Αυτά τα άρματα μάχης κατευθύνονται προς τη δυτική Φινλανδία για στρατιωτική άσκηση, όχι προς τα ρωσικά σύνορα

Στις αρχές Μαΐου 2022 κυκλοφόρησε στα κοινωνικά δίκτυα ένα βίντεο που δείχνει άρματα μάχης να μεταφέρονται πάνω σε ένα τρένο. Πολλοί χρήστες έχουν κοινοποιήσει το εν λόγω βίντεο, ισχυριζόμενοι πως η Φινλανδία στέλνει άρματα και εξοπλισμό στα σύνορά της με τη Ρωσία. Ωστόσο, αυτό είναι ψευδές. Ο φινλανδικός στρατός είπε στο AFP ότι η μεταφορά αυτή αποτελεί τμήμα ετήσιας άσκησης που ήταν ήδη προγραμματισμένη πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ τα άρματα στο βίντεο μεταφέρονται προς τα δυτικά της χώρας, και όχι προς τα σύνορα με τη Ρωσία.

Αρκετοί χρήστες του Facebook (εδώ, εδώ) και του Twitter (εδώ, εδώ) μοιράστηκαν στις αρχές Μαΐου το βίντεο που δέιχνει άρματα μάχης που μεταφέρονται πάνω σε ένα τρένο. Στην περιγραφή μίας εκ των αναρτήσεων διαβάζουμε: «Η Φινλανδία μεταφέρει στρατιωτικό εξοπλισμό στα σύνορα με τη Ρωσία».

Τα σχόλια κάτω από τις δημοσιεύσεις δείχνουν πως οι περισότεροι χρήστες πιστεύουν πως η Φινλανδία όντως μετακινεί στρατιωτικό υλικό στα ανατολικά της σύνορα, προετοιμαζόμενη για μια σύγκρουση με τη Ρωσία.

Στα 21 δευτερόλεπτα από την αρχή του βίντεο, ακούγεται μια φωνή να λέει στα φινλανδικά: «Θα υπάρχει κόσμος σύντομα στα ανατολικά σύνορα».

Μία ανάρτηση με τον ψευδή ισχυρισμό στο Facebook. Λήψη εικόνας: 17/05/2022

Το ίδιο βίντεο με παρόμοιους ισχυρισμούς έχει κοινοποιηθεί εκατοντάδες φορές και σε άλλες γλώσσες, όπως τα γερμανικά, τα πολωνικά και τα φινλανδικά.

Οι ισχυρισμοί σχετικά με τη μεταφορά στρατιωτικού εξοπλισμού στα ρωσικά σύνορα κοινοποιήθηκαν επίσης σε ρωσόφωνους ιστότοπους όπως το Novostivl και το Avia.pro.

Η εισβολή ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου 2022 ώθησε τη Σουηδία και τη Φινλανδία να καταθέσουν αίτημα για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει πει επανειλημμένα πως η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς ήταν ένας από τους λόγους για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η κοινοποίηση του επίμαχου βίντεο με τον παραπλανητικό ισχυρισμό ότι τα φινλανδικά άρματα μάχης μεταφέρονται στα σύνορα Φινλανδίας-Ρωσίας έγινε σε αυτό το πλαίσιο.

Το AFP αναζήτησε σε όλες τις γλώσσες το συγκεκριμένο βίντεο στο διαδίκτυο και βρήκε την παλαιότερη χρήση του σε ένα δημοσίευμα στο Telegram, με ημερομηνία 3 Μαΐου 2022. Το βίντεο δημοσίευσε ένας λογαριασμός με το όνομα BelVestnik, συνοδεύοντάς το με ένα κείμενο στα ρωσικά. Το μήνυμα αυτό βρέθηκε διαβάζοντας το όνομα του λογαριασμού που είναι ορατό στο βίντεο σε κάποιες από τις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα, όπως εδώ.

Στις 15 Μαΐου, η Φινλανδή πρωθυπουργός Sanna Marin και ο πρόεδρος της χώρας Sauli Niinistö ανακοίνωσαν πως η Φινλανδία θα καταθέσει επίσημο αίτημα για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Οι χώρες-μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, με εξαίρεση την Τουρκία, έχουν ταχθεί υπέρ της ένταξης της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.

