Φωτογραφία δείχνει δύο Αφροαμερικανούς τη δεκαετία του 1920, όχι τον Τούρκο πολιτικό Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ

Σε αυτή την ανάρτηση στο Χ από τις 28 Μαρτίου 2025 κοινοποιείται μια εικόνα δύο ανδρών, με τον έναν να αγκαλιάζει τον άλλον, και υπονοείται με προσβλητική και ομοφοβική γλώσσα στη λεζάντα ότι η φωτογραφία απεικονίζει τον Κεμάλ Ατατούρκ και αποδεικνύει ότι ήταν ομοφυλόφιλος. Έκτοτε η ανάρτηση έχει κοινοποιηθεί περισσότερες από 100 φορές. 

Ο ίδιος ισχυρισμός, συνοδευόμενος από την εικόνα τόσο σε έγχρωμη όσο και σε ασπρόμαυρη μορφή, κοινοποιήθηκε από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ, εδώ και εδώ) και στο X (εδώ και εδώ). 

Ενώ ορισμένοι χρήστες ισχυρίζονταν ότι η φωτογραφία είναι ψεύτικη ή δημιουργήθηκε με τεχνητή νοημοσύνη, αρκετοί δημοσίευσαν προσβλητικά και ομοφοβικά σχόλια σχετικά με το ότι ο ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, Κεμάλ Ατατούρκ, είναι ομοφυλόφιλος. «Ο φονιάς με τις ζαρτιέρες», είναι ένα από τα πολλά τέτοια σχόλια.

Η εικόνα άρχισε να διαδίδεται στην Ελλάδα λίγες ημέρες μετά την επέτειο της Ημέρας της Ελληνικής Ανεξαρτησίας στις 25 Μαρτίου. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής παρέλασης, δόκιμοι από τη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών Ναυτικού (ΣΜΥΝ) φώναξαν ένα σύνθημα κατά της Τουρκίας, προκαλώντας ανάμεικτες αντιδράσεις στο κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. «Ενώ ορισμένα μέλη του κόμματος υπερασπίστηκαν τους δόκιμους, άλλοι, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη, εξέφρασαν την ανησυχία τους για την κλιμάκωση της έντασης με την Τουρκία», ανέφερε η εφημερίδα Καθημερινή. Ως απάντηση, η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων διέταξε Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ).

Το περιστατικό φέρεται να ώθησε την Τουρκία να ζητήσει εξηγήσεις από την Ελλάδα σε διπλωματικό επίπεδο, όπως ανέφερε το πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.

Παραπληροφόρηση με στόχο τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα κυκλοφορεί συχνά στο διαδίκτυο στην Ελλάδα και έχει ενταθεί μετά τη νομιμοποίηση του γάμου και της υιοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια τον Φεβρουάριο του 2024. Στο παρελθόν, το AFP έχει καταρρίψει πολλούς τέτοιους ισχυρισμούς, για παράδειγμα εδώ, εδώ και εδώ. 

Επιπλέον, η Τουρκία και το Ισλάμ αποτελούν συχνά στόχους παραπλανητικών ή ψευδών ισχυρισμών, πολλοί από τους οποίους έχουν διαψευστεί από το AFP (εδώ, εδώ και εδώ). 

Ωστόσο, η εικόνα τροποποιήθηκε για να συμπεριλάβει το πρόσωπο του Ατατούρκ. Το AFP εντόπισε την αρχική εικόνα σε μια συλλογή που παρουσιάζει ζευγάρια Αφροαμερικανών ανδρών  με φωτογραφίες από τα μέσα του 19ου έως τα τέλη του 20ού αιώνα.

Image

Στιγμιότυπο από παραπλανητική ανάρτηση με την αλλοιωμένη εικόνα στο Facebook. Λήψη εικόνας: 4/2/2025

Ένα φωτογραφικό αφιέρωμα σε ζευγάρια Αφροαμερικανών ανδρών

Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας αποκάλυψε ότι η αρχική φωτογραφία εμφανίστηκε στο εξώφυλλο του τεύχους 7 του περιοδικού ποίησης με τίτλο «Assaracus», το οποίο εστιάζει σε ΛΟΑΤΚΙ θέματα. Σύμφωνα με την περιγραφή του Amazon, «Το τεύχος 07 περιλαμβάνει μια φωτογραφία εξωφύλλου που δωρήθηκε από μια συλλογή με τίτλο "Κρυμμένοι στο Φως" ("Hidden in the Open"), την οποία επιμελήθηκε ο Τρεντ Κέλεϊ».  

