Αδιάσειστα στοιχεία αποδεικνύουν το ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα στην κλιματική αλλαγή, σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς που προβάλλονται σε αυτήν τη συνέντευξη

Το βίντεο, πάνω από το οποίο υπάρχει ένα κείμενο που γράφει «Κλιματική αλλαγή δεν υπάρχει, ψέματα μας λένε», κοινοποιήθηκε περισσότερες από 3.000 φορές στο Facebook (δύο αναρτήσεις εδώ και εδώ) στις αρχές Αυγούστου 2022. Το βίντεο φαίνεται να προέρχεται από έναν λογαριασμό στο TikTok με το όνομα tseros69. Ωστόσο, το βίντεο είναι στην πραγματικότητα παλαιότερο και προβλήθηκε στον τοπικό τηλεοπτικό σταθμό Κρήτη TV τον Ιούλιο του 2019. Η πλήρης συνέντευξη του Αντώνη Φώσκολου στον δημοσιογράφο Γιώργο Σαχίνη, η οποία διαρκεί 1 ώρα και 40 λεπτά, αναρτήθηκε στο YouTube στις 12 Ιουλίου 2019. Σε αυτήν, ο καθηγητής του τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων στο Πολυτεχνείο της Κρήτης, διατυπώνει διάφορους ψευδείς και ανακριβείς ισχυρισμούς σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Σε αντίθεση με το κείμενο που έχει προστεθεί στο βίντεο, ο Φώσκολος δεν αρνείται ότι το κλίμα της Γης αλλάζει, αλλά αμφισβητεί το ρόλο της ανθρώπινης δραστηριότητας στη διαδικασία αυτή.

Image

Ανάρτηση στο Facebook με το βίντεο με τους ψευδείς ισχυρισμούς. Λήψη εικόνας: 09/08/2022

Image

Ανάρτηση στο Facebook με το βίντεο με τους ψευδείς ισχυρισμούς. Λήψη εικόνας: 09/08/2022

 

Ειδικότερα, ο Φώσκολος ισχυρίζεται ότι η κλιματική αλλαγή ξεκίνησε το 1978 από τη Μάργκαρετ Θάτσερ, ότι οι υδρατμοί αποτελούν το 95% των αερίων του θερμοκηπίου, ότι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και το μεθάνιο (CH4) δεν παίζουν σημαντικό ρόλο στην υπερθέρμανση του πλανήτη, ότι οι διαρροές μεθανίου στα ύδατα αυξάνουν τους πληθυσμούς των ψαριών, ότι οι πάγοι της Γης δεν πρόκειται να λιώσουν και ότι η κύρια αιτία της κλιματικής αλλαγής είναι η κοσμική ακτινοβολία.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ δεν «δημιούργησε» την κλιματική αλλαγή

Στο 0:41 του βίντεο, ο Φώσκολος λέει ότι η κλιματική αλλαγή «ξεκίνησε το 1978 από τη Μάργκαρετ Θάτσερ». Ο Φώσκολος συνεχίζει, λέγοντας ότι αυτό ήταν μια απάντηση στο «πρόβλημα» που είχε η Θάτσερ με τους ανθρακωρύχους. «Πάει αυτή λοιπόν και παίρνει χρήματα πολλά, πάει στους επιστήμονες και τους λέει: "πάρτε τόσα χρήματα, αποδείξτε ότι το διοξείδιο του άνθρακος που βγαίνει από το κάρβουνο καταστρέφει την ατμόσφαιρα". Και τα πήρανε και δείξανε ψεύδη», προσθέτει.

