Όχι, ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δεν αγόρασε τη γαλλική τράπεζα Milleis

Από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, παραπληροφόρηση υπέρ του Κρεμλίνου διαδίδεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως με στόχο την απαξίωση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Στο πλαίσιο αυτό, εμφανίστηκαν αναρτήσεις που ισχυρίζονται ότι ο Ζελένσκι αγόρασε τη γαλλική τράπεζα Milleis στις αρχές Φεβρουαρίου 2025 για 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό όμως είναι ανακριβές, όπως δηλώνουν η τράπεζα Milleis, ο μέτοχός της, και η ελεγκτική εταιρεία που υποτίθεται ότι συμμετείχε στη συναλλαγή αυτή, η οποία δεν βρέθηκε στο Γαλλικό Επίσημο Δελτίο Πολιτικών και Εμπορικών Ανακοινώσεων.

«Ενώ ο Μακρόν μιλούσε για τον "πιο αποτελεσματικό στρατό του στην Ευρώπη", τα Γαλλικά ΜΜΕ δημοσίευσαν έρευνα για τον Ζελένσκι. Αποδεικνύεται ότι μέσω της υπεράκτιας εταιρείας του "Maltex", ο Ζελένσκι εξαγόρασε μια από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές επενδυτικές τράπεζες στη Γαλλία, τη Milleis Banque», γράφει αυτή η ανάρτηση στα ελληνικά στο Facebook από τις 7 Μαρτίου 2025, η οποία έκτοτε έχει κοινοποιηθεί σχεδόν 150 φορές. Η ανάρτηση περιλαμβάνει ένα βίντεο που μοιάζει με ειδησεογραφικό ρεπορτάζ διάρκειας σχεδόν τριών λεπτών και υποτίθεται ότι περιγράφει λεπτομερώς αυτή τη μεγάλης κλίμακας οικονομική επιχείρηση.

Μια άλλη ανάρτηση χωρίς το βίντεο, αλλά με τους ίδιους ισχυρισμούς που ανέφεραν ότι «Ο Ζελένσκι αγόρασε τη μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα της Γαλλίας» ανέφερε ως πηγή την Pravda France και «γαλλικά δημοσιεύματα». 

Η Pravda France, η οποία αποτελεί μέρος ενός δικτύου ιστοσελίδων σε διάφορες γλώσσες που μοιάζουν με πύλες πληροφόρησης αλλά διαδίδουν τακτικά ψευδές ή παραπλανητικό περιεχόμενο, δημοσίευσε πράγματι παρόμοιους ισχυρισμούς στις 6 Μαρτίου 2025, χρησιμοποιώντας το ίδιο βίντεο ως αποδεικτικό στοιχείο. Σύμφωνα με τη γαλλική κυβερνητική υπηρεσία Viginum, οι εν λόγω ιστότοποι αποτελούν μέρος ενός ρωσικού δικτύου παραπληροφόρησης με στόχο τις ευρωπαϊκές χώρες. Το AFP τους έχει διαψεύσει αρκετές φορές (εδώ, εδώ ή εδώ). 

Οι ισχυρισμοί κατά του Ουκρανού προέδρου διαδόθηκαν επίσης σε πολλές άλλες γλώσσες, όπως τα γαλλικά, τα ουγγρικά, τα βουλγαρικά και τα ολλανδικά.

Image

Στιγμιότυπο οθόνης μιας ψευδούς ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 13/3/2025

Στην εισαγωγή του ευρέως διαδεδομένου βίντεο, το οποίο υποτίθεται ότι μεταδόθηκε από ένα ειδησεογραφικό κανάλι που ονομάζεται «TV 12», κάποιος που παριστάνει τον δημοσιογράφο συζητά το θέμα μπροστά από ένα από τα γραφεία της τράπεζας Milleis στο Παρίσι.

Στη συνέχεια, ένας αφηγητής ακούγεται να περιγράφει λεπτομερώς την υποτιθέμενη συναλλαγή με έναν παράξενα μηχανικό τόνο, ισχυριζόμενος κυρίως ότι «η εξαγορά πραγματοποιήθηκε στις αρχές Φεβρουαρίου 2025» για ένα ποσό που «εκτιμάται μεταξύ ενός δισεκατομμυρίου 100 εκατομμυρίων και ενός δισεκατομμυρίου 250 εκατομμυρίων ευρώ». Λέγεται ότι έγινε από την «Maltex Multicapital Corp, [...] μια εταιρεία που συνδέεται στενά με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι [...] που είναι εγγεγραμμένη στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και [...] βρίσκεται στην καρδιά της offshore αυτοκρατορίας [του]».

«Η εταιρεία Rothschild & Co ανέλαβε να βρει αγοραστή για την τράπεζα Milleis, την ίδια εταιρεία στην οποία ο Εμανουέλ Μακρόν εντάχθηκε το 2008. Είναι ακόμη άγνωστο αν ο Γάλλος πρόεδρος έπαιξε ρόλο στην εξαγορά της τράπεζας Milleis», καταλήγει η αφήγηση στο βίντεο.

Το βίντεο αυτό περιλαμβάνει αυθεντικά αποσπάσματα από άρθρα, διαθέσιμα στο διαδίκτυο, που αναφέρονται κυρίως στην εμπλοκή του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, το 2021 - πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία -, στα Pandora Papers (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ), μια τεράστια έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων, η οποία κατηγορεί εκατοντάδες άτομα ότι είχαν αποκρύψει περιουσιακά στοιχεία σε υπεράκτιες (offshore) εταιρείες. Στο κλιπ αναφέρουν επίσης ένα πραγματικό ειδησεογραφικό άρθρο από τον Ιούνιο του 2024 σχετικά με την αναζήτηση αγοραστή για την τράπεζα Milleis (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).

