Αυτό το βίντεο δεν δείχνει «σκηνοθετημένη» σφαγή στην Ουκρανία αλλά μια διαμαρτυρία στην Πράγα

Ο ισχυρισμός που συνοδεύει το βίντεο που αναρτήθηκε στο Facebook στις 6 Απριλίου έχει ως εξής: «Σας παρουσιάζω ένα βίντεο από τη σκηνή που αναφέρουν τα μέσα ενημέρωσης με τους 1000 νεκρούς που λέει ο Ζελένσκι ότι βρίσκονται στους δρόμους... Ξέρετε, η Ουκρανία έχει γίνει μια χώρα παραγωγής HOLLYWOOD ΣΚΗΝΩΝ με πρωταγωνιστή τον ναρκομανή Zelensky...»

Μια δεύτερη ανάρτηση στο Facebook με τον ίδιο ισχυρισμό δημοσιεύτηκε στη σελίδα μιας κυπριακής ομάδας. Και οι δύο δημοσιεύσεις έχουν περισσότερες από 170 κοινοποιήσεις.

Ωστόσο, η εν λόγω δήλωση είναι ψευδής. Το βίντεο δεν γυρίστηκε στην Ουκρανία, αλλά στην Πράγα. Ήταν μέρος μιας διαμαρτυρίας ακτιβιστών για το κλίμα μπροστά από το Γραφείο της Κυβέρνησης της Τσεχικής Δημοκρατίας.

Image

Στιγμιότυπο της ανάρτησης στο Facebook με τον ψευδή ισχυρισμό. Λήψη εικόνας: 13/04/2022.

Η εικόνα εντοπίστηκε στην Πράγα, Τσεχία

Για τον γεωγραφικό εντοπισμό του συμβάντος, επικεντρωθήκαμε πρώτα στα οπτικά στοιχεία που ήταν διαθέσιμα στο βίντεο. Για παράδειγμα, στο χρονικό σημείο 0:45 του βίντεο, ένας αστυνομικός εμφανίζεται στην εικόνα. Η λέξη «POLICIE» είναι γραμμένη στο γιλέκο του, όπως φαίνεται παρακάτω.

Image

Στιγμιότυπο από το βίντεο (0:45). Λήψη εικόνας: 13/04/2022. Ο κόκκινος κύκλος προστέθηκε από το AFP.

Μια αναζήτηση στο διαδίκτυο δείχνει ότι «POLICIE» σημαίνει «αστυνομία» στα τσεχικά. Η ίδια λέξη αναγράφεται στο σήμα της τσεχικής αστυνομίας, το οποίο είναι ορατό στον επίσημο ιστότοπό της. Στην παρακάτω εικόνα της φωτογραφίας του AFP που δείχνει αστυνομικούς της Τσεχίας να ελέγχουν έγγραφα Ουκρανών προσφύγων, η λέξη «POLICIE» είναι επίσης γραμμένη στα γιλέκα τους.

Image

Ουκρανοί πρόσφυγες στέκονται στην ουρά για να καταθέσουν αίτηση για άδεια παραμονής στην αστυνομία της Πράγας στις 2 Μαρτίου 2022. ( AFP / MICHAL CIZEK)

Στη συνέχεια πραγματοποιήσαμε μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας χρησιμοποιώντας βασικές εικόνες από το βίντεο και διαπιστώσαμε ότι το βίντεο κοινοποιήθηκε επίσης στον επίσημο λογαριασμό Twitter του ουκρανικού κοινοβουλίου στις 6 Απριλίου. Η πρωτεύουσα της Τσεχίας, η Πράγα, είναι ένα από τα hashtags που αναφέρονται στο tweet.

