Ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν «έδειξε» στο CNN βίντεο με το «τουρκικό» πλοίο που αποβιβάζει μετανάστες

«Ο Μητσοτάκης στο CNN δείχνει βίντεο με πλοίο της Τουρκίας να κατεβάζει φουσκωτό με λαθρομετανάστες και στην συνέχεια σκάφος της ακτοφυλακής να το σπρώχνει για να περάσουν παράνομα στην Ελλάδα», αναφέρει μια ανάρτηση στο Facebook από τις 23 Σεπτεμβρίου 2022.

Ο χρήστης κοινοποιεί ένα βίντεο από μια συνέντευξη του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο αμερικανικό ειδησεογραφικό κανάλι CNN. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα εμφανίζεται ένα νέο παράθυρο στην οθόνη, το οποίο δείχνει αεροφωτογραφίες ενός στρατιωτικού πλοίου. Δείχνει φιγούρες να μεταφέρουν ανθρώπους σε φουσκωτή βάρκα από το στρατιωτικό πλοίο.

Image

Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 28/09/2022

Μια ανάρτηση με τον ίδιο ισχυρισμό, αλλά που δημοσιεύει ένα στιγμιότυπο της συνέντευξης, κοινοποιήθηκε επίσης εδώ στο Facebook και εδώ και εδώ στο Twitter.

Ωστόσο, ο ισχυρισμός ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός «έδειξε» αυτό το βίντεο στο CNN είναι ψευδής. Σε κανένα σημείο της συνέντευξης ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν κάνει καμία αναφορά σε αυτό το βίντεο. Επιπλέον, το CNN αναφέρει σε αυτό το απόσπασμα ότι η πηγή αυτού του βίντεο είναι τουρκική.

Επιπλέον, δεν είναι δυνατόν να δηλωθεί με βεβαιότητα ότι το σκάφος που διακρίνεται στα πλάνα είναι της τουρκικής ακτοφυλακής. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από τα Ellinika Hoaxes και επιβεβαιώθηκε από το AFP, πρόκειται για μοντέλο πλοίου που χρησιμοποιείται από την ελληνική ακτοφυλακή.

Καμία σχετική αναφορά στο βίντεο από τον Μητσοτάκη

Μετά από μια αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά στις κύριες μηχανές αναζήτησης, καταφέραμε να βρούμε το βίντεο της συνέντευξης του Έλληνα πρωθυπουργού στον επίσημο λογαριασμό του στο Facebook. Το συγκεκριμένο απόσπασμα που χρησιμοποιήθηκε στην πρώτη ανάρτηση στο Facebook βρίσκεται μεταξύ 10'02 και 10'48 λεπτών της συνέντευξης του Μητσοτάκη.

Παρακολουθώντας τη συνέντευξη, είναι σαφές ότι σε κανένα σημείο ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν κάνει καμία αναφορά στο βίντεο που εμφανίζεται στην οθόνη του CNN.

Καταφέραμε να το επιβεβαιώσουμε αυτό συμβουλευόμενοι το κείμενο της συνέντευξης, το οποίο είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Έλληνα πρωθυπουργού (επίσης διαθέσιμο στα ελληνικά εδώ) και σε εκείνη του CNN.

Η δημοσιογράφος του CNN Ίσα Σοάρες του κάνει την ακόλουθη ερώτηση (εδώ στα αγγλικά): «Αλλά, κύριε Πρωθυπουργέ, βοηθήστε μας να καταλάβουμε, γιατί το κάνει αυτό η Τουρκία ή ο Πρόεδρος Erdoğan; Τι όφελος έχει η Τουρκία με το να τα λέει αυτά;» Αναφέρεται στις πρόσφατες κατηγορίες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος κατηγορεί την Ελλάδα ότι επαναπροωθεί παράνομα μετανάστες.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε στα αγγλικά: «Κοιτάξτε, δεν είμαι σε θέση να ξέρω τι σκέφτεται ο Πρόεδρος Erdoğan και αν αυτό είναι απλά ένα ζήτημα που αφορά το εσωτερικό του ακροατήριο. Αλλά αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι τους τελευταίους μήνες, έχουμε δει ένα κρεσέντο τουρκικής ρητορικής που στρέφεται κυρίως κατά της Ελλάδας με εντελώς αβάσιμους, παράλογους ισχυρισμούς που αμφισβητούν την κυριαρχία επί των ελληνικών νησιών. Έχουμε πει πολύ ξεκάθαρα ότι αυτό το μοτίβο ρητορικής είναι απαράδεκτο. Υπάρχει μόνο ένα πλαίσιο για την επίλυση διαφορών μεταξύ των κρατών, και αυτό είναι η αυστηρή τήρηση του Διεθνούς Δικαίου, και στην περίπτωσή μας, η τήρηση του Δίκαιου της Θάλασσας. Και ενθαρρύνουμε συνεχώς την Τουρκία να καθίσει στο τραπέζι και να συζητήσει με βάση αυτές τις αρχές. Εν τέλει, είμαστε γείτονες και πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να επιλύσουμε τις διαφωνίες μας με πολιτισμένο τρόπο».

