Ο FDA δεν παραδέχτηκε ότι τα εμβόλια mRNA μπορούν να «προκαλέσουν» εμβολιασμό μέσω απέκκρισης

Πάνω από 13 δισεκατομμύρια δόσεις του εμβολίου Covid-19 έχουν χορηγηθεί παγκοσμίως, σώζοντας εκατομμύρια ζωές. Τα εγκεκριμένα από τον FDA εμβόλια mRNA, που βασίζονται σε δεκαετίες έρευνας, χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, τα εμβόλια αυτά έχουν επίσης γίνει συχνός στόχος ψευδών ισχυρισμών και θεωριών συνωμοσίας. Σε αυτό το πλαίσιο, κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ισχυρισμοί ότι ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) παραδέχτηκε ότι τα άτομα που εμβολιάστηκαν με εμβόλια mRNA μπορούν να μεταδώσουν το εμβόλιο μέσω της απέκκρισης («shedding»), όρος που περιγράφει τη μετάδοση ιικών σωματιδίων μετά τον εμβολιασμό. Ο FDA όχι μόνο δεν έχει κάνει καμία τέτοια δήλωση, αλλά ειδικοί στους τομείς της μοριακής βιολογίας και της ιολογίας έχουν επιβεβαιώσει ότι η απέκκριση δεν είναι σε καμία περίπτωση δυνατή με τα εμβόλια mRNA. Επιπλέον, η μελέτη στην οποία βασίζεται ο ψευδής ισχυρισμός δεν έχει δημοσιευθεί σε επιστημονικά αξιόπιστο περιοδικό, ενώ ο ίδιος ο FDA αναγνωρίζει την ανάγκη περαιτέρω έρευνας.

«Η FDA Παραδέχεται ότι τα "Εμβόλια" mRNA Μεταδίδονται σε Ανεμβολίαστους μέσω "Αποβολής"», είναι ο τίτλος αυτού του άρθρου από τις 13 Απριλίου 2025. «Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ παραδέχτηκε ότι οι ανεμβολίαστοι κινδυνεύουν από παρενέργειες των "εμβολίων" mRNA για τον Covid, όπως καρκίνος και ξαφνικός θάνατος, λόγω της "αποβολής" από όσους έχουν λάβει τις ενέσεις», αναφέρει το άρθρο στην πρώτη παράγραφο. 

Η ανάρτηση περιλαμβάνει επίσης τον ισχυρισμό ότι η εγγύτητα με άτομο που έχει εμβολιαστεί κατά της Covid-19 μπορεί να διαταράξει τον εμμηνορροϊκό κύκλο και την αναπαραγωγική υγεία των μη εμβολιασμένων γυναικών.

Ο ισχυρισμός κοινοποιήθηκε και από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ με περισσότερες από 190 κοινοποιήσεις, και εδώ με περισσότερες από 100 κοινοποιήσεις), στο Χ (εδώ) και σε ελληνικούς ιστότοπους (εδώ, εδώ και εδώ). Το AFP έχει καταρρίψει ψευδείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς που είχαν διαδοθεί στο παρελθόν από αρκετούς από αυτούς τους ιστότοπους. 

«Ήξεραν τι έφτιαχναν οι σαταναΔες. βιολογικό όπλο», γράφει ένας χρήστης στα σχόλια. «Οι ανεμβολιαστοι που γνωρίζαμε προσέχαμε και δεν είχαμε στενές επαφες με εμβολιασμενους», σχολιάζει ένας άλλος. 

Παρόλο που η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμένων ανθρώπων στην Ευρώπη, η παραπληροφόρηση κατά των εμβολίων συνεχίζει να διαδίδεται στη χώρα, όπου η δυσπιστία προς την εξουσία και τις εξωτερικές επιρροές είναι ευρέως διαδεδομένη, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη. Πολλοί ψευδείς και παραπλανητικοί ισχυρισμοί έχουν καταρριφθεί από το AFP. 