Ο Φώσκολος δεν παρουσιάζει καμία απόδειξη για τα λεγόμενα του, ενώ ο ισχυρισμός είναι ιστορικά αβάσιμος. Πρώτον, η Μάργκαρετ Θάτσερ δεν ήταν πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου το 1978, αλλά αρχηγός της αντιπολίτευσης. Εξελέγη πρωθυπουργός την επόμενη χρονιά (1979). Το «πρόλημα με τους ανθρακωρύχους» που λέει ο Φώσκολος αναφέρεται πιθανότατα στην απεργία των ανθρακωρύχων του 1984-85, η οποία έλαβε χώρα 6 χρόνια μετά το 1978.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ προειδοποίησε πράγματι για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος στα τέλη της δεκαετίας του 1980, με ομιλίες όπως αυτή στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1989. Όπως επισήμανε ο Robert Saunders, λέκτορας Σύγχρονης Βρετανικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου, σε επικοινωνία μέσω email με το AFP στις 9 Αυγούστου, αυτό έγινε «πολύ μετά την ήττα των ανθρακωρύχων το 1984-85». Κατά τα χρόνια μετά τις συγκρούσεις με τους ανθρακωρύχους, η Θάτσερ «πείστηκε για τον κίνδυνο που διατρέχει το στρώμα του όζοντος από τους χλωροφθοράνθρακες/CFC (που χρησιμοποιούνται κυρίως ως αερολύματα και ψυκτικά μέσα)» και «προώθησε τη διεθνή δράση για τον περιορισμό της χρήσης των CFC», πρόσθεσε ο Saunders και διευκρίνισε: «τίποτα από αυτά δε σχετίζεται με την εξόρυξη άνθρακα, ένα θέμα συζητούνταν σπάνια σε σχέση με τις εκπομπές». Ο Saunders χαρακτήρισε τον ισχυρισμό του Φώσκολου «πλήρη ανοησία».

Επιπλέον, αν και αληθεύει πως η Θάτσερ είχε υποστηρίξει την λήψη μέτρων για το περιβάλλον στα τέλη της δεκαετίας του 1980, υπάρχουν ενδείξεις ότι μετά την αποχώρησή της από την εξουσία έγινε πολύ πιο επιφυλακτική στο θέμα αυτό. Το 2002 φέρεται να επέκρινε τα «δαπανηρά και οικονομικά επιζήμια» σχέδια για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και προειδοποίησε ότι η κλιματική αλλαγή «παρέχει μια θαυμάσια δικαιολογία για έναν παγκόσμιο, υπερεθνικό σοσιαλισμό».

Επιπλέον, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή αποτελούσαν αντικείμενο εργασίας των επιστημόνων πολύ πριν η Θάτσερ προειδοποιήσει γι' αυτά.

Ο ρόλος των αερίων του θερμοκηπίου

Στο βίντεο, ο Αντώνης Φώσκολος δεν αρνείται την ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής και αποδέχεται την υπερθέρμανση του πλανήτη (δηλαδή, την άνοδο της θερμοκρασίας στη Γη), ωστόσο αμφισβητεί τον ρόλο των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε αυτήν.

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι αυτό που διατηρεί την επιφάνεια της Γης σε κατάλληλη θερμοκρασία για την ύπαρξη ζωής. Τα αέρια του θερμοκηπίου απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της υπέρυθρης ακτινοβολίας του Ήλιου, θερμαίνοντας την κατώτερη ατμόσφαιρα της Γης, εξηγεί το Βρετανικό Κέντρο Γεωλογικών Ερευνών. Στα αέρια του θερμοκηπίου περιλαμβάνονται το διοξείδιο του άνθρακα, οι υδρατμοί, το όζον, το μεθάνιο και άλλα, σύμφωνα με μια επιστημονική ενημέρωση του 2010 για το φαινόμενο του θερμοκηπίου από τον Gavin Schmidt.

Στο βίντεο που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Αντώνης Φώσκολος υποστηρίζει ότι οι υδρατμοί αντιπροσωπεύουν το 95% των αερίων του θερμοκηπίου, ακολουθούμενοι από το διοξείδιο του άνθρακα (3,62%). Ωστόσο, η εκτίμηση αυτή δεν είναι ακριβής. Ο Πρόδρομος Ζανής, αναπληρωτής καθηγητής Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) δήλωσε στο AFP μέσω email στις 10 Αυγούστου: «Είναι σαφές ότι το Η2Ο είναι το πιο σημαντικό θερμοκηπιακό αέριο στο ενεργειακό ισοζύγιο της γης και ακολουθεί το CO2».

Ωστόσο, ο κ. Ζανής εξήγησε ότι τα ποσοστά είναι διαφορετικά από αυτά που παρουσίασε ο κ. Φώσκολος, παραπέμποντας σε μια σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε το 1997 από τους Kiehl και Ternberth με τίτλο «Ο ετήσιος μέσος παγκόσμιος ενεργειακός προϋπολογισμός της Γης». Η μελέτη υπολογίζει ότι οι υδρατμοί αντιπροσωπεύουν το 60% των αερίων του θερμοκηπίου, ακολουθούμενοι από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2 - 26%), το όζον (O3 - 8%), το μεθάνιο (CH4) και το οξείδιο του αζώτου (N2O), που μαζί αποτελούν το 6% των αερίων του θερμοκηπίου της ατμόσφαιρας. Τα ποσοστά αυτά εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα με μικρές διαφοροποιήσεις, σύμφωνα με την Αμερικανική Χημική Εταιρεία. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι «οι υδρατμοί δεν ελέγχουν τη θερμοκρασία της Γης» - αντίθετα, η θερμοκρασία είναι αυτή που ελέγχει την ποσότητα των υδρατμών.

