Παραπλανητική σύγκριση για την επιστημονική έρευνα σχετικά με Covid-19, καρκίνο, και γρίπη
- Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε πριν τουλάχιστον ένα έτος.
- Δημοσιεύθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021 στις 17:14
- 10 λεπτά ανάγνωσης
- Του/Της: Σταύρος Μαλιχούδης, AFP Ελλάδα
Πνευματικά δικαιώματα © AFP 2017-2024. Οποιαδήποτε εμπορική χρήση αυτού του περιεχομένου απαιτεί συνδρομή. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα.
«Δεν υπάρχει εμβόλιο για το AIDS παρότι πέρασαν 40 χρόνια ερευνών! Δεν υπάρχει κανένα αποτελεσματικό εμβόλιο κατά της γρίπης! Δεν υπάρχει κανένα εμβόλιο κατά του καρκίνου παρότι πέρασαν 100 χρόνια! Ξαφνικά από το τίποτα εμφανίζεται ένας μυστηριώδης ιός και μέσα σε ένα έτος ανακάλυψαν το εμβόλιο και εκβιάζουν τους ανθρώπους με προστίματα και φυλάκιση κατ' οίκον να το πάρουν?», αναφέρεται σε ανάρτηση που αρχικά έγινε στο Facebook στις 21 Σεπτεμβρίου 2021.
Τις τελευταίες δέκα ημέρες, η ίδια εικόνα που παρουσιάζει αυτούς τους ισχυρισμούς έχει κοινοποιηθεί από πολλούς χρήστες στο Facebook (παραδείγματα εδώ, εδώ, εδώ, εδώ). Έχει συγκεντρώσει συνολικά πάνω από 1.100 κοινοποιήσεις, ιδίως σε ομάδες κατά του εμβολιασμού, όπου τα μέλη εκφράζουν την καχυποψία τους κατά της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας των εμβολίων κατά της Covid-19.
Οι ίδιοι ισχυρισμοί εμφανίστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κι άλλων χωρών, και έχουν ελεγχθεί από το AFP στη Γαλλία και την Αυστραλία. Ωστόσο, μπορούν να οδηγήσουν σε παραπλανητικά συμπεράσματα.
Τα εμβόλια είναι απαραίτητα για την πρόληψη ορισμένων τύπων καρκίνου. Υπάρχουν επιστημονικοί λόγοι για τους οποίους δεν υπάρχει εμβόλιο κατά του AIDS/HIV, ενώ η αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της γρίπης εκτιμάται σε 70-90%, σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ). Επιπλέον, δεν είναι απολύτως ακριβές να λέμε ότι τα εμβόλια κατά της Covid-19 «εφευρέθηκαν μέσα σε μόλις ένα χρόνο».
Τα εμβόλια βοηθούν στην καταπολέμηση ορισμένων μορφών καρκίνου
Ας ξεκινήσουμε με τους ισχυρισμούς σχετικά με τον καρκίνο, ο οποίος, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αποτελεί κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν 10 εκατομμύρια θανάτους το 2020. Κατ' αρχάς, ίσως είναι χρήσιμο να σημειώσουμε τι ακριβώς είναι ο καρκίνος και πώς δρα.
Το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου εξηγεί εδώ ότι ο καρκίνος είναι μια κατηγορία συναφών ασθενειών, που προκαλούνται κυρίως από κύτταρα τα οποία αρχίζουν να διαιρούνται και να εξαπλώνονται στους γύρω ιστούς. «Καθώς τα κύτταρα γίνονται όλο και πιο ανώμαλα, τα παλιά ή κατεστραμμένα κύτταρα επιβιώνουν ενώ θα έπρεπε να πεθάνουν και νέα κύτταρα σχηματίζονται όταν δεν χρειάζονται. Αυτά τα επιπλέον κύτταρα μπορούν να διαιρούνται χωρίς διακοπή και μπορεί να σχηματίσουν όγκους», αναφέρεται στην ιστοσελίδα.
