Προσοχή στις παραπλανητικές ερμηνείες μιας μελέτης που δείχνει καρδιακά προβλήματα σε παιδιά που εμβολιάστηκαν κατά της Covid-19
- Δημοσιεύθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2024 στις 13:12
- 6 λεπτά ανάγνωσης
- Του/Της: Gwen Roley, Chloé RABS, AFP Καναδάς, AFP Γαλλία
- Μετάφραση και προσαρμογή Magdalini GKOGKOU , AFP Ελλάδα
Πνευματικά δικαιώματα © AFP 2017-2025. Οποιαδήποτε εμπορική χρήση αυτού του περιεχομένου απαιτεί συνδρομή. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα.
«Νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι η καρδιακή βλάβη εμφανίζεται μόνο σε εμβολιασμένα παιδιά για COVID. Η μελέτη στην οποία συμμετείχαν 1,7 εκατομμύρια παιδιά διαπίστωσε ότι η μυοκαρδίτιδα και η περικαρδίτιδα εμφανίστηκαν μόνο σε παιδιά που έλαβαν τα εμβόλια για τον COVID», αναφέρει αυτή η ανάρτηση στο Χ στα ελληνικά από τις 14 Οκτωβρίου 2024.
Ένας παρόμοιος ισχυρισμός κοινοποιήθηκε από άλλους χρήστες στο X (εδώ), στο Facebook (εδώ και εδώ) και σε ελληνικές ιστοσελίδες (εδώ και εδώ) από τα μέσα Οκτωβρίου. Πολλές αναρτήσεις κοινοποίησαν ένα στιγμιότυπο οθόνης της περίληψης της μελέτης, με τον ισχυρισμό ότι βρέθηκαν εκατομμύρια παιδιά με σοβαρές καρδιακές παθήσεις μετά τη λήψη του εμβολίου για την Covid-19.
Ο ισχυρισμός κυκλοφόρησε επίσης στα γαλλικά και στα αγγλικά όπου οι χρήστες κοινοποίησαν ένα άρθρο από τον ιστότοπο της αντιεμβολιαστικής οργάνωσης «Υπεράσπιση της Υγείας των Παιδιών» («Children's Health Defense»), της οποίας οι ψευδείς ισχυρισμοί έχουν επαληθευτεί από την ομάδα ελέγχου γεγονότων του AFP (εδώ και εδώ στα γαλλικά) και η οποία χαρακτηρίστηκε από το Κέντρο για την Αντιμετώπιση του Ψηφιακού Μίσους –μια ΜΚΟ που καταπολεμά την παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο– ως ένας από τους δώδεκα κύριους διασπορείς παραπληροφόρησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Μια ανάρτηση στο Facebook περιλαμβάνει ένα βίντεο που αποτελεί απόσπασμα από ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στα αγγλικά στον ιστότοπο «Vigilant News».
Οι αναρτήσεις αναφέρονται σε αυτή τη μελέτη (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ) με τίτλο: «Αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού COVID-19 σε παιδιά και εφήβους».
Κατά τη στιγμή της δημοσίευσης, η μελέτη αυτή δεν είχε ακόμη δημοσιευτεί σε επιστημονικό περιοδικό, αλλά είχε αναρτηθεί στο διαδίκτυο στο medRxiv, μια πλατφόρμα «προεκτύπωσης», όπως εξηγείται σε αυτό το άρθρο του AFP στα γαλλικά.
Όπως επισημαίνει το medRxiv στην αρχική του σελίδα, «οι προεκτυπώσεις είναι προκαταρκτικές αναφορές εργασιών που δεν έχουν πιστοποιηθεί μέσω επιστημονικής αξιολόγησης. Δεν θα πρέπει να βασίζεται κανείς σε αυτές για την καθοδήγηση κλινικής πρακτικής ή υγειονομικών συμπεριφορών και δεν θα πρέπει να αναφέρονται στα μέσα ενημέρωσης ως καθιερωμένες πληροφορίες» (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).