Κατά τη διάρκεια αυτής της απάντησης εμφανίζονται στην οθόνη οι εικόνες του πλοίου.

Η λεκτική αντιπαράθεση μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες όσον αφορά κυρίως τα προβλήματα με τους μετανάστες και πρόσφυγες στα ελληνοτουρκικά σύνορα, αλλά και τις διεκδικήσεις της Τουρκίας ως αφορά τα νησιά του Αιγαίου.

Οι δύο γειτονικές χώρες, που ανήκουν και οι δύο στην ευρωατλαντική συμμαχία του ΝΑΤΟ, διαφωνούν ως προς τον προσδιορισμό των θαλασσίων συνόρων και τα δικαιώματα έρευνας ενέργειας στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.

Στα μέσα Σεπτεμβρίου, ο Τούρκος πρόεδρος κατηγόρησε την Ελλάδα ότι «κατέχει» τα νησιά του Αιγαίου, τα οποία περιήλθαν στην Ελλάδα μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, υποστηρίζοντας ότι «δεν μπορούν να σταθμεύουν Έλληνες στρατιώτες». Ως απάντηση, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι η χώρα του είναι «έτοιμη να αντιμετωπίσει» οποιαδήποτε απειλή κατά της κυριαρχίας της.

Η Αθήνα αρνείται τους τουρκικούς ισχυρισμούς για παράνομες, και μερικές φορές βίαιες, επαναπροωθήσεις στην Τουρκία, παρά τις πολυάριθμες μαρτυρίες μεταναστών στα μέσα ενημέρωσης και σε ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η ελληνική κυβέρνηση καταγγέλλει την εργαλειοποίηση των μεταναστών από την Τουρκία και την έλλειψη υποστήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση για το μεταναστευτικό ζήτημα και τη μετεγκατάσταση των μεταναστών.

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι πρόκειται για σκάφος της τουρκικής ακτοφυλακής

Στη συνέντευξη δεν υπάρχει τίποτα που να υποδηλώνει ότι το απόσπασμα του βίντεο είναι ελληνικής προέλευσης ή ότι το σκάφος στην οθόνη είναι τουρκικό, σε αντίθεση με ό,τι υποδηλώνουν τα δημοσιεύματα που ελέγχουμε.

Πράγματι, το CNN αποδίδει την πηγή του υλικού στην τουρκική ακτοφυλακή («Turkish Coast Guard/September 14») στη λεζάντα στην επάνω δεξιά πλευρά του βίντεο, η οποία πλαισιώνεται με κόκκινο χρώμα από το AFP στο παρακάτω στιγμιότυπο οθόνης:

Image

Στιγμιότυπο από το βίντεο που κοινοποιήθηκε από την παραπλανητική ανάρτηση στο Facebook. Το σχήμα με κόκκινο χρώμα προστέθηκε από το AFP. Λήψη εικόνας: 29/09/2022

Αυτό είναι χαρακτηριστικό του καναλιού, όπως φαίνεται σε άλλα ρεπορτάζ εδώ και εδώ. Οι ίδιες ασπρόμαυρες κορδέλες εμφανίζονται στην επάνω δεξιά πλευρά και των δύο εκθέσεων. Οι μαύρες κορδέλες υποδεικνύουν την πηγή, στην προκειμένη περίπτωση την τουρκική ακτοφυλακή, και οι λευκές κορδέλες υποδεικνύουν πού υποτίθεται ότι τραβήχτηκε το υλικό, στην προκειμένη περίπτωση κοντά στην τουρκική πόλη Τσεσμέ,απέναντι από την Χίο.

Πράγματι, το τουρκικό υπουργείο Άμυνας ανήρτησε το ίδιο βίντεο στον λογαριασμό του στο Twitter στις 16 Σεπτεμβρίου 2022, λίγες ημέρες πριν από τη συνέντευξη του Έλληνα πρωθυπουργού στο CNN, κατηγορώντας την ελληνική ακτοφυλακή (στα αγγλικά) ότι «μεταφέρει μετανάστες σε δύο φουσκωτές βάρκες και τους σπρώχνει προς τα τουρκικά σύνορα».

Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να επαληθευτεί ανεξάρτητα ο ακριβής χρόνος και η ακριβής τοποθεσία του βιντεοσκοπημένου περιστατικού, ούτε να διαπιστωθεί τι ακριβώς συμβαίνει στο βίντεο.

Για να προσδιορίσουμε τον τύπο του σκάφους και την εθνικότητά του, συμβουλευτήκαμε τους ιστότοπους της ελληνικής και της τουρκικής ακτοφυλακής. Και βρήκαμε ένα αρκετά παρόμοιο σκάφος, αλλά στη σελίδα του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος, που φαίνεται εδώ.

Ο ιστότοπος του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος δεν προσδιορίζει τον τύπο του πλοίου, οπότε αναζητήσαμε στο διαδίκτυο, χρησιμοποιώντας τον αριθμό στο μπροστινό μέρος του πλοίου της φωτογραφίας, «ΛΣ 080». Ένας ιστότοπος με την ονομασία redstar.gr, ο οποίος καταγράφει ελληνικά στρατιωτικά αεροσκάφη και πλοία, αναφέρει ότι πρόκειται για πλοίο τύπου «SA'AR 4».

Με βάση αυτές τις πληροφορίες, μπορέσαμε να βρούμε την ιστοσελίδα της Israel Shipyards Ltd, της κατασκευάστριας εταιρείας του πλοίου. Πράγματι, στο τμήμα που είναι αφιερωμένο σε αυτόν τον τύπο σκάφους αναφέρεται ότι πρόκειται για «OPV 58m» (Open Sea Vessel). Ο κατασκευαστής εξηγεί στα αγγλικά: «Βασισμένο στο δοκιμασμένο στη μάχη σχέδιο SA'AR 4 που χρησιμοποιείται από το Ισραηλινό Ναυτικό, το OPV 58m επιλέχθηκε από την Ελληνική Ακτοφυλακή ως σημαντική προσθήκη στη ναυτική ασφάλεια για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004».

Οι φωτογραφίες συμπληρώνουν την περιγραφή και είναι δυνατόν να διαπιστώσετε ότι πρόκειται για τον ίδιο τύπο κορβέτας που χρησιμοποιείται από το Ελληνικό Λιμενικό Σώμα.

Το AFP επικοινώνησε με τον ισραηλινό κατασκευαστή. Κατά τη στιγμή της δημοσίευσης του παρόντος άρθρου, η Israel Shipyards Ltd. δεν είχε απαντήσει στις ερωτήσεις μας.

Η κλάση των κορβετών «SA'AR 4» δεν χρησιμοποιείται από την τουρκική ακτοφυλακή, όπως δείχνει ο κατάλογος των τύπων σκαφών που χρησιμοποιούνται στην ιστοσελίδα της εδώ.

Στη συνέχεια, πραγματοποιήσαμε σύγκριση εικόνας μεταξύ του στιγμιότυπου του βίντεο όπου το πλοίο είναι ορατό σε πλήρη μορφή και της εικόνας που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος, η οποία φαίνεται παρακάτω:

Image

Σύγκριση εικόνων μεταξύ ενός στιγμιότυπου του βίντεο που κοινοποιήθηκε με την παραπλανητική ανάρτηση στο Facebook (αριστερά) και ενός στιγμιότυπου μιας φωτογραφίας που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος (δεξιά). Τα κόκκινα τετράγωνα προστέθηκαν από την AFP. Λήψη εικόνων: 28/09/2022

Στη σύγκριση των εικόνων, στον κύκλο με τον αριθμό 1 διακρίνονται οι μπλε και λευκές γραμμές που είναι χαρακτηριστικές για το Ελληνικό Λιμενικό Σώμα. Στο κέντρο του πλοίου, που είναι ορατό στο ορθογώνιο με τον αριθμό 2, διακρίνεται η ίδια φουσκωτή βάρκα. Τέλος, στον κύκλο με τον αριθμό 3, το ίδιο λευκό ραντάρ είναι ορατό στο πίσω μέρος του πλοίου.

Επιπλέον, τα σκάφη του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος είναι γκρι χρώματος, όπως μπορείτε να δείτε στη φωτογραφική συλλογή που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος. Τα σκάφη της τουρκικής ακτοφυλακής είναι λευκά με κόκκινες γραμμές και μαύρα γράμματα, όπως φαίνεται εδώ και εδώ και στην παρακάτω εικόνα:

Image

Στιγμιότυπο από την ιστοσελίδα της τουρκικής ακτοφυλακής, που δείχνει ένα πλοίο «κλάσης 80». Λήψη εικόνας: 29/09/2022

Το AFP έχει ήδη επαληθεύσει ισχυρισμούς που αφορούν το μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα εδώ και εδώ.