Προσοχή: Αυτές οι εικόνες Αιγυπτίων να αφήνουν μπουκάλια γεμάτα με φαγητό για τη Γάζα δημιουργήθηκαν με τεχνητή νοημοσύνη

Για πρώτη φορά μετά από μήνες, φορτηγά γεμάτα με διεθνή βοήθεια από την Αίγυπτο διέσχισαν στις 27 Ιουλίου το σημείο διέλευσης της Ράφα, που οδηγεί στο νότιο τμήμα των πολιορκημένων Παλαιστινιακών Εδαφών, μετά την ανακοίνωση από το Ισραήλ μιας περιορισμένης παύσης των μαχών για ανθρωπιστικούς σκοπούς (αρχειοθετημένο εδώ).

Οι ρίψεις τροφίμων ξανάρχισαν επίσης στην περιοχή, η οποία βρίσκεται υπό πολιορκία από το Ισραήλ από την έναρξη του πολέμου κατά της Χαμάς πριν από περίπου 22 μήνες, δημιουργώντας ελπίδες σε πολλούς Παλαιστίνιους που παρακολουθούσαν τα αλεξίπτωτα στον ουρανό (αρχειοθετημένο εδώ).

Έπειτα, πολλές εικόνες που έδειχναν μπουκάλια γεμάτα με κάτι που έμοιαζε με ρύζι ή αλεύρι να επιπλέει στη θάλασσα άρχισαν να κυκλοφορούν στο διαδίκτυο.

«Αιγύπτιοι ρίχνουν μπουκάλια με ρύζι και φακές στη θάλασσα ευχόμενοι να φτάσουν στη Γάζα Η πρωτοβουλία λέγεται "From the sea to the sea. A bottle of hope for Gaza"», γράφει αυτή η ανάρτηση στο Facebook από τις 29 Ιουλίου 2025, η οποία συγκέντρωσε 7.500 προβολές. 

Η ανάρτηση περιλάμβανε τρεις φωτογραφίες: η πρώτη δείχνει άνδρες να αφήνουν στη θάλασσα μπουκάλια γεμάτα με κάτι που υποτίθεται ότι είναι τροφή, η δεύτερη παρουσιάζει μπουκάλια να επιπλέουν οριζόντια στο νερό, ενώ η τρίτη απεικονίζει ένα μπουκάλι στη θάλασσα με μια λεζάντα στα αραβικά. Το κείμενο πάνω από τις φωτογραφίες γράφει στα αγγλικά «Βρεφικό γάλα, ρύζι και αλεύρι -- μια πρωτοβουλία Αιγύπτιων νέων που έβαλαν λίγο φαγητό σε μπουκάλια και τα πέταξαν στη θάλασσα, ελπίζοντας ότι θα έφτανε». 

Υπονοώντας ότι οι Αιγύπτιοι έστελναν τη δική τους βοήθεια στον παλαιστινιακό λαό, ένας χρήστης έγραψε: «Τώρα τους έπιασε ο πόνος. Όλες οι κυβερνήσεις ευθύνονται για την γενοκτονία της Παλαιστίνης, γιατί στηρίζουν το Ισραήλ». 

Από την έναρξη του πολέμου, η ελληνική κυβέρνηση έχει στείλει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων φαρμακευτικών και ιατρικών εφοδίων και ειδών προσωπικής υγιεινής. Ωστόσο, μόλις τον Δεκέμβριο του 2024, η Ελλάδα –η οποία έχει αναπτύξει στενή συνεργασία με το Ισραήλ στην άμυνα, την ασφάλεια και την ενέργεια– απείχε από την ψηφοφορία του ΟΗΕ σχετικά με τις υποχρεώσεις βοήθειας των Ισραηλινών προς τους Παλαιστινίους. 

Image

Στιγμιότυπο οθόνης της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Το πορτοκαλί «Χ» προστέθηκε από το AFP. Λήψη εικόνας: 30/7/2025

Οι εικόνες με τον ισχυρισμό κοινοποιήθηκαν και από άλλους χρήστες στο Facebook. Έγιναν επίσης viral σε άλλες γλώσσες, όπως τα γαλλικά, τα αγγλικά, τα ιταλικά, τα μπενγκάλι και τα αραβικά. 

Ωστόσο, παρόλο που πραγματοποιήθηκε όντως μια τέτοια πρωτοβουλία στην Αίγυπτο, οι συγκεκριμένες εικόνες δεν είναι αυθεντικές αλλά έχουν δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη (AI).