Ωστόσο, το ρεπορτάζ δεν είναι αυθεντικό και η «TV 12» δεν είναι πραγματικό ειδησεογραφικό μέσο. Η εν λόγω συναλλαγή δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, όπως επιβεβαίωσαν τα εμπλεκόμενα μέρη στο «Les Observateurs» του France 24 (αρχειοθετημένο εδώ) και στη συνέχεια στο AFP.

Ένα «κραυγαλέο ψέμα»

«Γνωρίζουμε τις ψευδείς πληροφορίες που κυκλοφορούν σε ορισμένα κοινωνικά δίκτυα και [...] διαψεύδουμε επισήμως τους ισχυρισμούς αυτούς. Η ιδιωτική τράπεζα Milleis  εξακολουθεί να ανήκει στον μέτοχό της AnaCap από το 2017», ανέφερε το γραφείο Τύπου της τράπεζας Milleis στο AFP στις 11 Μαρτίου 2025.

Την ίδια ημέρα, εκπρόσωπος της AnaCap δήλωσε στο AFP ότι «αρνούνται επισήμως αυτούς τους ισχυρισμούς. Η Milleis [...] εξακολουθεί να ανήκει στον μέτοχό της AnaCap από το 2017». 

Το βίντεο περιλαμβάνει ψευδή αποδεικτικά στοιχεία αυτής της υποτιθέμενης εξαγοράς από τη Maltex, όπως ένα υποτιθέμενο απόσπασμα από τον «έλεγχο πριν από την εξαγορά» που διενεργήθηκε και υπογράφηκε από υπάλληλο της ελεγκτικής και συμβουλευτικής εταιρείας PricewaterhouseCoopers (PwC). Σε επικοινωνία με το AFP στις 11 Μαρτίου 2025, η PwC κατήγγειλε ότι πρόκειται για «σοβαρή πλαστογράφηση».  

Επιπλέον, καμία πώληση ή μεταβίβαση της τράπεζας Milleis δεν έχει εμφανιστεί στο Επίσημο Δελτίο Αστικών και Εμπορικών Ανακοινώσεων (BODACC), το οποίο καταγράφει αυτού του είδους τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές στη Γαλλία.

Ένα σκηνοθετημένο ρεπορτάζ από ένα φανταστικό ειδησεογραφικό πρακτορείο

Επιπλέον, όπως σημειώθηκε από το Observateurs του France 24, εκτός από το γεγονός ότι δεν υπάρχει κανένα μέσο ενημέρωσης με το όνομα «TV 12», το βίντεο χρησιμοποιεί σε ένα σημείο τη μουσική εισαγωγή των ειδήσεων του BBC, και χρησιμοποιεί επίσης ένα οπτικό υπόβαθρο χωρίς δικαιώματα που είναι διαθέσιμο στο YouTube (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ και εδώ).

Η διαδικτυακή διάδοση ψευδών αναφορών ή παραπλανητικών δημοσιεύσεων που κατηγορούν κυρίως τον Ζελένσκι ότι κάνει κατάχρηση της δυτικής βοήθειας προς την Ουκρανία για προσωπικό του όφελος επαναλαμβάνεται από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Τους τελευταίους μήνες, το AFP έχει, για παράδειγμα, ελέγξει ένα βίντεο που κατηγορεί τον Ουκρανό πρόεδρο ότι αγόρασε ένα πολυτελές ξενοδοχείο στο χιονοδρομικό κέντρο Κουρσεβέλ, καθώς και μια ψευδή φήμη ότι ο Ουκρανός πρόεδρος αγόρασε την πρώην κατοικία του Χίτλερ στη Βαυαρία.

Η έρευνα των Pandora Papers, η οποία βασίστηκε σε περίπου 11,9 εκατομμύρια έγγραφα από 14 εταιρείες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, κατηγόρησε τον Ουκρανό πρόεδρο, ο οποίος έχτισε εν μέρει την εικόνα του στην καταπολέμηση της διαφθοράς, ότι δημιούργησε ένα δίκτυο υπεράκτιων εταιρειών από το 2012, το οποίο χρησιμοποιήθηκε εν μέρει για την αγορά τριών πολυτελών ακινήτων στο Λονδίνο.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, λίγο πριν εκλεγεί πρόεδρος το 2019, ο Ζελένσκι μεταβίβασε τις μετοχές του σε μία από αυτές τις υπεράκτιες εταιρείες, την Maltex Multicapital, στον τότε συνεργάτη του, Σέργκι Σέφιρ, ο οποίος αργότερα έγινε ο κορυφαίος βοηθός του.

Στις 11 Μαρτίου, η Ουκρανία αποδέχθηκε την πρόταση των ΗΠΑ για εκεχειρία 30 ημερών με τη Ρωσία, δηλώνοντας «έτοιμη για ειρήνη», μετά από μια αμερικανο-ουκρανική συνάντηση στη Σαουδική Αραβία. Αυτό έγινε λίγες εβδομάδες μετά την αναστολή της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ μετά από διαπληκτισμό στις 28 Φεβρουαρίου 2025 στο Οβάλ Γραφείο μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ, του αντιπροέδρου του Τζέι Ντι Βανς και του Ζελένσκι. Η Ρωσία ζήτησε από την αμερικανική πλευρά να παρουσιάσει λεπτομέρειες προτού δηλώσει εάν η κατάπαυση του πυρός είναι αποδεκτή.