Τεχνητή νοημοσύνη

Εικόνες AI διαδίδονται για τις αρκούδες του πάρκου Γέλοουστοουν, μαζί με ψευδείς προβλέψεις για φυσικές καταστροφές

Πνευματικά δικαιώματα © AFP 2017-2025. Οποιαδήποτε εμπορική χρήση αυτού του περιεχομένου απαιτεί συνδρομή. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα.

Εδώ και χρόνια κυκλοφορούν φήμες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι το Εθνικό Πάρκο Γέλοουστοουν στις Ηνωμένες Πολιτείες απειλείται από μια επικείμενη καταστροφή, εν μέρει επειδή βρίσκεται σε ένα οροπέδιο όπου η σεισμική δραστηριότητα είναι συχνή. Τις τελευταίες εβδομάδες, σε διάφορες γλώσσες –μεταξύ των οποίων και στα ελληνικά– διαδόθηκαν εικόνες και βίντεο που ισχυρίζονται παραπλανητικά ότι τα ζώα που ζουν στο πάρκο προσπαθούν να ξεφύγουν από μια επικείμενη φυσική καταστροφή. Χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν στα ελληνικά μια εικόνα στην οποία δεκάδες αρκούδες ξαπλώνουν στον δρόμο στην είσοδο του πάρκου. Το AFP διαπίστωσε ότι η φωτογραφία δημιουργήθηκε με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης και ότι μέχρι τις 23 Ιουλίου 2025 δεν υπήρξε καμία επίσημη αναφορά για συγκέντρωση μεγάλου αριθμού αρκούδων στην είσοδο του πάρκου. Το εθνικό πάρκο και ορισμένοι ειδικοί δήλωσαν επίσης στο AFP ότι καμία από τις φωτογραφίες που εμφανίζονται στις viral αναρτήσεις δεν δείχνει ζώα που φεύγουν από το πάρκο. Η περιοχή παρακολουθείται στενά λόγω των πολύ συχνών σεισμών, ενώ το ηφαίστειο του Γέλοουστοουν εξερράγη για τελευταία φορά πριν από 70.000 χρόνια. 

«Στο Γέλοουστοουν σχηματίστηκε ένα άνευ προηγουμένου "μποτιλιάρισμα" από αρκούδες: η είσοδος στο πάρκο έχει αποκλειστεί από τεράστιο αριθμό ζώων. Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και αναρωτιούνται: μήπως οι αρκούδες γνωρίζουν για μια επικείμενη απειλή που εμείς δεν έχουμε αντιληφθεί;», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook από τις 17 Ιουλίου 2025. Στην εικόνα που συνοδεύει την ανάρτηση, φαίνονται δεκάδες αρκούδες να ξαπλώνουν σε ένα δασικό μονοπάτι.

Ο ισχυρισμός με την ίδια εικόνα ή άλλες παρόμοιες κοινοποιήθηκε και από άλλους χρήστες στο Facebook και από δύο διαδικτυακούς ιστότοπους.

Ορισμένοι χρήστες σχολίασαν τις αναρτήσεις εκφράζοντας ανησυχία για το πάρκο. «Κάτι περίεργο έχει συμβεί μέσα στο δάσος», έγραψε ένας χρήστης. «Κάτι θα συμβεί, σεισμός; Φωτιά;», σχολίασε ένας άλλος. Κάποιοι άλλοι έγραφαν ότι πρόκειται για εικόνα δημιουργημένη με τεχνητή νοημοσύνη (AI).

Στιγμιότυπο οθόνης μια ψευδούς ανάρτησης στο Facebook. Το κόκκινο «Χ» προστέθηκε από το AFP. Λήψη εικόνας: 7/8/2025

Η ίδια εικόνα, καθώς και άλλες εικόνες και βίντεο που απεικονίζουν ζώα, διαδόθηκαν και στα γαλλικά, όπως αναφέρει το AFP σε αυτό το άρθρο επαλήθευσης γεγονότων. Όλοι οι ψευδείς και παραπλανητικοί ισχυρισμοί ακολουθούν ένα παρόμοιο αφήγημα: τα ζώα εγκαταλείπουν μαζικά το Εθνικό Πάρκο Γέλοουστοουν, ένα από τα πιο διάσημα εθνικά πάρκα των Ηνωμένων Πολιτειών, επειδή απειλείται από κάποια φυσική καταστροφή, όπως η έκρηξη του ηφαιστείου που βρίσκεται στην περιοχή.