Η ιολόγος του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αυστραλίας, αναπληρώτρια καθηγήτρια Allison Imrie, εξήγησε στο AFP στις 15 Δεκεμβρίου 2020 ότι ο καρκίνος δεν είναι ένα μόνο μικρόβιο ή μια αλλαγή στο σώμα, σε αντίθεση με την Covid-19 που προκαλείται από έναν και μόνο ιό (Sars-CoV-2). Ο καρκίνος μπορεί να προκληθεί από μια πληθώρα διαφορετικών αιτιών, συμπεριλαμβανομένων των ιών, είπε η ίδια. «Η καταπολέμηση της Covid-19 είναι ευκολότερη, καθώς πρόκειται για μια ασθένεια που προκαλείται από μόλυνση με έναν ιό», δήλωσε η ίδια.
Μόνο το 12-20% του συνόλου των καρκίνων προκαλείται από ιούς. Αλλά δεν είναι ακριβής ο ισχυρισμός ότι δεν υπάρχουν εμβόλια για τον καρκίνο, καθώς έχει αποδειχθεί ότι τα εμβόλια συμβάλλουν στην πρόληψη ορισμένων καρκίνων που προκαλούνται από ιούς, εξηγείται σε αυτό το άρθρο της Αμερικανικής Εταιρείας Μικροβιολογίας.
Η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), σε αυτό το ενημερωτικό ερωτηματολόγιο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της, παρουσιάζει το ερώτημα: «Υπάρχει κάποιος τύπος εμβολίου για την πρόληψη του καρκίνου;». Η απάντηση που δίνεται είναι θετική:
«Ναι. Το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β εμποδίζει τη λοίμωξη του ιού της ηπατίτιδας Β (HBV), η οποία είναι παράγων κινδύνου για καρκίνο του ήπατος. Και ένα εμβόλιο για την παρεμπόδιση λοίμωξης από τον ιό του ανθρώπινου θηλώματος (HPV), το οποίο (σε σπάνιες περιπτώσεις) μπορεί να προκαλέσει καρκίνο τραχήλου».
Η ΕΟΠΕ εξηγεί επίσης τι κάνουν άλλα εμβόλια κατά του καρκίνου, για τα οποία αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται έρευνα:
«Όπως τα παραδοσιακά εμβόλια που παρέχονται στα παιδιά, τα εμβόλια του καρκίνου είναι σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να παρακινούν το ανοσοποιητικό σύστημα να δράσει εναντίον ενός συγκεκριμένου στόχου μέσα στο σώμα μας. Τα εμβόλια του καρκίνου λειτουργούν με σκοπό την κινητοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος ώστε να μπορεί να αναγνωρίσει μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη πάνω στα κύτταρα του όγκου και στη συνέχεια να επιτεθεί και να καταστρέψει το συγκεκριμένο κύτταρο.».
Η ΕΟΠΕ σημειώνει επίσης ότι «δοκιμάζονται πολλά υποσχόμενα εμβόλια για καρκίνους του αίματος, όπως το λέμφωμα και η χρόνια λευχαιμία». «Τα εμβόλια αυτά μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικά επειδή τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος κυκλοφορούν στο αίμα και έχουν άμεση πρόσβαση στα κύτταρα του όγκου», σημειώνεται. «Ίσως να χρειαστούν 5-10 χρόνια μέχρις ότου φτάσουμε στην τελειοποίηση των εμβολίων καρκίνου. Ίσως τότε να μπορέσουμε να δώσουμε στους ασθενείς όλα αυτά τα πλεονεκτήματα».
Η έρευνα πάνω σε θεραπείες και εμβόλια για τον καρκίνο είναι πολύ πιο πολύπλοκη και δύσκολη από ό,τι, για παράδειγμα, για τον κορονοϊό, επειδή τα καρκινικά κύτταρα αναπτύσσονται συνεχώς. Και, όπως εξηγεί η Γερμανική Αντικαρκινική Εταιρεία (DKFZ), οι καρκίνοι αναπτύσσουν επίσης μια εναλλακτική στρατηγική κατά της ανοσολογικής απόκρισης, για παράδειγμα, κάνοντας τον εαυτό τους «αόρατο» για το ανοσοποιητικό σύστημα ή αναστέλλοντας την ανοσολογική απόκριση. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ξεφύγουν από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Πολλές διαφορετικές μεταλλάξεις της γρίπης
Η γρίπη είναι μια οξεία αναπνευστική νόσος που προκαλείται από ιούς της γρίπης. Μπορεί να μεταδοθεί από το ένα άτομο στο άλλο όταν ο ασθενής βήχει, φτερνίζεται ή μιλάει.