Παρόμοιοι ισχυρισμοί κοινοποιήθηκαν επίσης σε άλλες γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των ολλανδικών, των σλοβακικών και των τσεχικών. 

Ωστόσο, οι ειδικοί στα εμβόλια συμφωνούν ότι δεν είναι δυνατόν κάποιος να μεταδώσει το εμβόλιο σε άλλους απλώς και μόνο επειδή βρίσκεται κοντά τους, ούτε μπορεί η στενή επαφή ενός εμβολιασμένου ατόμου να προκαλέσει αλλαγές στον εμμηνορροϊκό κύκλο ή άλλα αναπαραγωγικά προβλήματα σε άλλα άτομα.

Η απέκκριση (shedding) στο πλαίσιο του εμβολιασμού αναφέρεται στην απελευθέρωση οποιουδήποτε συστατικού του εμβολίου μέσα ή έξω από το σώμα του εμβολιασμένου ατόμου. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες και τις ιατρικές αρχές, συμβαίνει αποκλειστικά με τα εμβόλια που περιέχουν ζωντανούς εξασθενημένους ιούς, κάτι που δεν ισχύει για τα εμβόλια mRNA.

Image

Στιγμιότυπα οθόνης αναρτήσεων με τον ψευδή ισχυρισμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Λήψη εικόνων: 28/4/2025

Μεγάλο μέρος των ελληνικών άρθρων αποτελούν μετάφραση και παραπέμπουν με έναν υπερσύνδεσμο σε ένα άρθρο από τον αμερικανικό ιστότοπο Slay News, ο οποίος έχει επανειλημμένα διασπείρει παραπληροφόρηση στο παρελθόν και του οποίου το περιεχόμενο έχει επαληθευτεί πολλές φορές από το AFP. 

Επίσης, τα ελληνικά άρθρα αναφέρουν τον Πιερ Κόρι, γνωστό επικριτή του εμβολιασμού κατά της Covid-19, ο οποίος υποστηρίζει τη μη εγκεκριμένη θεραπεία με ιβερμεκτίνη. Είναι συνιδρυτής της Συμμαχίας Πρώτης Γραμμής για την Κρίσιμη Φροντίδα Covid-19 (FLCCC), μιας οργάνωσης που προωθεί μη εγκεκριμένες και αναποτελεσματικές μορφές θεραπείας για την Covid-19. Το Αμερικανικό Συμβούλιο Εσωτερικής Ιατρικής (ABIM) ανακάλεσε την ιατρική πιστοποίηση του Κόρι τον Αύγουστο του 2023 λόγω της διάδοσης ψευδών ιατρικών ισχυρισμών. Στο παρελθόν, το AFP και το έργο factcheck.org έχουν καταρρίψει ψευδείς ισχυρισμούς του Κόρι εδώ και εδώ αντίστοιχα.

Το FDA αποκλείει την 'απέκκριση' στα τρέχοντα mRNA εμβόλια 

Ως απόδειξη, οι ψευδείς αναρτήσεις κάνουν λόγο για «σοκαριστική παραδοχή της FDA» που «αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά σε έκθεση του 2015 από την ομοσπονδιακή υπηρεσία» με τίτλο «Σχεδιασμός και Ανάλυση Μελετών Αποβολής για Προϊόντα Γονιδιακής Θεραπείας ή Ογκολυτικά Βασισμένα σε Ιούς ή Βακτήρια». 

Μετά από εκτενή αναζήτηση στην διαδικτυακή βάση δεδομένων του FDA βρήκαμε μόνο ένα έγγραφο από το 2015 με τον ίδιο τίτλο που εμφανίζεται στις παραπλανητικές αναρτήσεις, και τον υπότιτλο «Κατευθυντήριες γραμμές για τη βιομηχανία». Σκοπός του εν λόγω εγγράφου ήταν να κατανοηθεί η πιθανότητα απέκκρισης και να καθοριστεί ο τρόπος παρακολούθησης της εμφάνισής της κατά τη διάρκεια κλινικών δοκιμών σχετικών ουσιών.