Ο ισχυρισμός με παρόμοιες εικόνες κοινοποιήθηκε και σε άλλες γλώσσες, μεταξύ των οποίων στα ολλανδικά, τα ουγγρικά, τα κροατικά, τα γερμανικά, τα ρουμανικά και τα σερβικά. 

Ωστόσο, το εθνικό πάρκο δήλωσε στο AFP ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη μαζικής φυγής των ζώων από το πάρκο. Ειδικοί πρόσθεσαν επίσης ότι παρακολουθούν συνεχώς τη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή, αλλά δεν έχουν παρατηρήσει τίποτα ασυνήθιστο. Επιπλέον, από την εικόνα που κυκλοφορεί στα ελληνικά, προκύπτει –βάσει οπτικών ανακολουθιών και αποτελεσμάτων ψηφιακής ανάλυσης– ότι έχει παραχθεί με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης.

Η εικόνα με τις αρκούδες δημιουργήθηκε με AI

Κάτω από τις αναρτήσεις στο Facebook αρκετοί χρήστες εξέφρασαν αμφιβολίες για την αυθεντικότητα της φωτογραφίας. Όπως επισημαίνει και η ιστοσελίδα ελέγχου γεγονότων Snopes (αρχειοθετημένο εδώ), με μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας μπορεί κανείς να βρει διαφορετικές εκδοχές της φωτογραφίας που χρονολογούνται μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2025, όπως αυτή που κοινοποίησε η σελίδα Bear's Word (Ο κόσμος των αρκούδων), και η οποία είναι υψηλότερης ανάλυσης από τη φωτογραφία που κυκλοφόρησε στα ελληνικά. Η σελίδα του Facebook δημοσίευσε αρχικά την εικόνα με την περιγραφή «όμορφη εικόνα που δημιουργήθηκε με τεχνητή νοημοσύνη», όπως προκύπτει από το ιστορικό επεξεργασίας της ανάρτησης, και στη συνέχεια, τον Μάρτιο, διέγραψε αυτή την περιγραφή.

Στιγμιότυπο οθόνης μιας εκδοχής της εικόνας που κυκλοφορεί στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από τον Φεβρουάριο του 2025. Στην αρχική λεζάντα της ανάρτησης αναφερόταν ότι η εικόνα είχε δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη. Το πορτοκαλί πλαίσιο προστέθηκε από το AFP. Λήψη εικόνας: 23/7/2025

Αυτή η εικόνα είναι καλύτερης ποιότητας από την ελληνική εκδοχή και μπορεί κανείς να παρατηρήσει πολλές λεπτομέρειες που υποδηλώνουν ότι έχει παραχθεί με τεχνητή νοημοσύνη. Στο Γέλοουστοουν ζουν αρκούδες γκρίζλι και μαύρες αρκούδες (αρχειοθετημένο εδώ), και στην ιστοσελίδα του εθνικού πάρκου παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά αποτυπώματά τους. Ωστόσο, στην εικόνα που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μία από τις αρκούδες έχει λεία πατούσα, σαν μπότα, χωρίς νύχια:

Στιγμιότυπα οθόνης από το αποτύπωμα των αρκούδων του Γέλοουστοουν στην ιστοσελίδα του εθνικού πάρκου (αριστερά) και την εικόνα AI που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (δεξιά). Το πορτοκαλί πλαίσιο και το υδατογράφημα προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνων: 7/8/2025

Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα σημάδια που αποδεικνύουν ότι η εικόνα έχει δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη. Για παράδειγμα, στο κέντρο της εικόνας, μία από τις αρκούδες βρίσκεται σε μια περίεργη, παραμορφωμένη στάση, ενώ πίσω της υπάρχουν δύο αρκούδες που μοιάζουν περισσότερο με άμορφες καφέ κηλίδες χωρίς κεφάλι και πόδια, παρά με πραγματικά ζώα.