Στην Ελλάδα, τα περισσότερα κρούσματα γρίπης εμφανίζονται μεταξύ Οκτωβρίου και Απριλίου, με την κορύφωσή τους να παρατηρείται κατά τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο. Ο ΕΟΔΥ σημειώνει ότι «ο εμβολιασμός κατά της εποχικής γρίπης είναι το καλύτερο και ασφαλέστερο διαθέσιμο μέσο πρόληψης της νόσου. Επειδή ο ιός της γρίπης μπορεί να μεταλλαχθεί, ο εμβολιασμός πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο με έμφαση σε συγκεκριμένες ομάδες αυξημένου κινδύνου για εμβολιασμό».
Χρειάζονται περίπου δύο εβδομάδες για να δημιουργήσει ο οργανισμός προστατευτικά αντισώματα κατά της γρίπης. Όσον αφορά το πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο κατά της γρίπης, o EODY σημειώνει:
«Όταν οι ιοί της γρίπης που περιλαμβάνει το εμβόλιο είναι παρόμοιοι με τους ιούς που κυκλοφορούν τη συγκεκριμένη περίοδο, είναι πολύ αποτελεσματικό. Από μελέτες που έχουν γίνει, έχει δειχθεί ότι προστατεύεται από τη νόσο το 70-90% των ατόμων που εμβολιάζονται. Στους ηλικιωμένους και σε αυτούς που πάσχουν από σοβαρά χρόνια νοσήματα το εμβόλιο συχνά είναι λιγότερο αποτελεσματικό, αλλά ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις μειώνει τις εισαγωγές στο νοσοκομείο και τους θανάτους από επιπλοκές.».
Οι πολλές διαφορετικές μεταλλάξεις της γρίπης είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο οι πολίτες πρέπει να επαναλαμβάνουν τον εμβολιασμό τους κάθε χρόνο, και για τον οποίο η αποτελεσματικότητα κατά του ιού δεν μπορεί να φθάσει στο μέγιστο επίπεδο. Όπως σημειώνει ο ΕΟΔΥ: «Οι ιοί της γρίπης μεταβάλλονται συνεχώς. Σε γενικές γραμμές, σε κάθε περίοδο γρίπης υπάρχουν στελέχη του ιού που έχουν μικρές διαφορές από αυτά της προηγούμενης περιόδου. Για το λόγο αυτό η σύνθεση του εμβολίου αλλάζει κάθε χρόνο».
Όπως εξηγούν εδώ οι αμερικανικές υγειονομικές αρχές, το CDC, οι ιοί της γρίπης αλλάζουν συνεχώς, ενώ οι ειδικοί πρέπει να επιλέγουν ποιους ιούς θα συμπεριλάβουν στο εμβόλιο πολλούς μήνες πριν, ώστε το εμβόλιο να παραχθεί και να παραδοθεί εγκαίρως. Εδώ, το CDC εξηγεί επίσης ότι το εμβόλιο της εποχικής γρίπης προστατεύει από τους ιούς της γρίπης που σύμφωνα με την έρευνα μπορεί να είναι πιο συνηθισμένοι κατά την επερχόμενη περίοδο.
Ο AIDS/HIV διαφέρει πολύ από τον SARS-CoV-2
Ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) επιτίθεται στα κύτταρα του σώματος που βοηθούν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων και των ασθενειών και μπορεί να οδηγήσει στο σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS). Ο ιός μεταδίδεται κατά κύριο λόγο κατά τη διάρκεια σεξ χωρίς προφυλάξεις και μπορεί να αποβεί μοιραίος.