Η Μόσχα αντέδρασε σε αυτήν την εξέλιξη, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να λέει στις 16 Μαΐου πως «η επέκταση [του ΝΑΤΟ] σε αυτές τις χώρες δεν συνιστά άμεση απειλή» για τη Ρωσία, αλλά η «επέκταση στρατιωτικών υποδομών σε αυτά τα εδάφη θα προκαλέσει σίγουρα την αντίδρασή μας».

Τι δείχνει το βίντεο;

Το βίντεο δείχνει ένα τρένο που μεταφέρει άρματα μάχης, αλλά δεν δίνει ημερομηνία ή ακριβή τοποθεσία.

Ωστόσο, η έρευνα διασταύρωσης της πληροφορίας από το πρακτορείο ειδήσεων dpa δίνει την ακριβή τοποθεσία της λήψης του βίντεο στο Tampere. Το AFP μπόρεσε επίσης να εντοπίσει την τοποθεσία όπου τραβήχτηκε το βίντεο στα βορειοδυτικά της φιλανδικής πόλης.

Στο βίντεο, το χαρακτηριστικό παρατηρητήριο Näsinneula φαίνεται στο φόντο.

Στιγμιότυπο από το βίντεο, στο οποίο διακρίνεται το παρατηρητήριο Näsinneula. Το κόκκινο πλαίσιο προστέθηκε από το AFP. Λήψη εικόνας: 12/5/2022

Επιπλέον, δίπλα στις γραμμές διακρίνεται μια λευκή πολυκατοικία με διπλά μπαλκόνια και ένα κόκκινο φουγάρο στα δεξιά. Η σιδηροδρομική γραμμή οριοθετείται από μία γκρι μεταλλική περίφραξη.

Το τρένο περνάει από μπροστά από το φουγάρο κινούμενο προς τα δυτικά της χώρας και όχι προς τα ανατολικά, όπως ισχυρίζονται οι παραπλανητικές αναρτήσεις που λένε πως τα άρματα κατευθύνονται προς τα σύνορα Φινλανδίας-Ρωσίας.

Σύγκριση μεταξύ στιγμιότυπου από το βίντεο που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (αριστερά) και εικόνας από το Google Street View (δεξιά). Λήψη εικόνων: 12/05/2022

Τα ειδησεογραφικά πρακτορεία AP και Reuters ασχολήθηκαν επίσης με το βίντεο σε άρθρα επαλήθευσης που δημοσιεύθηκαν στις 4 και 5 Μαΐου, ενώ η κρατική ραδιοτηλεόραση της Φινλανδίας έγραψε σχετικά στα φινλανδικά και στα ρωσικά, στις 4 και 5 Μαΐου αντίστοιχα. Αντίστοιχη δουλειά δημοσίευσε το Euronews στις 6 Μαΐου. Τα εν λόγω μέσα ενημέρωσης αναφέρουν πως η μεταφορά των αρμάτων έγινε στο πλαίσιο της στρατιωτικής άσκησης Arrow 22.

Φωτογράφος του AFP βρέθηκε στη συγκεκριμένη στρατιωτική άσκηση στο Niinisalo της δυτικής Φινλανδίας στις 4 Μαΐου και τράβηξε φωτογραφίες, οι οποίες δημοσιεύθηκαν στο Twitter την επόμενη ημέρα. Στην άσκηση συμμετείχαν στρατιωτικά τμήματα από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Λετονία, την Εσθονία και τις ΗΠΑ.

Ο Veli-Pekka Kivimäki, καθηγητής που ειδικεύεται σε τεχνικές GEOINT (γεωγραφική πληροφόρηση) OSINT (πληροφόρηση από πηγές ανοιχτού κώδικα) στη σχολή Krieger του πανεπιστημίου Johns Hopkins στις ΗΠΑ, έγραψε στο Twitter στις 3 Μαΐου: «Αν δείτε ένα βίντεο με άρματα μάχης να κινούνται σε τρένα στη Φινλανδία, είναι επειδή υπάρχει μια τακτικά προγραμματισμένη, ανακοινωμένη άσκηση αρμάτων μάχης (Arrow 22)».