Στιγμιότυπο οθόνης από την εικόνα AI που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα κίτρινα και γαλάζια πλαίσια και το υδατογράφημα προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνας: 7/8/2025

Το πρόγραμμα ελέγχου InVID-WeVerify, στο οποίο συμμετέχει και το AFP, κατέληξε, μετά από ψηφιακή ανάλυση της φωτογραφίας, στο συμπέρασμα ότι είναι πολύ πιθανό η εικόνα να έχει δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη. 

Στιγμιότυπο οθόνης που δείχνει τα αποτελέσματα του προγράμματος InVID-WeVerify. Λήψη εικόνας: 7/8/2025

Το AFP προσπάθησε να κάνει αναζήτηση στο Google με διάφορες λέξεις-κλειδιά, αλλά δεν βρήκε καμία αξιόπιστη αναφορά για μαζική εμφάνιση αρκούδων στους δρόμους του Γέλοουστοουν ή για κλείσιμο δρόμων λόγω αρκούδων σε οποιαδήποτε από τις –σχετιζόμενες με το πάρκο– πολιτείες των ΗΠΑ (Ουαϊόμινγκ, Άινταχο και Μοντάνα).

Τα ζώα δεν τρέχουν να ξεφύγουν και η σεισμική δραστηριότητα είναι φυσιολογική

Ως απάντηση σε ερώτηση του AFP, οι υπηρεσίες του πάρκου Γέλοουστοουν δήλωσαν ότι «τα άγρια ζώα του πάρκου Γέλοουστοουν δεν εγκαταλείπουν το πάρκο σε μεγάλους αριθμούς», προσθέτοντας ότι «οι φήμες για φυγή είναι ψευδείς και βασίζονται σε εικόνες που έχουν δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη».

Στο οροπέδιο που περιβάλλει το Εθνικό Πάρκο Γέλοουστοουν, το οποίο θεωρείται μια από τις πιο ενεργές γεωθερμικές ζώνες της αμερικανικής ηπείρου, οι σεισμοί είναι πολύ συχνοί, αλλά τις εβδομάδες και τους μήνες πριν από τη δημοσίευση του άρθρου μας, οι σεισμογραφικοί σταθμοί του Πανεπιστημίου της Γιούτα, οι οποίοι παρακολουθούν την υπόγεια γεωλογική δραστηριότητα της περιοχής, δεν κατέγραψαν σημαντικούς σεισμούς (αρχειοθετημένο εδώ).

«Αυτού του είδους οι ιστορίες εμφανίζονται κάθε λίγα χρόνια, πολλά από τα βίντεο που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή δεν είναι καινούργια και δεν έχουν γυριστεί στο Γέλοουστοουν», δήλωσε ο Τζέιμι Φάρελ (αρχειοθετημένο εδώ), καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου της Γιούτα, ο οποίος απέκλεισε την πιθανότητα τα ζώα που εμφανίζονται στις viral εικόνες και στα βίντεο να τρέχουν για να γλιτώσουν από σεισμό.

«Όσον αφορά τη σεισμική δραστηριότητα», δήλωσε ο ειδικός, «δεν παρατηρήσαμε τίποτα ασυνήθιστο στην περιοχή, ούτε ως προς τον αριθμό, ούτε ως προς την ένταση, ούτε ως προς τις τοποθεσίες».

Σχετικά με τη σεισμική και ηφαιστειακή κατάσταση στην περιοχή του Γέλοουστοουν, μπορεί κανείς να διαβάσει μηνιαίες εκθέσεις στην ιστοσελίδα της Γεωλογικής Υπηρεσίας των Ηνωμένων Πολιτειών (USGS), οι οποίες δημοσιεύουν τα αποτελέσματα των αναλύσεων των σεισμικών σταθμών του Πανεπιστημίου της Γιούτα. Αν και τον Ιούνιο του 2025 σημειώθηκαν περίπου εξήντα σεισμοί, ο ισχυρότερος δεν ξεπέρασε σε ένταση τα 2,7 Ρίχτερ, που αντιστοιχεί σε ένα καταγεγραμμένο, αλλά μη αισθητό ή ελαφρώς αισθητό στην επιφάνεια συμβάν (αρχειοθετημένα εδώ και εδώ).