Ωστόσο, τα φάρμακα που είναι πλέον διαθέσιμα για τον HIV εμποδίζουν την υποβάθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με τον ιό. Τα άτομα που είναι θετικά στον HIV είναι πλέον συχνά σε θέση να ζήσουν μια υγιή και μακρά ζωή. Ορισμένα φάρμακα έχει αποδειχθεί ότι αποτρέπουν ακόμη και τη μετάδοση του ιού.
Όμως, η σύγκριση «δύο τόσο διαφορετικών ασθενειών» όπως το AIDS και ο SARS-CoV-2 είναι «ανόητη», εξήγησε στο AFP ο Γάλλος καθηγητής Jean-Daniel Lelièvre, επικεφαλής του τμήματος κλινικής ανοσολογίας στο CHU Henri Mondor και επικεφαλής της κλινικής έρευνας στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Εμβολίων, τον περασμένο Δεκέμβριο.
Ο καθηγητής Lelièvre εξήγησε γιατί η έρευνα για το εμβόλιο κατά της Covid-19 προχώρησε τόσο γρήγορα, ενώ δεν έχει εφευρεθεί ακόμη εμβόλιο κατά του AIDS:
«Είναι πολύ απλό: βασικά έχουμε εμβόλια για ασθένειες που θεραπεύονται, δηλαδή για ασθένειες από τις οποίες έχουμε φυσική προστασία. Με την ιλαρά, τη γρίπη, την ηπατίτιδα Β , υπάρχει μια φυσική ανοσία που δημιουργείται. Στην περίπτωση του Sars-Cov-2, θα θεραπευτούμε επειδή δημιουργούμε αντισώματα κατά του Sars-Cov-2. Έτσι αναπαράγουμε [με το εμβόλιο] αυτό που κάνει η φύση, επειδή γνωρίζουμε ακριβώς πώς ο ανθρώπινος οργανισμός αμύνεται απέναντι σε αυτόν τον ιό», είπε.
«Τώρα, αν πάρουμε πολύπλοκες μολυσματικές ασθένειες, όπως ο HIV, τίποτα δεν τις θεραπεύει. Η ανοσολογική απάντηση στον HIV δεν συμβαίνει, είναι ατελής. Ο HIV καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα. Γι' αυτό λοιπόν. ο παραλληλισμός μεταξύ [του HIV και του Sars-Cov-2] είναι αδύνατος», κατέληξε ο καθηγητής Lelièvre.
Τα εμβόλια Covid-19 δεν ανακαλύφθηκαν εξ ολοκλήρου «μέσα σε ένα χρόνο»
Όσον αφορά τα εμβόλια κατά της Covid-19, υπάρχουν δύο ζητήματα που πρέπει να εξηγηθούν σε σχέση με τα γρήγορα χρονικά περιθώρια με τα οποία έχουν διατεθεί στο κοινό.
Πρώτον, αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι απολύτως ακριβές να ισχυριστεί κανείς ότι όλα τους «εφευρέθηκαν μέσα σε ένα χρόνο», καθώς η ανακάλυψή της τους βασίζεται σε επιστημονικές έρευνες ετών. Δεύτερον, ότι από τη στιγμή που εφευρέθηκαν, η αδειοδότησή τους έγινε με ταχείς ρυθμούς, αν και, όπως σημειώνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), αυτό δεν σημαίνει ότι έγινε οποιοσδήποτε συμβιβασμός όσον αφορά την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους.
Η ταχεία άφιξη ορισμένων από αυτά τα εμβόλια εξηγείται από «μια σημαντική τεχνολογική εξέλιξη, το αγγελιοφόρο RNA", την τεχνολογία που χρησιμοποιείται από τα εμβόλια Pfizer/BioNTech και Moderna, «η οποία κατέστησε δυνατή την επιτάχυνση της διαδικασίας», δήλωσε στο AFP ο καθηγητής Olivier Schwartz, ιολόγος και επικεφαλής της Μονάδας Ιών και Ανοσίας στο Ινστιτούτο Παστέρ.