Όπως εξηγεί ο Ζάνης, οι υδρατμοί έχουν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και έχουν μικρή διάρκεια ζωής (μερικές ημέρες). «Το CO2 στη σύγχρονη περίοδο είναι της τάξης του 0,04% του ατμοσφαιρικού αέρα (50% περισσότερο από την προβιομηχανική περίοδο) με μεγάλο χρόνο ζωής (της τάξης των 100 ετών)».

Το μεθάνιο (CH4) αντιπροσωπεύει το 0,0002% του ατμοσφαιρικού αέρα, δηλαδή 150% περισσότερο από ό,τι ήταν στην προβιομηχανική περίοδο και έχει διάρκεια ζωής περίπου 10 χρόνια. Το όζον (O3) αντιπροσωπεύει το 0,00001% του ατμοσφαιρικού αέρα (50% περισσότερο από ό,τι στην προβιομηχανική περίοδο) και έχει διάρκεια ζωής περίπου 20 ημέρες. Όσον αφορά το οξείδιο του αζώτου (N2O), αντιπροσωπεύει το 0,00003% του ατμοσφαιρικού αέρα (20% περισσότερο από ό,τι στην προβιομηχανική περίοδο) και έχει μεγάλη διάρκεια ζωής, περίπου 150 χρόνια.

Ο Zanis υποστηρίζει επίσης ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει αυξήσει περισσότερο το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, και έπονται το μεθάνιο, το όζον, το υποξείδιο του αζώτου, οι χλωροφθοράνθρακες (CFC) και οι υδροχλωροφθοράνθρακες (HCFC). Ο ανθρωπογενής αντίκτυπος στα αέρια του θερμοκηπίου της ατμόσφαιρας υπολογίζεται σε σύγκριση με την προβιομηχανική περίοδο. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), τα αυξημένα επίπεδα CO2 ευθύνονται για την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,01°C. Η αύξηση του CΗ4 είναι υπεύθυνη για άνοδο 0,28°C, η αύξηση του O3 αντιπροσωπεύει 0,21°C, τα CFC και HCFC είναι υπεύθυνα για 0,19°C και το N2O συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας κατά 0,10°C από το 1750 έως το 2019.

Είναι σαφές, επομένως, ότι η συμβολή τόσο του διοξειδίου του άνθρακα όσο και του μεθανίου στην κλιματική αλλαγή δεν είναι «απειροελάχιστη», όπως υποστηρίζει ο Φώσκολος αρκετές φορές στο βίντεο. Το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο έχουν σημαντικό μερίδιο μεταξύ των αερίων του θερμοκηπίου, ενώ είναι τα αέρια που ευθύνονται περισσότερο για την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης.

Οι καθαρές μηδενικές εκπομπές μπορούν να περιορίσουν σημαντικά την υπερθέρμανση του πλανήτη

«Μη μου λες ότι θα λύσεις το πρόβλημα [της υπερθέρμανσης του πλανήτη] με μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακος» λέει ο Φώσκολος στο 8:35 του βίντεο που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών CO2 θα περιορίσει σημαντικά την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Όπως εξηγείται στον ιστότοπο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), «το καθαρό μηδέν σημαίνει μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου όσο το δυνατόν πιο κοντά στο μηδέν». Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η επίτευξη του καθαρού μηδενός έως το 2050 αποτελεί βασική προϋπόθεση για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5°C σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη σε επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα των 2°C, κατά προτίμηση στον 1,5°C, είναι ο κεντρικός στόχος της ιστορικής Συμφωνίας του Παρισιού, με την οποία δεσμεύτηκαν πολλές χώρες το 2015.