Στην ανάρτησή του, ο Kivimäki παρέθεσε ένα tweet του φινλανδικού στρατού με ημερομηνία δημοσίευσης τις 2 Μαΐου 2022, στο οποίο ανακοινώνεται η έναρξη της στρατιωτικής άσκησης. Στο παρατιθέμενο tweet στα φιλανδικά, τα τανκς φαίνονται πάνω στα τρένα.

Μια ετήσια στρατιωτική άσκηση προγραμματισμένη πριν την εισβολή στην Ουκρανία

Το AFP έστειλε το βίντεο που παρατίθεται στις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα στις Φινλανδικές Ένοπλες Δυνάμεις θέτοντας ερωτήματα για την εγκυρότητα του ισχυρισμού. Στις 10 Μαΐου 2022, ο εκπρόσωπος τύπου Henrik Gahmberg έγραψε: «Τα άρματα μάχης που μεταφέρονται στο βίντεο είναι καθ' οδόν προς την άσκηση Arrow 22, που βρίσκεται σε εξέλιξη. Το Arrow είναι μια ετήσια τεχνική άσκηση, αλλά δεν έχει διεξαχθεί από το 2019 λόγω της πανδημίας της Covid-19». Ο ίδιος πρόσθεσε: «Είχε προγραμματιστεί πολύ πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και δεν έχει καμία σχέση με αυτόν».

Το AFP βρήκε στοιχεία για την ετήσια διεξαγωγή της συγκεκριμένης άσκησης. Ο φινλανδικός στρατός ανακοίνωσε την πραγματοποίηση της άσκησης «Arrow 19» κατά το διάστημα 6-17 Μαΐου 2019 σε σχετικό δελτίο τύπου. Διεθνή και φινλανδικά μέσα ενημέρωσης έγραψαν για τη συγκεκριμένη άσκηση εδώ, εδώ και εδώ. Η άσκηση Arrow πραγματοποιήθηκε επίσης το 2018 και το 2017.

Ένα πρόσφατο δελτίο τύπου του Φινλανδικού Στρατού από τις 14 Απριλίου 2022 αναφέρει ότι στη φετινή άσκηση σχεδιάζεται να συμμετέχουν περίπου 3.400 στρατιώτες και 450 στρατιωτικά οχήματα. Μέρη των μονάδων θα μεταφερθούν στο Niinisalo και στο γειτονικό Kankaanpää μεταξύ 26 Απριλίου και 2 Μαΐου. Και οι δύο αυτές περιοχές βρίσκονται βορειοδυτικά του Τάμπερε. «Τα ερπυστριοφόρα οχήματα θα μεταφερθούν στην περιοχή εκπαίδευσης μέσω σιδηρόδρομου και μεταφορείς εξοπλισμού. Καθ' οδόν, τα μέσα μεταφοράς μπορεί να επιβραδύνουν την κυκλοφορία και περιστασιακά να προκαλέσουν κυκλοφοριακή συμφόρηση», προσθέτει.

Ο εκπρόσωπος τύπου Henrik Gahmberg είπε επίσης για το βίντεο: «Τα τανκς μεταφέρθηκαν από την ταξιαρχία τεθωρακισμένων στην Parola, έξω από την Hämeenlinna, στο πεδίο βολής και εκπαίδευσης Niinisalo κοντά στην πόλη Kankaanpää». Το Parola βρίσκεται νοτιοανατολικά του Τάμπερε. Σύμφωνα με τους Χάρτες Google, ο σιδηρόδρομος διέρχεται από το Τάμπερε και προς την αντίθετη κατεύθυνση από τα ρωσικά σύνορα, τα οποία είναι περίπου 270 χιλιόμετρα από το σημείο που τραβήχτηκε το βίντεο.

Ο Gahmberg έγραψε, τέλος, στο AFP: «Δεν έχουν υπάρχει μεταφορές υλικού προς τα ρωσικά σύνορα! Δεν υπάρχει άμεση στρατιωτική απειλή για τη Φινλανδία».