Επιπλέον, όπως σημείωσε ο καθηγητής Lelièvre, ο SARS-CoV-2 δεν διαφέρει πολύ από τον Mers-CoV και τον SARS-CoV-1, που οδήγησαν σε επιδημία στη νοτιοανατολική Ασία το 2003. «Είχαμε κάνει όλη αυτή την έρευνα για το εμβόλιο για τον Sars-Cov-1. Είχε φτάσει μέχρι τις δοκιμές φάσης 1, αλλά η ασθένεια σταμάτησε, οπότε δεν είχαμε καταφέρει να φτάσουμε μέχρι τη φάση 3. Ως προς το εμβόλιο, βρισκόμασταν σε ιδανική θέση, επειδή πρόκειται για έναν νέο ιό, αλλά πολύ κοντινό στον άλλο, για τον οποίο είχαμε όλη τη γνώση», εξήγησε.
«Αν το Sars-Cov-2 είχε εμφανιστεί στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όπως η έρευνα για το εμβόλιο κατά του HIV, θα είχε πάρει πολύ περισσότερο χρόνο», εξήγησε ο καθηγητής. Όπως σημειώνεται σε αυτό το άρθρο στο Nature, «εκατοντάδες επιστήμονες είχαν εργαστεί πάνω σε εμβόλια mRNA για δεκαετίες πριν η πανδημία του κορονοϊού φέρει μια σημαντική ανακάλυψη».
Τα εμβόλια κατά του Covid-19 έχουν λάβει άδεια επείγουσας κυκλοφορίας
Τον Δεκέμβριο του 2020, σε ανάρτησή του στο Facebook, ο Ηλίας Μόσιαλος, καθηγητής πολιτικής υγείας στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου, εξήγησε πώς ήταν δυνατόν η έγκριση των εμβολιών κατά της Covid-19 να γίνει τόσο γρήγορα. «Η πρωτοφανής ταχύτητα της ανάπτυξης των εμβολίων δεν επιτεύχθηκε τυχαία ή με επιστημονικές εκπτώσεις», δήλωσε.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ), ο αρμόδιος φορέας για τον έλεγχο των φαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει επιτρέψει τη χρήση τεσσάρων εμβολίων κατά της Covid-19. Διαθέτουν «άδεια κυκλοφορίας υπό όρους», η οποία μπορεί να χορηγηθεί σε περιόδους έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, όπως μια πανδημία.
Όπως έχουμε σημειώσει σε προηγούμενο σχετικό fact check, ο EMA εξηγεί λεπτομερώς στον ιστότοπό του ότι ακολουθήθηκαν όλα τα απαραίτητα βήματα για το εμβόλιο Covid-19, όπως ακριβώς θα γινόταν για την έγκριση οποιουδήποτε εμβολίου.
«Τα εμβόλια Covid-19 αναπτύσσονται σύμφωνα με τις ίδιες νομικές απαιτήσεις για τη φαρμακευτική ποιότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα όπως για και τα άλλα φάρμακα», εξηγεί ο EMA. Η διαδικασία, ωστόσο, επιταχύνθηκε λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της πανδημίας: ενώ σύμφωνα με τον EMA, το τυπικό χρονοδιάγραμμα για την αξιολόγηση ενός φαρμάκου είναι το πολύ 210 εργάσιμες ημέρες, ο EMA αντιμετωπίζει την εμπορική διαθεσιμότητα των προϊόντων που σχετίζονται με την Covid-19 σε ταχύτερο χρονικό πλαίσιο, επιτρέποντας τη μείωση του χρόνου αξιολόγησης σε λιγότερο από 150 ημέρες.
Όπως εξηγεί ο ΕΜΑ, έχει θέσει σε εφαρμογή μια ειδική ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων και διαδικασίες ταχείας εξέτασης για την αξιολόγηση των αιτήσεων υψηλής ποιότητας των εταιρειών στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα, εξασφαλίζοντας παράλληλα αξιόπιστες επιστημονικές γνωμοδοτήσεις.
Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;
Επικοινωνήστε μαζί μας
