας ενόψει των πυρκαγιών. Η Πολιτεία της Καλιφόρνια δημιούργησε έναν ασφαλιστικό φορέα έσχατης ανάγκης για τους ιδιοκτήτες κατοικιών που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ιδιωτική ασφάλιση, ο οποίος προσφέρει πιο περιορισμένες επιλογές κάλυψης.
Ο φορέας φέρεται να αντιμετωπίζει απώλειες ύψους 24 δισεκατομμυρίων δολαρίων εξαιτίας των πυρκαγιών στο Λος Άντζελες, ενώ οι συνολικές υλικές ζημιές μπορεί να ξεπεράσουν τα 250 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο Χουσάμ Μαχμούντ, καθηγητής πολιτικής και περιβαλλοντικής μηχανικής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, δήλωσε ότι οι πόλεις των ΗΠΑ έχουν επενδύσει σε συστήματα που έχουν σχεδιαστεί για να εντοπίζουν έγκαιρα τις πυρκαγιές, ώστε να αποτρέπουν την πολύ μεγάλη εξάπλωσή τους.
«Αμφιβάλλω πολύ ότι κάποιος θα έλεγε, "ας καθαρίσουμε την περιοχή κάνοντας αυτό"», δήλωσε στις 14 Ιανουαρίου 2025.
Οι ανακριτές εξακολουθούν να προσπαθούν να αποκαλύψουν τι προκάλεσε τις πυρκαγιές. Οι αγωγές έχουν επιρρίψει μέρος της ευθύνης για την πυρκαγιά στο Eaton στην Southern California Edison επειδή δεν απενεργοποίησε τον εξοπλισμό της. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι κυβερνητικές υπηρεσίες προκάλεσαν σκόπιμα τις πυρκαγιές.
Το AFP έχει καταρρίψει άλλους ισχυρισμούς σχετικά με τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες εδώ και εδώ.
Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;
Επικοινωνήστε μαζί μας