Ο Ζάνης εξηγεί ότι η επίτευξη αυτού του στόχου «θα εξαρτηθεί από το αν οι χώρες θα είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους για επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών CO2 στα μέσα του αιώνα». Διευκρινίζει, ωστόσο, ότι το κλίμα χρειάζεται χρόνο για να ανταποκριθεί στις αλλαγές στο ενεργειακό του ισοζύγιο. «Για ενώσεις θερμοκηπιακές με μικρή διάρκεια ζωής (π.χ. μήνες), η απόκριση στη θερμοκρασία της επιφάνειας εμφανίζεται έντονα μόλις εφαρμοστεί μια συνεχής αλλαγή στις εκπομπές τους», όμως για τις ενώσεις με μεγάλη διάρκεια ζωής, όπως το CO2, θα υπάρξει «μια καθυστέρηση ισοδύναμη με τη διάρκεια ζωής τους προστίθεται στην καθυστέρηση λόγω της θερμικής αδράνειας».

Η ανθρώπινη δραστηριότητα που εκπέμπει τις μεγαλύτερες ποσότητες μεθανίου είναι η εξόρυξη και παράδοση ορυκτών καυσίμων

Στο βίντεο, ο κ. Φώσκολος ισχυρίζεται ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες μεθανίου που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα προέρχονται από τις φυτείες ρυζιού, αλλά αυτό δεν υποστηρίζεται από τα σχετικά δεδομένα.

Το μεθάνιο (CH4) είναι το αέριο του θερμοκηπίου που έρχεται δεύτερο από άποψη επιπτώσεων στη θερμοκρασία του πλανήτη. Όπως εξηγήθηκε παραπάνω, το μεθάνιο ευθύνεται για την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 0,28°C μεταξύ 1750 και 2019, σύμφωνα με την IPCC. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι «το μεθάνιο είναι περισσότερο από 25 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα στην παγίδευση θερμότητας στην ατμόσφαιρα», αναφέρει η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών (EPA).

Ο κ. Ζάνης εξηγεί ότι «περίπου το 60% μεθανίου εκπέμπεται από ανθρώπινες δραστηριότητες, ενώ οι φυσικές πηγές συμβάλουν περίπου στο 40%». Σύμφωνα με την Παγκόσμια Αξιολόγηση Μεθανίου (GMA) του ΟΗΕ του 2021, περισσότερο από το ένα τρίτο (35%) των ανθρωπογενών εκπομπών μεθανίου προέρχεται από την εξόρυξη και την παράδοση ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακας), η γεωργία και η κτηνοτροφία συμβάλλουν από κοινού στο 40%, ενώ περίπου το 20% των ανθρωπογενών εκπομπών μεθανίου προέρχεται από τη διαχείριση αποβλήτων.

Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς του Φώσκολου, οι φυτείες ρυζιού ευθύνονται για το 8% των συνολικών ανθρωπογενών εκπομπών μεθανίου σύμφωνα με την GMA του 2021, με άλλες πηγές, όπως τα ορυκτά καύσιμα και η εντερική ζύμωση, να κατατάσσονται υψηλότερα.

Μεταξύ των φυσικών πηγών μεθανίου, οι υγρότοποι ευθύνονται για τις περισσότερες εκπομπές, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 75% αυτών, προσθέτει ο Ζάνης.

Στο βίντεο, ο κ. Φώσκολος αναφέρει επίσης ότι «τα ψάρια διπλασιάζονται και τριπλασιάζονται» σε μέρη όπου υπήρξαν διαρροές μεθανίου. Ωστόσο, αυτός ο ισχυρισμός είναι παραπλανητικός. Αν και δεν υπάρχει καμία έρευνα που να το αποδεικνύει, είναι πιθανό ότι «όπου οι σωλήνες έχουν διαρροή, αυτή η διαταραχή θα μπορούσε να προσελκύσει ψάρια (λόγω των φυσαλίδων και των αναταράξεων που δημιουργούνται), ανάλογα με τη φύση (και τη σύνθεση/τοξικότητα) της διαρροής», δήλωσε ο Yves Plancherel, λέκτορας στην Κλιματική Αλλαγή και το Περιβάλλον στο Imperial College του Λονδίνου, σε ένα email στο AFP στις 8 Αυγούστου.