Ο όρος «RNA» ή «mRNA» δεν εμφανίζεται καθόλου στο κείμενο της συγκεκριμένων οδηγιών.

Ο Μπόρις Κλέμπα, επικεφαλής του Βιοϊατρικού Κέντρου της Σλοβακικής Ακαδημίας Επιστημών, πιστεύει ότι ο viral ψευδής ισχυρισμός περί απέκκρισης από τα εμβόλια mRNA βασίζεται σε ανακριβή ερμηνεία των συγκεκριμένων οδηγιών του FDA του 2015.

Τα πρώτα εγκεκριμένα εμβόλια mRNA χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 στα τέλη του 2020 και, ως εκ τούτου, δεν χρησιμοποιούνταν κατά τη στιγμή της έκδοσης του παρόντος εγγράφου του FDA. Ενώ όλα τα εμβόλια παρέχουν προστασία βοηθώντας τον οργανισμό μας να αναπτύξει ανοσία σε συγκεκριμένες ασθένειες, ορισμένα εμβόλια περιέχουν ολόκληρο τον ιό ή το παθογόνο (δημιουργώντας πολλά διαφορετικά αντιγόνα) και άλλα περιέχουν μόνο ένα μέρος του παθογόνου (δημιουργώντας ένα συγκεκριμένο αντιγόνο). Τα εμβόλια mRNA διαφέρουν από τα παραδοσιακά εμβόλια επειδή δίνουν στον οργανισμό μας τις οδηγίες να παράγει τμήματα του ιού (πρωτεΐνες αιχμής) στα δικά μας κύτταρα, δημιουργώντας μια ισχυρή ανοσολογική απόκριση.

Όπως εξηγείται στο παρακάτω βίντεο, τα εμβόλια αυτά δεν εκθέτουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα σε ένα τμήμα του ιού σε εξασθενημένη ή απενεργοποιημένη μορφή. Τα αντισώματα παράγονται από τον οργανισμό μας μετά την εισαγωγή μιας «σχεδίασης» της πρωτεΐνης ακίδας, και επομένως ενός τμήματος του ιού που ο οργανισμός θα αναγνωρίσει εάν συναντήσει τον ιό αργότερα. 

Σε ερώτηση σχετικά με τον ισχυρισμό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εκπρόσωπος του FDA δήλωσε στο AFP στις 17 Απριλίου 2025 ότι «τα εμβόλια COVID-19 που έχουν αδειοδοτηθεί από τις ΗΠΑ δεν κωδικοποιούν ιούς που είναι ικανοί για πολλαπλασιασμό ή μολυσματικούς φορείς».

«Ο FDA δεν γνωρίζει βιολογικά πιθανούς μηχανισμούς για τα τρέχοντα mRNA εμβόλια για την COVID-19 που έχουν αδειοδοτηθεί στις ΗΠΑ για να "προκαλούν απέκκριση και έτσι να εμβολιάσουν τους ανεμβολίαστους κατά της COVID-19"», δήλωσε.

Οι ισχυρισμοί περί απέκκρισης των εμβολίων mRNA είναι 'αβάσιμοι'

«Η απέκκριση με την έννοια της μετάδοσης της λοίμωξης σε άλλο άτομο μπορεί να συμβεί πολύ σπάνια με ζωντανούς ιούς. Η ιδέα ότι μια πρωτεΐνη ακίδα κάνει βόλτα από τον ώμο μου σε ανθρώπους που βρίσκονται κοντά μου θα ήταν δυνατή μεταξύ κανιβάλων, διαφορετικά δεν μπορώ να το φανταστώ», δήλωσε στις 16 Απριλίου ο Πίτερ Τσέλεκ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Μοριακής Βιοϊατρικής της Ιατρικής Σχολής της Μπρατισλάβα. «Τα εμβόλια mRNA που χρησιμοποιούνται σήμερα δεν είναι "ζωντανά", και ακόμη και η εξαιρετικά απίθανη μετάδοση δεν έχει τεκμηριωθεί από όσο γνωρίζω».

