Ο Yuval Noah Harari δεν προωθεί ένα σχέδιο ελέγχου, απευθύνει έκκληση

Η ανάρτηση της 15ης Απριλίου με το βίντεο διάρκειας 7 λεπτών περιγράφει τον Χαράρι ως «δεξί χέρι του Schwab στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ» και ως «βασικό σχεδιαστή της Μεγάλης Επανεκκίνησης και ρυθμιστή της ζωής μου και της δικής σας ζωής». «Αν δείξετε σε κάποιον που δεν πιστεύει στις 'συνωμοσιολογίες' αυτό το βίντεο και πάλι δεν καταλάβει τί γίνεται πλέον στον κόσμο, τότε σημαίνει ότι δεν θα καταλάβει ποτέ και μην σπαταλάτε άλλο σάλιο... », αναφέρει η ανάρτηση, η οποία έχει κοινοποιηθεί πάνω από 2.500 φορές.

Το κείμενο στο βίντεο, που ειναι γραμμένο στα αγγλικά, περιγράφει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) ως τον οργανισμό που «εφαρμόζει την παγκόσμια Μεγάλη Επανεκκίνηση». Στο βίντεο ακούμε τον Harari να σχολιάζει θεωρίες συνωμοσίας και μαζικής παρακολούθησης. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται τα σχόλιά του είναι παραπλανητικός. Ο Harari δεν είναι ο συγγραφέας της Μεγάλης Επανέκκινησης και τα σχόλιά του στο Athens Democracy Forum το 2020 περιλαμβάνουν τη γνώμη του σχετικά με την πρόοδο της τεχνολογίας και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το μέλλον της δημοκρατίας.

Image

Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 19/4/2022.

Τι είναι η Μεγάλη Επανεκκίνηση;

The Great Reset είναι ο τίτλος ενός βιβλίου που συνυπογράφουν ο ιδρυτής του WEF, Klaus Schwab, και ο πρώην διευθυντής του WEF, Thierry Malleret, το οποίο δημοσιεύθηκε το 2020. Περιγράφει επίσης μια οικονομική πρωτοβουλία του Φόρουμ για την αναζωογόνηση της παγκόσμιας οικονομίας μετά την κρίση, μεταξύ άλλων με πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά μέσα.

«Η πανδημία αντιπροσωπεύει ένα σπάνιο αλλά μικρό παράθυρο ευκαιρίας για να προβληματιστούμε, να επαναπροσδιορίσουμε και να επαναφέρουμε τον κόσμο μας», αναφέρει ο Schwab στη σελίδα του WEF Great Reset. Ο στόχος είναι να βρεθούν τρόποι για να «ανακάμψουμε από το COVID-19 για να οικοδομήσουμε ένα πιο υγιές, πιο δίκαιο και πιο ευημερές μέλλον», αναφέρει η ιστοσελίδα.

Ο Klaus Schwab ίδρυσε το WEF το 1971 ως διεθνή μη κυβερνητική οργάνωση που φιλοξενεί παγκόσμια φόρουμ για τους παγκόσμιους οικονομικούς, πολιτικούς και επιχειρηματικούς ηγέτες.

Image

Ο Klaus Schwab στις τηλεδιασκέψεις του Νταβός στην έδρα του WEF στο Cologny κοντά στη Γενεύη στις 17 Ιανουαρίου 2022. ( AFP / FABRICE COFFRINI)

Αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας υποστηρίζουν ότι ο Schwab και η πρωτοβουλία του για τη Μεγάλη Επανεκκίνηση αποτελούν μέρος ενός σχεδίου κάποιων παγκόσμιων ηγετών να χρησιμοποιήσουν την πανδημία του Covid-19 για να αυξήσουν τη δική τους δύναμη και να ελέγξουν τον παγκόσμιο πληθυσμό. Τέτοιοι ισχυρισμοί έχουν διαψευστεί από το AFP της Νέας Ζηλανδίας το 2021 για παράδειγμα, καθώς και από το BBC ή τη γαλλική εφημερίδα Le Monde.