Επιπλέον, σε αντίθεση με ό,τι αναφέρεται στις εξεταζόμενες διαδικτυακές αναρτήσεις, είναι παραπλανητικός ο ισχυρισμός πως η μελέτη αυτή δείχνει καρδιακή βλάβη μόνο σε παιδιά που έχουν εμβολιαστεί κατά της Covid-19, όπως επιβεβαίωσε στο AFP ένας από τους συγγραφείς της.
«Ήπιες» και «παροδικές» περιπτώσεις
Πρώτα απ' όλα, οι συγγραφείς εντόπισαν μόνο έναν «εξαιρετικά μικρό αριθμό παιδιών και εφήβων που εμφάνισαν μυοκαρδίτιδα ή περικαρδίτιδα μετά τον εμβολιασμό», εξήγησε στο AFP ο Γουίλιαμ Χαλμ, στατιστικός επιδημιολόγος στο Ινστιτούτο Bennett για την Εφαρμοσμένη Επιστήμη Δεδομένων.
Η μυοκαρδίτιδα, φλεγμονή του καρδιακού μυός, και η περικαρδίτιδα, φλεγμονή της μεμβράνης που περιβάλλει την καρδιά, προκαλούνται συχνότερα από ιογενή λοίμωξη (όπως η Covid-19) και τείνουν να εμφανίζονται σε νέους άνδρες. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι ασθενείς βελτιώνονται μόνοι τους ή με θεραπεία, σύμφωνα με τον ιστότοπο του γαλλικού Εθνικού Οργανισμού για την Ασφάλεια των Φαρμάκων και των Προϊόντων Υγείας (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).
Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές της μελέτης που εξετάζουμε εντόπισαν 2,7 περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας ή περικαρδίτιδας ανά 100.000 παιδιά μετά την πρώτη δόση του εμβολίου κατά της Covid-19 και μία περίπτωση ανά 100.000 μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου.
Οι περισσότερες περιπτώσεις ήταν «ήπιες και παροδικές», λέει ο Γουίλιαμ Χαλμ, και για όσους χρειάστηκε να εισαχθούν στο νοσοκομείο, η παραμονή «δεν ξεπέρασε τις δύο ημέρες».
Επομένως, είναι «παραπλανητικό» να μιλάμε για «καρδιακή βλάβη», η οποία υποδηλώνει «μόνιμη ή παρατεταμένη δυσλειτουργία ή νόσο». «Μπορούμε να πούμε ότι κανένα από τα παιδιά της μελέτης δεν είχε "σοβαρές καρδιακές δυσπλασίες", όπως επισημάναμε», τονίζει ο Γουίλιαμ Χαλμ, προσθέτοντας ότι «κανείς δεν πέθανε».
Αν και είναι αλήθεια ότι οι ερευνητές δεν εντόπισαν κανένα κρούσμα μυοκαρδίτιδας ή περικαρδίτιδας στην ομάδα των παιδιών και των εφήβων που δεν εμβολιάστηκαν κατά της Covid-19, «αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κρούσματα σε όλα τα ανεμβολίαστα παιδιά» στον γενικό πληθυσμό, πρόσθεσε.
«Δεν εντοπίσαμε μυοκαρδίτιδα ή περικαρδίτιδα στην ομάδα των ανεμβολίαστων παιδιών επειδή το μέγεθος του δείγματος δεν ήταν αρκετά μεγάλο. Είναι σαφές ότι ορισμένα παιδιά αναπτύσσουν αυτές τις παθήσεις ακόμη και χωρίς εμβολιασμό», εξηγεί ο Χαλμ.
Ο συγγραφέας υπογραμμίζει τους περιορισμούς και τις μεροληψίες της μελέτης του. Πρόκειται για μια μελέτη παρατήρησης και όχι για μια τυχαιοποιημένη δοκιμή – την πιο αξιόπιστη μέθοδο δοκιμής μιας θεραπείας.
«Συμπεριλάβαμε στην ανάλυσή μας μόνο μη εμβολιασμένα παιδιά που αντιστοιχίστηκαν με εμβολιασμένα παιδιά», εξηγεί ο Χαλμ. Αυτό σημαίνει ότι οι ερευνητές αντιστοίχισαν εμβολιασμένα άτομα με ανεμβολίαστες ομάδες ελέγχου με βάση χαρακτηριστικά όπως η ηλικία, το φύλο και η περιοχή.