Στιγμιότυπο οθόνης από την ιστοσελίδα του USGS στις 21 Ιουλίου 2025

Επαναλαμβανόμενος πανικός γύρω από το ηφαίστειο του Γέλοουστοουν

Δεν είναι η πρώτη φορά που κυκλοφορεί η ψευδής φήμη ότι τα ζώα στο πάρκο Γέλοουστοουν συμπεριφέρονται ασυνήθιστα και ότι αυτό προμηνύει κάποια καταστροφή. Το 2015, ο ιστότοπος Snopes δημοσίευσε ένα άρθρο στο οποίο επαλήθευε μια παρόμοια φήμη (αρχειοθετημένο εδώ). Το 2014, το AFP αφιέρωσε ένα άρθρο (αρχειοθετημένο εδώ) στο «υπερηφαίστειο» του Γέλοουστοουν, μετά την κυκλοφορία παρόμοιων φημών.

Η εν λόγω ψευδής είδηση βασίζεται συχνά στην επιστημονικά αβάσιμη ιδέα ότι ορισμένα ζώα είναι ικανά να προαισθάνονται τους σεισμούς πολύ πριν από την εμφάνισή τους. Ωστόσο, επιστημονικές μελέτες δεν έχουν επιβεβαιώσει ποτέ μέχρι τώρα ότι τα ζώα είναι ικανά να προειδοποιούν για σεισμούς, όπως εξήγησε ο Δρ. Σεμπάστιαν Χάινζλ, ειδικός σε σεισμικές κινήσεις,  στο AFP σε αυτό το άρθρο στα γαλλικά από το 2023.

Ένα από τα επαναλαμβανόμενα αφηγήματα αφορά την καλντέρα του Γέλοουστοουν, ένα λεγόμενο «υπερηφαίστειο» που βρίσκεται κάτω από το εθνικό πάρκο.

Αυτή η ηφαιστειακή καλντέρα, με διάμετρο δεκάδων χιλιομέτρων, είναι ένα από τα μεγαλύτερα «υπερηφαίστεια» του πλανήτη. Τα περισσότερα από αυτά έχουν πλέον σβήσει, αλλά αυτό δεν ισχύει για την καλντέρα του Γέλοουστοουν, η οποία έχει υποστεί αρκετές ιδιαίτερα ισχυρές υπερ-εκρήξεις, η πιο πρόσφατη εκ των οποίων συνέβη πριν από περίπου 630.000–640.000 χρόνια. Η τελευταία «κανονική» έκρηξη του ηφαιστείου συνέβη πριν από περίπου 70.000 χρόνια, σύμφωνα με την USGS (αρχειοθετημένο εδώ).

Από την ανακάλυψή του τη δεκαετία του 1960, το εντυπωσιακό αυτό γεωλογικό φαινόμενο συνοδεύεται από τον επανεμφανιζόμενο φόβο ότι μπορεί να συμβεί μια νέα «υπερ-έκρηξη» με πιθανώς καταστροφικές συνέπειες, η οποία θα απελευθέρωνε δισεκατομμύρια τόνους τέφρας στην ατμόσφαιρα, θέτοντας σε κίνδυνο την ανθρωπότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι κάτι τέτοιο πρόκειται να συμβεί σύντομα.

«Το Γέλοουστοουν δεν είναι πιο κοντά σε έκρηξη σήμερα από ό,τι ήταν χθες», συνόψισε στο AFP ο Ντέιβιντ Πάιλ, καθηγητής γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, «και το πιο πιθανό είναι ότι δεν θα υπάρξει άλλη υπερ-έκρηξη στη Γη για χιλιάδες χρόνια».

Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;

Επικοινωνήστε μαζί μας

Προηγούμενο άρθρο