Ο Κλέμπα συμφωνεί, λέγοντας ότι στην περίπτωση των εμβολίων mRNA, δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις για την απέκκριση ή τη μεταφορά της πρωτεΐνης ακίδας και του γενετικού υλικού σε μη εμβολιασμένα άτομα.

«Οι ισχυρισμοί περί απέκκρισης, δηλαδή απώλειας του mRNA του εμβολίου, είναι αβάσιμοι. Ο κύριος λόγος είναι ότι τα mRNA του εμβολίου δεν έχουν την ικανότητα να αναπαράγονται, δηλαδή δεν μπορούν να "πολλαπλασιαστούν" στον οργανισμό. Έτσι, εισάγεται στον οργανισμό μόνο μια ορισμένη, περιορισμένη ποσότητά τους, η οποία δεν αυξάνεται περαιτέρω και σταδιακά αποβάλλεται από τον οργανισμό. Το μεγαλύτερο μέρος του εμβολίου παραμένει στο σημείο της ένεσης ή μεταφέρεται από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στον πλησιέστερο λεμφαδένα», έγραψε σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 16 Απριλίου.

Ο ισχυρισμός περί μετάδοσης του υλικού του εμβολίου μέσω της απέκκρισης καταρρίπτεται επίσης με σαφήνεια από την κυβερνητική υπηρεσία των ΗΠΑ «Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών» (CDC).

Η απέκκριση σε άλλα εμβόλια 

Η απέκκριση συμβαίνει μόνο με τα εμβόλια που περιέχουν μια ζωντανή, εξασθενημένη έκδοση του ιού, όπως στην περίπτωση του εμβολίου της πολιομυελίτιδας, σύμφωνα με τον Κλέμπα.

«Με αυτά τα εμβόλια, ο ιός του εμβολίου μπορεί να αποβληθεί από το σώμα του εμβολιασθέντος και ενδεχομένως να μεταδοθεί σε άλλους. Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει στην πραγματικότητα "πολλαπλασιασμός" στο σώμα, δηλαδή δημιουργία νέων αντιγράφων του εξασθενημένου ιού, και επομένως μπορεί δυνητικά να συμβεί ότι το εμβολιασμένο άτομο μπορεί επίσης να αποβάλει τον ιό και ενδεχομένως να τον μεταδώσει σε άλλο άτομο. Είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι η απέκκριση σε αυτά τα εμβόλια δεν αποτελεί ένδειξη αποτυχίας, αλλά μέρος της δράσης τους», λέει ο Κλέμπα.

Η απέκκριση στην περίπτωση του εμβολίου της πολιομυελίτιδας γίνεται μέσω των κοπράνων, βελτιώνοντας έτσι τη λεγόμενη ανοσία της κοινότητας. «Πρόκειται λοιπόν για ένα πλεονέκτημα που βοήθησε στην εξάλειψη του άγριου ιού της πολιομυελίτιδας σε αρκετές περιοχές του κόσμου - ακόμη και παιδιά που δεν έχουν εμβολιαστεί άμεσα έχουν αναπτύξει ανοσία μετά την επαφή με τον ιό του εμβολίου».

Από την άλλη πλευρά, η απέκκριση μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς οι ιοί μπορούν να πολλαπλασιαστούν και να μεταλλαχθούν σε βάθος χρόνου. Ο Κλέμπα αναφέρει ένα περιστατικό κατά το οποίο ένας «κυκλοφορών ιός πολιομυελίτιδας προερχόμενος από το εμβόλιο» (cVDPV), ένας ιός που προήλθε από το εμβόλιο, ανέκτησε την ικανότητα να προκαλεί ασθένεια παρόμοια με το άγριο στέλεχος.