Αρκετές οπτικές ασυνέπειες

Μια ανάλυση που πραγματοποίησε η γαλλόφωνη υπηρεσία ελέγχου γεγονότων του AFP χρησιμοποιώντας το εργαλείο ανίχνευσης τεχνητής νοημοσύνης Hive, το οποίο ειδικεύεται στην επαλήθευση εικόνων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχε πιθανότητα 99,9% αυτά τα οπτικά στοιχεία να έχουν δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη.

Πράγματι, μια προσεκτική εξέταση των εικόνων αποκαλύπτει αρκετές οπτικές ασυνέπειες, τυπικές των εικόνων που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη. Ειδικότερα, σε μια από τις εικόνες, ο αντίχειρας του χεριού στο κέντρο της εικόνας φαίνεται παραμορφωμένος. Επίσης, τα μπουκάλια, παρόλο που είναι γεμάτα, επιπλέουν με έναν απίθανο τρόπο, αψηφώντας τους νόμους της φυσικής. Ακόμη, τα άτομα στην εικόνα είναι όλα τοποθετημένα με τον ίδιο τρόπο και προς την ίδια κατεύθυνση, με έναν επίσης αφύσικο τρόπο.

Image

Στιγμιότυπο οθόνης με την εικόνα τεχνητής νοημοσύνης που τραβήχτηκε από το X στις 28/07/2025 (αριστερά) και το αποτέλεσμα του εργαλείου Hive (δεξιά). Οπτικές ασυνέπειες επισημαίνονται με χρωματιστά κουτιά από το AFP.

Σε μια άλλη φωτογραφία, απεικονίζεται ένα μπουκάλι με την αραβική επιγραφή «Ο αιγυπτιακός λαός για τη Γάζα» να επιπλέει κάθετα στην επιφάνεια του νερού. Μια τρίτη εικόνα δείχνει επίσης τα γεμάτα μπουκάλια να επιπλέουν αρκετά ψηλά στην επιφάνεια της θάλασσας, παρά το υποτιθέμενο βάρος τους. 

Image

Στιγμιότυπο οθόνης μιας παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Οπτικές ασυνέπειες επισημαίνονται από το AFP με κόκκινο χρώμα. Το πορτοκαλί «Χ» προστέθηκε από το AFP. Λήψη εικόνας: 30/7/2025

Κάνοντας μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας εντοπίσαμε αναρτήσεις με παρόμοιες εικόνες που πιστεύεται ότι απεικονίζουν την ίδια σκηνή. 

Και πάλι, εμφανίζονται αρκετές οπτικές ασυνέπειες: παραμορφωμένα πρόσωπα, ένα ασυνήθιστα μακρύ χέρι, δυσανάλογα δάχτυλα και μπουκάλια που αιωρούνται στον αέρα. Επιπλέον, στην κάτω δεξιά γωνία της εικόνας, εμφανίζεται η λέξη «Grok».

Το Grok είναι το λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης του X που επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργούν εικόνες δωρεάν από απλές περιγραφές κειμένου. Ωστόσο, το παραγόμενο περιεχόμενο συχνά παρουσιάζει τις ατέλειες που χαρακτηρίζουν τις απεικονίσεις τεχνητής νοημοσύνης: άκαμπτες στάσεις, επαναλήψεις στοιχείων, ανατομικά σφάλματα ή ασυνάρτητες προοπτικές.

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν στο να καταλάβουμε εάν μια εικόνα έχει δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη, όπως έχει προηγουμένως εξηγήσει το AFP σε άρθρο του.

Image

Στιγμιότυπο οθόνης που τραβήχτηκε από τον γαλλικό ιστότοπο «Infoliberaire» στις 28/07/2025. Τα χρωματιστά κουτιά που επισημαίνουν τις οπτικές ασυνέπειες και το σήμα του Grok προστέθηκαν από το AFP

Στις ελληνικές αναρτήσεις υπάρχει και μια άλλη εικόνα που δείχνει δύο μπουκάλια γεμάτα με κάτι που μοιάζει με ρύζι ή όσπρια να επιπλέουν. Τα απολύτως όρθια μπουκάλια φαίνεται να επιπλέουν με αφύσικο τρόπο. 

Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας μάς οδήγησε σε μια άλλη εκδοχή της εικόνας από τον γαλλικό ιστότοπο infolibertaire.net, όπου εμφανίζεται και πάλι το σήμα του «Grok». 

Image

Στιγμιότυπα οθόνης μιας παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook με εικόνες δημιουργημένες με τεχνητή νοημοσύνη (αριστερά) και μιας εικόνας AI στον γαλλικό ιστότοπο infolibertaire.net (δεξιά) όπου το σήμα του Grok επισημαίνεται με κόκκινο χρώμα. Το πορτοκαλί «Χ» προστέθηκε από το AFP. Λήψη εικόνας: 30/7/2025

Η ανθρωπιστική βοήθεια εξακολουθεί να είναι πολύ περιορισμένη

Παρόλο που οι εικόνες που κυκλοφορούν μαζικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι αυθεντικές, είναι εμπνευσμένες από μια πραγματική πρωτοβουλία.