«Χιλιάδες ανεμβολίαστα παιδιά δεν συμπεριλήφθηκαν σε αυτή τη μελέτη επειδή δεν αντιστοιχίστηκαν με εμβολιασμένο παιδί. Πρόκειται για μια μελέτη παρατήρησης. Έτσι, υπάρχει πάντα η πιθανότητα μη καταμετρημένης σύγχυσης και άλλων μεροληψιών, οι οποίες δεν θα συνέβαιναν σε μια καλά διεξαχθείσα τυχαιοποιημένη δοκιμή», εξηγεί ο ερευνητής.
Τα άτομα που συμμετέχουν σε μια τυχαιοποιημένη δοκιμή επιλέγονται τυχαία «με κλήρωση», προκειμένου να αποφευχθούν ορισμένες μεροληψίες.
«Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τα αποτελέσματά μας δεν αντικατοπτρίζουν πλήρως αυτό που θα είχε παρατηρηθεί σε μια τυχαιοποιημένη δοκιμή εμβολιασμού σε παιδιά», εξηγεί ο Χαλμ.
Σε μια μελέτη παρατήρησης, παράγοντες όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση ή συγκεκριμένες συμπεριφορές υγείας μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των ομάδων, οδηγώντας σε πιθανές μεροληψίες.
«Για παράδειγμα, τα εμβολιασμένα παιδιά θα μπορούσαν να έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσέλθουν στις υπηρεσίες υγείας μετά τον εμβολιασμό, αν είχαν συμπτώματα που συνάδουν με μια ανεπιθύμητη αντίδραση στο εμβόλιο, ακόμη και αν αυτή δεν οφειλόταν στο εμβόλιο», σύμφωνα με τον ερευνητή.
Ο ειδικός εξηγεί επίσης ότι τα ίδια συμπτώματα σε ένα ανεμβολίαστο παιδί μπορεί να μην είχαν οδηγήσει σε ιατρική επίσκεψη επειδή «δεν υπήρχε προηγούμενος εμβολιασμός ώστε το παιδί ή ο γονέας να σκεφτεί ότι "αν αυτό είναι μια κακή αντίδραση στο εμβόλιο, τότε πρέπει να πάω στο νοσοκομείο"», ή επειδή τα ανεμβολίαστα παιδιά «ίσως είναι λιγότερο πιθανό γενικά να αναζητήσουν θεραπεία για τέτοια συμπτώματα».
Σε μια τυχαιοποιημένη δοκιμή, «αυτές οι μεροληψίες θα παρακολουθούνταν και θα καταγράφονταν στη μελέτη», επιμένει ο συγγραφέας.
Μια σπάνια παρενέργεια
Η μυοκαρδίτιδα και η περικαρδίτιδα μπορεί να είναι αποτέλεσμα ιογενών λοιμώξεων ή αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως εξηγεί το ερευνητικό κέντρο Johns Hopkins Medicine.
Στην Ελλάδα, ένας κατάλογος που δημοσιεύτηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων τον Απρίλιο του 2022 περιλάμβανε τη μυοκαρδίτιδα και την περικαρδίτιδα μεταξύ των ανεπιθύμητων ενεργειών των εμβολίων για την Covid-19 (αρχειοθετημένο εδώ).
Το 2023, μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από τον Οργανισμό Ρύθμισης Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου έδειξε ότι οι περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό, αν και είναι συχνότερες στους νέους, είναι γενικά σπάνιες, ήπιες και υποχωρούν γρήγορα (αρχειοθετημένη εδώ).
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) εξακολουθούν να συνιστούν τον εμβολιασμό για την Covid-19 για τα παιδιά, δηλώνοντας ότι «τα οφέλη του εμβολιασμού για την Covid-19 υπερτερούν των γνωστών κινδύνων της Covid-19 και των πιθανών σοβαρών επιπλοκών».
Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα άρθρα επαλήθευσης πληροφοριών σχετικά με τα εμβόλια Covid-19 εδώ στα ελληνικά και εδώ στα αγγλικά.
Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;
Επικοινωνήστε μαζί μας