Ωστόσο, «αυτό δε σημαίνει ότι οι πληθυσμοί των ψαριών διπλασιάστηκαν, αλλά μόνο ότι οι παρατηρούμενοι αριθμοί ψαριών, σε αυτή την πολύ συγκεκριμένη περιοχή όπου παρατηρήθηκαν, μπορεί να ήταν υψηλότεροι από το κανονικό», προσθέτει. Ο Plancherel υποστηρίζει ότι τα ψάρια γενικά προσελκύονται από κάθε είδους διαρροή ή διαταραχή, επομένως, ακόμη κι αν τα δεδομένα μπορούσαν να υποστηρίξουν τον ισχυρισμό, «η αιτιώδης και αποκλειστική σχέση μεταξύ του μεθανίου και της αύξησης των ψαριών θα πρέπει να τεκμηριωθεί, χρησιμοποιώντας την επιστημονική μέθοδο». «Η συσχέτιση δεν είναι αιτιώδης συνάφεια», επιμένει και προσθέτει ότι το μεθάνιο θα μπορούσε να είναι ακόμη και τοξικό για ορισμένα είδη ψαριών ανάλογα με την έκθεση.

Τα στρώματα πάγου της Γης λιώνουν

Στο 7:51 του βίντεο, ο Φώσκολος ισχυρίζεται ότι οι πάγοι του πλανήτη «δεν πρόκειται να λιώσουν». Αυτό, ωστόσο, δεν αληθεύει. Και οι δύο μεγάλες μάζες πάγου του πλανήτη, η Ανταρκτική και η Γροιλανδία, λιώνουν αυτή τη στιγμή. Όπως φαίνεται και στην ειδική ιστοσελίδα της NASA, τόσο η Ανταρκτική όσο και η Γροιλανδία χάνουν σταθερά μάζα από το 2002, όταν άρχισαν οι μετρήσεις.

Το AFP επικοινώνησε με την Julienne Stroeve, καθηγήτρια Πολικής Παρατήρησης και Μοντελοποίησης στο University College London (UCL), για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ρυθμό τήξης των παγετώνων. «Οι ρυθμοί έχουν αυξηθεί - η Γροιλανδία συνέβαλε κατά 1,2 εκατοστά στην παγκόσμια άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, για παράδειγμα, και ο παγετώνας Thwaites στην Ανταρκτική είναι πιθανό να καταρρεύσει. Δε γνωρίζουμε πόσο γρήγορα θα γίνει αυτό, αλλά η κατάρρευσή του και μόνο θα αυξήσει τη στάθμη της θάλασσας κατά 65 εκατοστά», δήλωσε η Stroeve μέσω email στις 9 Αυγούστου.

«Καμία από τις προσομοιώσεις των κλιματικών μοντέλων δεν δείχνει απώλεια όλων των πάγων σε οποιοδήποτε από τα δύο στρώματα πάγου, τουλάχιστον όχι μέσα στα επόμενα 200 χρόνια», προσθέτει, «αλλά όλες προβλέπουν συνεχές λιώσιμο των στρωμάτων πάγου που οδηγεί σε σημαντική άνοδο της στάθμης της θάλασσας». Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της IPCC, η στάθμη της θάλασσας θα μπορούσε να φτάσει τα 5 μέτρα μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα.

Τον Αύγουστο του 2022, μια νέα μελέτη από ερευνητές με έδρα τη Νορβηγία και τη Φινλανδία ανέλυσε τέσσερις σειρές δεδομένων θερμοκρασίας από τον αρκτικό κύκλο από το 1979 κι έπειτα και διαπίστωσε ότι η Αρκτική θερμαίνεται κατά 0,75°C κάθε δεκαετία, δηλαδή σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερο από τον υπόλοιπο πλανήτη.

«Η βιβλιογραφία υποστηρίζει ότι η Αρκτική θερμαίνεται περίπου δύο φορές πιο γρήγορα από τον πλανήτη, οπότε για μένα ήταν λίγο περίεργο που ο δικός μας αριθμός ήταν τόσο υψηλότερος από τον συνηθισμένο», δήλωσε στο AFP ο Antti Lipponen, ένας από τους ερευνητές. «Καθώς η Αρκτική θερμαίνεται, οι πάγοι της θα λιώσουν και αυτό θα επηρεάσει σε παγκόσμιο επίπεδο τη στάθμη της θάλασσας», είπε ο Lipponen και πρόσθεσε ότι «κάτι συμβαίνει στην Αρκτική και θα μας επηρεάσει όλους».