Η απέκκριση είναι επίσης ένα θέμα για άλλα ζώντα εξασθενημένα εμβόλια όπως το Rotarix, ένα εμβόλιο που προστατεύει τα βρέφη από την οξεία γαστρεντερίτιδα που προκαλείται από τον ροταϊό, ή το Fluenz, ένα εμβόλιο που προστατεύει τα παιδιά από την εποχική γρίπη. «Υπάρχει σχετική προειδοποίηση στο φύλλο οδηγιών χρήσης. Τέτοια εμβόλια δεν πρέπει να χορηγούνται σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα και πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα μετάδοσης του ιού σε άλλα άτομα», καταλήγει ο Κλέμπα.

Τα φυλλάδια οδηγιών χρήσης των εμβολίων mRNA κατά της Covid-19 από τη Moderna και την Pfizer-Biontech (Comirnaty) δεν αναφέρουν καθόλου πιθανή απόρριψη.

Τα ελληνικά άρθρα ισχυρίζονται ότι «το πρωτόκολλο της Pfizer για τη δοκιμή των ενέσεων mRNA για τον Covid όριζε ότι ένας εργαζόμενος στον τομέα της υγείας στις δοκιμές έπρεπε να αναφέρει οποιαδήποτε εγκυμοσύνη "μετά από έκθεση" στους "εμβολιασμένους" συμμετέχοντες "μέσω εισπνοής ή επαφής με το δέρμα"». Ωστόσο, το αναφερόμενο πρωτόκολλο της Pfizer ήταν αυτό που δημιουργήθηκε για κλινικές δοκιμές του εμβολίου mRNA το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Αυτή η μεγάλης κλίμακας μελέτη σχεδιάστηκε για να διαπιστωθεί «μια αξιολόγηση της ασφάλειας, της ανεκτικότητας, της ανοσογονικότητας και της αποτελεσματικότητας των υποψήφιων εμβολίων RNA κατά της COVID-19 σε υγιή άτομα» κατά τη φάση των δοκιμών εμβολίων. Με βάση τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών, το εμβόλιο της Pfizer για την Covid-19 εγκρίθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) και τον FDA.

Πουθενά στο πρωτόκολλο δεν αναφέρεται η απέκκριση.

Το AFP έχει προηγουμένως διαψεύσει ισχυρισμούς σχετικά με τους υποτιθέμενους κινδύνους των εμβολιασμένων ατόμων για το περιβάλλον τους. Για τους σκοπούς αυτού του άρθρου επαλήθευσης γεγονότων, ένας εκπρόσωπος της Pfizer επιβεβαίωσε ότι το mRNA του εμβολίου δεν μπορεί να μεταδοθεί σε άλλους.

Τα εμβόλια mRNA δεν θεωρούνται γονιδιακή θεραπεία

Οι ισχυρισμοί που αναλύθηκαν θεωρούν τα εμβόλια mRNA ως τη λεγόμενη «γονιδιακή θεραπεία«, αλλά δεν ταξινομούνται ως τέτοια σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ, των ΗΠΑ ή ακόμη και της Αυστραλίας. Τα εμβόλια mRNA φέρουν ένα συνθετικό τμήμα mRNA, και επομένως δεν περιέχουν ζωντανό ή ανενεργό ιό.

Όπως ορίζεται από τον EMA, τα φάρμακα που εμπίπτουν στην κατηγορία της γονιδιακής θεραπείας λειτουργούν μέσω της εισαγωγής «ανασυνδυασμένων» γονιδίων στο σώμα, συνήθως για τη θεραπεία ποικίλων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων γενετικών διαταραχών, καρκίνου ή χρόνιων ασθενειών. Ένα ανασυνδυασμένο γονίδιο είναι ένα τμήμα DNA που δημιουργείται σε εργαστήριο συνδυάζοντας DNA από διαφορετικές πηγές.