Διαπιστώσαμε επίσης ότι το τσεχικό διαδικτυακό μέσο ενημέρωσης, Refresher, κοινοποίησε το βίντεο σε άρθρο του την ίδια ημέρα. Μια μετάφραση από τον δημοσιογράφο του AFP στην Πράγα επιβεβαίωσε ότι το άρθρο αναφέρει ότι «τέσσερις διαδηλωτές απέκλεισαν και τις δύο λωρίδες του δρόμου και την πίστα του τραμ κοντά στο κυβερνητικό γραφείο στην προκυμαία Edvard Beneš περίπου μετά τις 11 π.μ».

Με βάση αυτές τις πληροφορίες, εστιάσαμε και πάλι στις γεωγραφικές λεπτομέρειες του βίντεο, για να εξακριβώσουμε αν πράγματι πρόκειται για τον δρόμο Edvard Beneš Quay κοντά στο Γραφείο της Κυβέρνησης της Τσεχίας.

Με ένα συνδυασμό αναζήτησης με τσεχικές λέξεις-κλειδιά όπως «Úřad vlády ČR» (Γραφείο της Κυβέρνησης της Τσεχικής Δημοκρατίας) και αναζήτησης στους χάρτες Google καταφέραμε να εντοπίσουμε τον δρόμο στην Πράγα.

Η εξερεύνηση του δρόμου στο Google Maps επιβεβαίωσε ότι ταίριαζε με τις σκηνές από το βίντεο. Στα δύο παρακάτω στιγμιότυπα οθόνης, που ελήφθησαν στο 0:39 (δεξιά) και στο 0:35 (αριστερά) του βίντεο, έχουμε κυκλώσει με κόκκινο χρώμα τέσσερα στοιχεία που ταιριάζουν με την άποψη του Google Street view.

Image

Στιγμιότυπα από το βίντεο που αναρτήθηκε στην ανάρτηση στο Facebook με τον ψευδή ισχυρισμό. Λήψη εικόνας στις 13/4/2022. Οι κόκκινοι αριθμημένοι κύκλοι προστέθηκαν από το AFP.

Image

Στιγμιότυπο του Google Street view στην Πράγα, στον δρόμο της Edvard Beneš Quay, μπροστά από το Γραφείο της Κυβέρνησης της Τσεχικής Δημοκρατίας. Λήψη εικόνας: 13/04/2022.

Τα στοιχεία είναι ο τοίχος του κτιρίου (κύκλος 1), το πεζοδρόμιο (κύκλος 2) καθώς και οι γραμμές του τραμ (κύκλος 3) και το σπίτι στην κορυφή του λόφου (κύκλος 4).

Αυτό επιβεβαιώνει ότι το βίντεο δεν γυρίστηκε στην Ουκρανία, αλλά στην Πράγα, μπροστά από το Γραφείο της Κυβέρνησης της Τσεχίας (Úřad vlády ČR), στο δρόμο της Edvard Beneš Quay (nábřeží Edvarda Beneše).

Διαμαρτυρία ακτιβιστών για το κλίμα

Στο ίδιο άρθρο του Refresher αναφέρεται ότι η διαμαρτυρία έγινε από ακτιβιστές του κλίματος από την ομάδα Extinction Rebellion Prague. «Στο δρόμο, οι οικο-ακτιβιστές της Πράγας παρίσταναν τα θύματα της ρωσικής επίθεσης στην Μπούχα της Ουκρανίας. Ένας ακτιβιστής παραλίγο να χτυπηθεί από αυτοκίνητο», αναφέρει το άρθρο.

Οι ακτιβιστές στο βίντεο έχουν τα χέρια τους δεμένα πίσω από την πλάτη τους με τρόπο παρόμοιο με κάποια από τα πτώματα που βρέθηκαν στην Μπούτσα, βορειοδυτικά του Κιέβου, στις αρχές Απριλίου.

ΕΜΦΆΝΙΣΗ ΑΠΌΚΡΥΨΗ

Προειδοποίηση περιεχομένου

ΕΜΦΆΝΙΣΗ

Image

Στιγμιότυπο από το βίντεο που αναρτήθηκε στη δημοσίευση στο Facebook με τον ψευδή ισχυρισμό (0:06). Λήψη εικόνας: 13/04/2022. Ο κόκκινος κύκλος προστέθηκε από το AFP.