Το AFP επικοινώνησε με τον συντάκτη του περιοδικού, Μπράιαν Μπόρλαντ, για να ενημερωθεί για την προέλευση της φωτογραφίας μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου την 1η Απριλίου 2025. Ο Μπόρλαντ κοινοποίησε στο AFP ένα μέρος της τελευταίας επικοινωνίας του με τον Κέλεϊ από το 2012. 

Ο Μπόρλαντ είπε στο AFP ότι το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Κέλεϊ ήταν απάντηση σε ένα ερώτημα του ίδιου τότε, σχετικά με τον τρόπο απόδοσης πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας στο περιοδικό.

«Παρακαλώ να αποδώσετε τις φωτογραφίες σε μένα, τον Τρεντ Κέλεϊ, επιμελητή του Κρυμμένοι στο Φως: Ένα Φωτογραφικό Αφιέρωμα Αφροαμερικανικών Ανδρικών Ζευγαριών», έγραψε ο Κέλεϊ στο μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.  Ανέφερε, επίσης, ότι οι φωτογραφίες, συμπεριλαμβανομένης και της εν λόγω εικόνας, «χρονολογούνται από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τα τέλη του 20ού». 

Η συλλογή αφορούσε «ομοφυλόφιλους άνδρες αφρικανικής καταγωγής, οι οποίοι γενικά συμμετείχαν στην ευρύτερη εθνική κοινότητά τους ανοιχτά, αλλά με τις ομόφυλες στοργικές σχέσεις τους να είναι γνωστές μόνο σε όσους τους γνώριζαν, όπως στενοί φίλοι και συγγενείς». 

Μια ακόμη αντίστροφη αναζήτηση εικόνας οδήγησε στον λογαριασμό του Τρεντ Κέλεϊ στο Flickr (αρχειοθετημένος εδώ), όπου η αρχική φωτογραφία δημοσιεύτηκε το 2010 με την περιγραφή: «Στοργικοί Αφροαμερικανοί άνδρες, δεκαετία του 1920». 

Image

Στιγμιότυπο από τον ιστότοπο του Bridgeman Images (αριστερά) και τον λογαριασμό Flickr του Τρεντ Κέλεϊ (δεξιά). Λήψη εικόνων: 2/4/2025

Βρήκαμε επίσης την εικόνα στον ιστότοπο του Bridgeman Images, με απόδοση στην «Prismatic Pictures / Bridgeman Images». Εκπρόσωπος της Bridgeman Images, μιας εταιρείας που ειδικεύεται στην αδειοδότηση εικόνων υψηλής τέχνης, πολιτιστικών και ιστορικών εικόνων, δήλωσε στο AFP μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 2 Απριλίου 2025 ότι «η εν λόγω φωτογραφία προέρχεται από έναν από τους συνεργάτες περιεχομένου μας, αλλά δεν ισχυριζόμαστε ότι έχουμε αποκλειστικά δικαιώματα σε αυτή». 

Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε επίσης σε ένα άρθρο του Κέλεϊ σχετικά με τη συλλογή το 2012 στο Vice Media Group εδώ.

Η ιστορία της συλλογής του παρουσιάστηκε σε ένα διαδικτυακό περιοδικό για τη φωτογραφία και την οπτική κουλτούρα εδώ. Αυτό το άρθρο περιέγραφε τον Κέλεϊ ως «ερασιτέχνη ιστορικό και θεατρικό συγγραφέα» που είχε δημιουργήσει το αρχείο του από παλιά ομαδικά πορτρέτα Αφροαμερικανών τα οποία «αγόρασε στο Ebay, σε υπαίθριες αγορές και σε πωλήσεις ακινήτων» σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει τις φυλετικές διακρίσεις και να ενθαρρύνει τους Αφροαμερικανούς άνδρες να αποδεχτούν τα συναισθήματά τους. 

Οι ίδιες πληροφορίες δημοσιεύθηκαν σε ένα άρθρο των New York Times το 2014 που παρουσίαζε τη συλλογή του Κέλεϊ.

Το AFP προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον Κέλεϊ αλλά δεν έλαβε απάντηση μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης.

Μπορείτε να βρείτε όλα τα άρθρα επαλήθευσης πληροφοριών του AFP σχετικά με τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα εδώ.