Image

Ιατρικό προσωπικό χορηγεί εμβόλιο κατά της Covid-19 σε συναδέλφους στις 26 Δεκεμβρίου 2020 σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο στη Νίτρα, στη δυτική Σλοβακία. (AFP / VLADIMIR SIMICEK)

«Τα εμβόλια mRNA δεν επιδιορθώνουν ούτε αντικαθιστούν κανένα ανθρώπινο γονίδιο, ούτε προορίζονται για τη θεραπεία γενετικά καθορισμένων, κληρονομικών ασθενειών, επομένως δεν θα πρέπει να θεωρούνται γονιδιακή θεραπεία», λέει ο Κλέμπα.

Σύμφωνα με τον Τσέλεκ, ο ευρύτερος ορισμός της γονιδιακής θεραπείας περιλαμβάνει «όλες τις θεραπευτικές μεθόδους που χρησιμοποιούν ανασυνδυασμό του DNA», συμπεριλαμβανομένων π.χ. ενέσεων ανασυνδυασμένης ινσουλίνης στην περίπτωση διαβητικών. «Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν τη γονιδιακή θεραπεία ως μια μακροπρόθεσμη γενετική τροποποίηση των κυττάρων του σώματος ενός ατόμου, κάτι που δεν συμβαίνει με τα εμβόλια mRNA».

Σύμφωνα με το CDC, «τα εμβόλια mRNA δεν αλληλεπιδρούν με το DNA ενός ατόμου και δεν προκαλούν γενετικές αλλαγές, επειδή το mRNA δεν εισέρχεται στον πυρήνα του κυττάρου, όπου φυλάσσεται το DNA μας».

Επιπτώσεις στην αναπαραγωγική υγεία

Τα ελληνικά άρθρα αναφέρουν επίσης τον υποτιθέμενο αρνητικό αντίκτυπο της απέκκρισης στην αναπαραγωγική υγεία των γυναικών, επικαλούμενα μια μελέτη με τίτλο «Ανωμαλίες της Εμμήνου Ρύσης Συνδέονται Ισχυρά με την Εγγύτητα σε Εμβολιασμένους με COVID-19». Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Διεθνές Περιοδικό Θεωρίας, Πρακτικής και Έρευνας Εμβολίων (IJVTPR), το οποίο ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2020 και, σύμφωνα με τον Τσέλεκ, δεν αποτελεί αξιόπιστη επιστημονική δημοσίευση. Η ίδια η μελέτη παρουσιάζει σοβαρά μεθοδολογικά σφάλματα, προσθέτει. 

Το IJVTPR έχει δημοσιεύσει αρκετά άρθρα στο παρελθόν διαδίδοντας ιατρική παραπληροφόρηση, ειδικά σχετικά με τα εμβόλια κατά της Covid-19, τα οποία το AFP έχει διαψεύσει εδώ και εδώ. 

Image

Ένα φιαλίδιο εμβολίου κατά του νέου κορονοϊού COVID-19 διακρίνεται καθώς οι πρώτοι άνθρωποι εμβολιάζονται στις 26 Δεκεμβρίου 2020 στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο στη Νίτρα, στη δυτική Σλοβακία. (AFP / VLADIMIR SIMICEK)

Σύμφωνα με τον Τσέλεκ, η συντριπτική πλειοψηφία των συγγραφέων δεν διαθέτει ακαδημαϊκή ιδιότητα, αλλά φέρουν ιδιότητες όπως «ανεξάρτητος ερευνητής», «εγγεγραμμένος νοσηλευτής» ή «συνταξιούχος».

Η κύρια συγγραφέας της μελέτης και φυσιοθεραπεύτρια, Σου Ε. Πίτερς, εργάζεται για την «Υπεράσπιση της Υγείας των Παιδιών» (CHD), μια αμερικανική μη κερδοσκοπική οργάνωση, γνωστή για την αυστηρή στάση της απέναντι στα εμβόλια και για τη διάδοση ιατρικής παραπληροφόρησης.