ΑΠΌΚΡΥΨΗ

---

Image

Το πτώμα ενός άνδρα, με τα χέρια δεμένα στην πλάτη, βρίσκεται σε έναν δρόμο στην Bucha, βορειοδυτικά της πρωτεύουσας Κίεβο, στις 2 Απριλίου 2022. ( AFP / RONALDO SCHEMIDT)

 

Ένα άλλο άρθρο από το τσεχικό μέσο Echo24.cz με ημερομηνία 8 Απριλίου αναφέρει επίσης το γεγονός της 6ης Απριλίου. Η πρώτη εικόνα του άρθρου είναι στο ίδιο σημείο όπου τραβήχτηκε το βίντεο. Το άρθρο αναφέρει ότι υπήρξαν και άλλες διαδηλώσεις υπό την ηγεσία ακτιβιστών του Extinction Rebellion στην τσεχική πρωτεύουσα. Η δράση ζητούσε τη μείωση της κατανάλωσης ρωσικού φυσικού αερίου για να βοηθηθεί η Ουκρανία, αναφέρει το δημοσίευμα.

Η επίσημη σελίδα του Extinction Rebellion στην Τσεχία δείχνει ότι η διαδήλωση μπροστά από το κυβερνητικό γραφείο στην Πράγα ήταν μέρος της εκστρατείας τους «3 βαθμοί για την Ουκρανία» που διαρκεί από τις 29 Μαρτίου έως τις 26 Απριλίου 2022. Άλλες δράσεις έχουν πραγματοποιηθεί σε όλη την τσεχική πρωτεύουσα, συμπεριλαμβανομένης μιας στις 10 Απριλίου 2022, όπως φαίνεται σε αυτό το βίντεο στη σελίδα της ομάδας στο Facebook.

Το βίντεο από τη δράση τους στις 6 Απριλίου βρίσκεται επίσης στη σελίδα τους στο Facebook. Είναι το ίδιο βίντεο που κυκλοφορεί στο Facebook με τον ψευδή ισχυρισμό ότι δείχνει ότι οι εκτελέσεις στην Ουκρανία είναι σκηνοθετημένες από ηθοποιούς.

Ο ψευδής ισχυρισμός στο Facebook χαρακτηρίζει επίσης τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι "ναρκομανή". Αυτό ανέφεραν και παλαιότερες αναρτήσεις στο Facebook, όπως εδώ, που δείχνουν τον Ουκρανό πρόεδρο σε συνέντευξη όπου υποτίθεται ότι "έκανε χρήση ναρκωτικών". Όμως ο ισχυρισμός αυτός ήταν ψευδής, όπως απέδειξε το AFP Ελλάδα.

Οι δολοφονίες της Μπούτσα στην Ουκρανία

Μετά την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από την περιοχή της ουκρανικής πρωτεύουσας Κίεβο, εκατοντάδες άνθρωποι βρέθηκαν νεκροί στους δρόμους των γύρω πόλεων, όπως στην Μπούτσα. Η Ουκρανία κατηγορεί τη Ρωσία για διάπραξη εγκλημάτων πολέμου, ενώ το Κρεμλίνο απαντά ότι ο ρωσικός στρατός δεν ευθύνεται. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, έχουν καταδικάσει τα εγκλήματα αυτά στην Ουκρανία και έχουν εκδώσει νέες κυρώσεις κατά της Μόσχας.

Ψευδείς πληροφορίες σχετικά με τη σφαγή αυτή, συμπεριλαμβανομένων ισχυρισμών ότι ήταν σκηνοθετημένη, κυκλοφόρησαν επίσης ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα, τις οποίες το AFP επαλήθευσε και διέψευσε.