Ποιος είναι ο Harari;

Ο καθηγητής Yuval Noah Harari είναι ιστορικός και φιλόσοφος και συγγραφέας του μπεστ σέλερ «Sapiens: Μια σύντομη ιστορία του ανθρώπου» (2015). Τα βιβλία του έχουν πουλήσει πάνω από 35 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και έχουν μεταφραστεί σε 65 γλώσσες, σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του.

Θεωρείται σοβαρός σχολιαστής της ιστορίας, της εξέλιξης και του μέλλοντος της ανθρωπότητας και διατηρεί ένα υψηλό προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα, και ιδιαίτερα στις σελίδες του στο Facebook και στο Twitter, όπου αναρτώνται οι παρεμβάσεις και οι αναλύσεις του. Συνεντεύξεις του δημοσιεύονται τακτικά σε καθιερωμένα μέσα ενημέρωσης, όπως για παράδειγμα στους New York Times, στους Financial Times ή στην Καθημερινή.

Μια αναζήτηση στον ιστότοπο του WEF δείχνει ότι έχει προσκληθεί δύο φορές στο φόρουμ του στο Νταβός, το 2018 και το 2020, όταν απηύθυνε προειδοποιητική έκκληση για τις υπαρξιακές απειλές της ανθρωπότητας από τον πυρηνικό πόλεμο, την οικολογική κατάρρευση και την τεχνολογική αναστάτωση.

Μια αναζήτηση σε μια ηλεκτρονική έκδοση του βιβλίου του Schwab «COVID-19: The Great Reset» βρίσκει μόνο μία αναφορά στον Harari, στη σελίδα 67, όπου προειδοποιεί για την παρακολούθηση από μια υποθετική κυβέρνηση. Το απόσπασμά του προέρχεται από ένα άρθρο που έγραψε για τους Financial Times το 2020 σχετικά με την πανδημία και τις τεχνολογίες επιτήρησης, καθώς και τον κίνδυνο που μπορούν να δημιουργήσουν αν χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά.

Αυτό δείχνει ότι δεν έχει σημαντική ανάμειξη στην πρωτοβουλία του WEF.

Τι είπε στο βίντεο της Αθήνας;

Για να επιβεβαιώσουμε τα σχόλια του Χαράρι στο επτάλεπτο βίντεο που κυκλοφορεί στο Facebook, αναζητήσαμε ολόκληρη τη συζήτηση και τη βρήκαμε αναρτημένη στο προφίλ του ίδιου του ιστορικού στο Youtube. Ολόκληρη η 50λεπτη συζήτηση ήταν μια από τις συνεδριάσεις του Athens Democracy Forum το 2020. Εκείνη τη χρονιά το θέμα ήταν «η επανεφεύρεση της δημοκρατίας» στη σκιά της πανδημίας.

Αφού εξετάσαμε ολόκληρη τη συζήτηση του πάνελ, εντοπίσαμε τρία αποσπάσματα που χρησιμοποιήθηκαν στη σύντομη έκδοση που επισυνάπτεται στις παραπλανητικές αναρτήσεις στο Facebook. Τα αποσπάσματα αυτά είναι οι απαντήσεις του Harari σε ερωτήσεις που έθεσε ο συντονιστής της συζήτησης, Αλέξης Παπαχελάς.

Το πρώτο απόσπασμα προέρχεται από μια συζήτηση σχετικά με την παραπληροφόρηση και τις θεωρίες συνωμοσίας. Ο Παπαχελάς ρωτάει τον Harari αν η πίστη στις θεωρίες συνωμοσίας και η δυσπιστία απέναντι στο σύστημα ήταν ένα «είδος εκδίκησης» για τους ανθρώπους που αισθάνονται «άχρηστοι» λόγω της προόδου της τεχνολογίας. Αυτό είναι ένα ζήτημα με το οποίο ο Harari έχει ήδη ασχοληθεί.

Στην απάντησή του στο χρονικό σημείο 8:00 έως 10:27, ο Harari είπε: «Ο λόγος που οι θεωρίες συνωμοσίας είναι τόσο ελκυστικές σε όλη την ιστορία είναι κυρίως ότι είναι απλές και κολακευτικές. Το πρόβλημα με την αλήθεια, συνήθως, είναι ότι η αλήθεια είναι περίπλοκη και οδυνηρή.»