Στις 23 Ιουλίου, ένας άνδρας βιντεοσκοπήθηκε να πετάει πλαστικά μπουκάλια στη θάλασσα.

«Συγχωρήστε μας, αδέρφια μας! Συγχωρήστε μας. Είμαστε ανίκανοι να κάνουμε οτιδήποτε για εσάς!» ακούγεται να λέει σε ένα βίντεο που μεταδόθηκε από το Middle East Eye, ένα αγγλόφωνο μέσο ενημέρωσης αφιερωμένο σε ειδήσεις από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική (αρχειοθετημένο εδώ).

Αυτή η συμβολική και «απελπισμένη» χειρονομία αποτελεί μέρος μιας πρωτοβουλίας με τίτλο: «Από τη θάλασσα στη θάλασσα - ένα μπουκάλι ελπίδας για τη Γάζα», που ξεκίνησε από «Αιγύπτιους πολίτες τρομοκρατημένους από τις εικόνες λιμού» που βρίσκονται σε εξέλιξη στα Παλαιστινιακά Εδάφη, εξηγεί το αγγλόφωνο μέσο ενημέρωσης The New Arab (αρχειοθετημένο εδώ).

Γεμίζουν μπουκάλια του ενός ή δύο λίτρων με ρύζι, γάλα ή δημητριακά πριν τα πετάξουν στη Μεσόγειο. Κάλεσαν επίσης πολίτες άλλων χωρών όπως η Λιβύη, η Τυνησία, η Αλγερία και το Μαρόκο να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία.

Το Ισραήλ ανακοίνωσε στις 28 Ιουλίου ότι η βοήθεια που μεταφέρθηκε με 120 φορτηγά «διανεμήθηκε» εντός της περιοχής από τον ΟΗΕ και διεθνείς οργανώσεις, αφού την Κυριακή ανακοίνωσε μια παύση των συγκρούσεων σε ημερήσια βάση σε αρκετές περιοχές.

Το Ισραήλ, το οποίο ελέγχει κάθε πρόσβαση στη Γάζα, αρνείται οποιονδήποτε αποκλεισμό της βοήθειας, κατηγορώντας το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς ότι λεηλατεί αποστολές και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις ότι δεν τις διανέμουν.

Από την άλλη, οι οργανώσεις υποστηρίζουν ότι το Ισραήλ επιβάλλει υπερβολικούς περιορισμούς που τις εμποδίζουν να επιτελέσουν το έργο τους.

Η Ολοκληρωμένη Ταξινόμηση Φάσεων Επισιτιστικής Ασφάλειας (IPC), η διεθνής υπηρεσία παρακολούθησης της πείνας που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ, δήλωσε στις 29 Ιουλίου ότι το «χειρότερο σενάριο λιμού βρίσκεται σε εξέλιξη στη Γάζα», όπου το Ισραήλ έχει επιτρέψει την είσοδο νέων φορτηγών ανθρωπιστικής βοήθειας, την οποία οι διεθνείς οργανισμοί θεωρούν, σε αυτό το στάδιο, ανεπαρκή.

Η Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή, UNRWA, προειδοποίησε ότι χρειάζονται καθημερινά τουλάχιστον 500 με 600 φορτηγά με τρόφιμα, φάρμακα και προϊόντα υγιεινής για να καλυφθούν οι ανάγκες του πληθυσμού της Γάζας.

Ο πόλεμος πυροδοτήθηκε από μια άνευ προηγουμένου επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 1.219 ανθρώπων από την ισραηλινή πλευρά, κυρίως αμάχων, σύμφωνα με καταμέτρηση του AFP που βασίζεται σε επίσημα στοιχεία (αρχειοθετημένο εδώ).

Σε απάντηση, το Ισραήλ εξαπέλυσε μια επίθεση που άφησε τουλάχιστον 60.000 νεκρούς στη Γάζα, κυρίως αμάχους, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Υγείας της Χαμάς, τα οποία θεωρούνται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ (αρχειοθετημένο εδώ).

Τη στιγμή που η διεθνής πίεση προς το Ισραήλ εντείνεται για τον τερματισμό του πολέμου, ο ΟΗΕ, υπό την πίεση της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας, εξετάζει από τις 28 Ιουλίου το αβέβαιο μέλλον της λύσης των δύο κρατών, ισραηλινού και παλαιστινιακού.