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με την αναπαραγωγική υγεία και αναφέρονται στο άρθρο παρουσιάστηκαν από τους συμμετέχοντες με βάση την υποκειμενική τους εκτίμηση. Η μελέτη δεν δουλεύει με αντιπροσωπευτικό δείγμα, αλλά αποκλειστικά με δεδομένα που συλλέχθηκαν μέσω μιας διαδικτυακής έρευνας της διαδικτυακής πλατφόρμας MyCycleStory χωρίς καμία σύγκριση με ομάδα ελέγχου.

«Το πιο σημαντικό πράγμα στις μελέτες με ερωτηματολόγια είναι η επιλογή των ερωτηθέντων, η οποία δεν περιγράφεται εδώ - αν επρόκειτο για μια σελίδα στο Facebook, όπου άτομα με αρνητική στάση απέναντι στα εμβόλια πήγαν επιλεκτικά, τότε οποιοδήποτε αποτέλεσμα είναι διαστρεβλωμένο. Απλώς κοιτάξτε το ποσοστό εμβολιασμού», έγραψε ο Τσέλεκ στο AFP στις 22 Απριλίου, αναφερόμενος στο γεγονός ότι το 56% των συμμετεχόντων στη μελέτη ήταν ανεμβολίαστοι.

Τα δεδομένα για τη μελέτη παρείχαν 3.390 μη εμβολιασμένες γυναίκες, το 71,7% των οποίων δήλωσαν ακανόνιστη έμμηνο ρύση εντός μίας εβδομάδας στενής επαφής με εμβολιασμένο άτομο. Ωστόσο, η μελέτη δεν κατέδειξε αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της εγγύτητας με εμβολιασμένο άτομο και των συμπτωμάτων, ούτε έλαβε υπόψη άλλους παράγοντες.

Οι ίδιοι οι συγγραφείς αναγνώρισαν ότι η μελέτη δεν είναι καταληκτική: «Παρ' όλα αυτά, είμαστε επιφυλακτικοί και αποφεύγουμε τις οριστικές γενικεύσεις σχετικά με το ποιοι παράγοντες έχουν προκαλέσει συγκεκριμένα τα προβλήματα που αποκαλύφθηκαν σε σχέση με τους ακανόνιστους κύκλους της εμμήνου ρύσεως», αναφέρει η μελέτη, κάνοντας έκκληση για περαιτέρω έρευνα.

Μεγάλες, αξιολογημένες από ομότιμους μελέτες, όπως αυτή ή αυτή, επιβεβαιώνουν προσωρινές αλλαγές στην έμμηνο ρύση αμέσως μετά τον εμβολιασμό κατά της Covid-19, όπως αλλαγές στη διάρκεια του κύκλου, οι οποίες συνήθως εξαφανίζονται εντός 1 έως 2 κύκλων. Ωστόσο, καμία από αυτές δεν αναφέρει τη μετάδοση μέσω της απέκκρισης του ιού.

«Ταυτόχρονα, το άγχος, ο φόβος και η πεποίθηση ότι κάτι είναι επιβλαβές μπορούν να πυροδοτήσουν ψυχοσωματικές αντιδράσεις, όπως διαταραχές του κύκλου, σε ορισμένους ανθρώπους. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί ένδειξη βιολογικής μετάδοσης, αλλά μάλλον της δύναμης της ψυχής μας - ένα πολύ γνωστό φαινόμενο στην ιατρική», προσθέτει ο Κλέμπα σε σχέση με τον παραπλανητικό ισχυρισμό.

Ο Τσέλεκ υποστηρίζει ότι ο εμβολιασμός των ανθρώπων κατά της Covid-19 κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν στην πραγματικότητα ευεργετικός για την αναπαραγωγική υγεία. «Σήμαινε μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι κανείς υγιής, να επιβιώσει και να αποκτήσει απογόνους. Δεν υπήρξε καμία άλλη άμεση επίδραση που να έχει τεκμηριωθεί».

Όλα τα άρθρα επαλήθευσης γεγονότων του AFP σχετικά με τα εμβόλια μπορείτε να τα βρείτε εδώ στα ελληνικά και εδώ στα αγγλικά.