Ως εκ τούτου, είναι πολύ πιο εύκολο να πιστέψουμε σε μια θεωρία συνωμοσίας ότι ο ιός Covid-19 κατασκευάστηκε από «δισεκατομμυριούχους» για να κατακτήσουν τον κόσμο, παρά να κατανοήσουμε την επιστημονική πολυπλοκότητα ενός ιού, είπε. Πρόκειται για αναφορά σε μια αβάσιμη θεωρία συνωμοσίας που υποστηρίζει ότι οι ελίτ αυτού του κόσμου δημιούργησαν την πανδημία Covid-19 με σκοπό να επιβάλουν ελέγχους στους πληθυσμούς.

Παρουσιασμένη εκτός πλαισίου στο επτάλεπτο βίντεο, η δήλωση του Harari θα μπορούσε να εκληφθεί ότι προβάλλει και υποστηρίζει αυτό το συνωμοσιολογικό σχέδιο.

Το δεύτερο απόσπασμα προέρχεται από στο χρονικό σημείο 30:14 έως 35:52 του πλήρους βίντεο όπου ο Harari απαντάει στην ερώτηση: «Yuval, μιλήσατε για την κρίση του Covid ως μια στιγμή καμπής όσον αφορά την παρακολούθηση. Εξηγήστε μας τους φόβους σας, τις ανησυχίες σας σχετικά με αυτό και πώς θα το αντιμετωπίζατε;»

Σχολιάζοντας την πρόοδο της τεχνολογίας στην επιτήρηση, ο Harari λέει: «Δεν είμαι κατά της παρακολούθησης, αλλά το ερώτημα είναι ποιος την κάνει και πώς». Στη σύντομη εκδοχή στην ανάρτηση του Facebook παρουσιάζεται χωρίς την σχετική ερώτηση και το σχόλιο αυτό θα μπορούσε να εκληφθεί ότι υποστηρίζει ολόψυχα την επιτήρηση. Ωστόσο, απλώς προειδοποιεί ότι «αν την παραχωρήσετε στις υπηρεσίες ασφαλείας, αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο».

Ο ιστορικός ολοκληρώνει τις παρατηρήσεις του διευκρινίζοντας ότι οι σημερινές τεχνολογίες, κακώς χρησιμοποιούμενες, μπορούν να αποτελέσουν εργαλεία απόλυτης παρακολούθησης. Αν «δεν χρειάζεσαι ανθρώπινους πράκτορες ή ανθρώπινους αναλυτές, έχεις απλώς πολλούς αισθητήρες και μια τεχνητή νοημοσύνη που τα αναλύει και αυτό είναι όλο, έχεις το χειρότερο αυταρχικό καθεστώς στην ιστορία», εξηγεί.

Τέλος, ο Παπαχελάς ρωτάει: «Yuval, ποιο είναι το ιδανικό σου για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, με πρακτικούς τρόπους;»

Στην απάντησή του στο χρονικό σημείο από 47:29 έως 49:07, ο Harari δίνει δύο δυνατότητες για την υπεράσπιση της δημοκρατίας εν μέσω τεχνολογικών και ψηφιακών εξελίξεων στην επιτήρηση και τον έλεγχο. Εδώ προωθεί την ανάπτυξη «ενός (λογισμικού) antivirus για το ανθρώπινο μυαλό (...) που θα προστατεύει από το χακάρισμα, όπως γίνεται στους υπολογιστές». Αυτό θα πρέπει να προστατεύει το άτομο και όχι «μεγάλες εταιρείες όπως η Microsoft, η Google ή η Baidu», λέει.

Υπερασπίζεται έτσι μια προστασία του ατόμου από την παρακολούθηση και όχι ένα μέσο ελέγχου, όπως φαίνεται από την ανάρτηση στο Facebook.

Ο Αλέξης Παπαχελάς πήρε συνέντευξη από τον Ισραηλινό ιστορικό για την εφημερίδα Καθημερινή, που δημοσιέυτηκε στις 4 Οκτωβρίου 2020, δηλαδή την ίδια ημερομηνία με το 50λεπτο βίντεο στο YouTube. Ορισμένες από τις ερωτήσεις του στον Harari αφορούσαν το ίδιο θέμα και ο ιστορικός απάντησε με τα ίδια λόγια όπως στο Forum.