Image

Χάρτης της Αρκτικής που δείχνει τους ρυθμούς αύξησης της θερμοκρασίας συγκριτικά με τον υπόλοιπο κόσμο από το 2019 και μετά. ( AFP / PAZ PIZARRO, VALENTIN RAKOVSKY)

Δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για την επίδραση της κοσμικής ακτινοβολίας στο κλίμα

Σε άλλο σημείο του βίντεο, ο Αντώνης Φώσκολος υποστηρίζει ότι η κύρια αιτία που προκαλεί την κλιματική αλλαγή δεν είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα, αλλά η «γαλακτική σκόνη», επικαλούμενος μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2003 από τους Jan Veizer και Nir Shaviv. Ο Φώσκολος λέει ότι «όταν έχουμε πολύ χαμηλό flux [ροή κοσμικής ακτινοβολίας], έχουμε κατευθείαν άνοδο της θερμοκρασίας», υποστηρίζοντας ότι αυτός είναι ο βασικός παράγοντας που προκαλεί την κλιματική αλλαγή. Η θεωρία αυτή υποστηρίζει ότι οι κοσμικές ακτίνες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενθάρρυνση της χαμηλής νεφοκάλυψης μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται ιονισμός. Η αύξηση των νεφών χαμηλού επιπέδου - έτσι λέει η θεωρία - έχει ψυκτικό αποτέλεσμα. Επομένως, όταν οι ακτίνες μειώνονται, επέρχεται αύξηση της θερμοκρασίας.

Ωστόσο, οι περισσότεροι επιστήμονες διαφωνούν. Στο κεφάλαιο 7 της πέμπτης έκθεσης της IPCC που δημοσιεύθηκε το 2014, αναφέρεται ότι η ροή της κοσμικής ακτινοβολίας δεν έχει μεγάλη επίδραση στο κλίμα. «Οι συσχετισμοί μεταξύ της ροής της κοσμικής ακτινοβολίας και των παρατηρούμενων ιδιοτήτων του αερολύματος ή των νεφών είναι ασθενείς και τοπικές στην καλύτερη περίπτωση και δεν αποδεικνύονται ισχυρές σε περιφερειακή ή παγκόσμια κλίμακα». Η δυνατότητα σχηματισμού νεφών από τις κοσμικές ακτίνες είναι πολύ ασθενής για να επηρεάσει τις παγκόσμιες συγκεντρώσεις CCN [πυρήνες συμπύκνωσης νεφών] ή σταγονιδίων με οποιονδήποτε σημαντικό για το κλίμα τρόπο, καταλήγει η έκθεση.

Ο Terence Sloan, ομότιμος καθηγητής στο τμήμα φυσικής του Πανεπιστημίου Lancaster στο Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε στο AFP στις 9 Αυγούστου ότι πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι «δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για τη σύνδεση μεταξύ της κοσμικής ακτινοβολίας και της κλιματικής αλλαγής». Ο Sloan έχει μελετήσει λεπτομερώς το θέμα και έχει δημοσιεύσει σχετικές μελέτες (εδώ, εδώ, εδώ), μεταξύ άλλων με τον Arnold Wolfendale και τον Anatoly Erlykin, «για να προσπαθήσει να μετρήσει άμεσα την επίδραση του ιονισμού των κοσμικών ακτίνων στο σχηματισμό νεφών και στη μέση παγκόσμια επιφανειακή θερμοκρασία».

Όπως εξηγεί, «σε κάποιο βαθμό, ο ιονισμός μπορεί να βοηθήσει στο σχηματισμό αερολυμάτων, αλλά τα συμπεράσματά μας ήταν ότι η όποια επίδραση του ιονισμού είναι πολύ μικρότερη από την τυπική εικόνα του σχηματισμού αερολυμάτων με συμπύκνωση σε προσμίξεις». «Η επίδραση του ιονισμού από την κοσμική ακτινοβολία στο κλίμα είναι πολύ μικρή για να μετρηθεί», προσθέτει ο Sloan. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξαν και άλλες επιστημονικές ομάδες που διερεύνησαν το φαινόμενο.

Συνολικά, το βίντεο που διαμοιράστηκε ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει πολλά ψευδή στοιχεία και ανακρίβειες, όπως εξηγήθηκε παραπάνω. Τα επιστημονικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι η κλιματική αλλαγή συμβαίνει και ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτήν.

Το AFP έχει διαψεύσει ξανά στο παρελθόν τον Αντώνη Φώσκολο, ο οποίος είχε υποστηρίξει ότι «η κλιματική αλλαγή είναι παραμύθι».