Οι ανεμογεννήτριες της ScottishPower Renewables απεικονίζονται στο χερσαίο αιολικό πάρκο Whitelee στο Eaglesham Moor, νοτιοδυτικά της Γλασκώβης, στις 17 Ιανουαρίου 2022. ( AFP / ANDY BUCHANAN)

Οι ισχυρισμοί σχετικά με δέντρα που κόβονται στη Σκωτία για την κατασκευή αιολικών πάρκων, υστερούν σε θεματικό περιερχόμενο

  • Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε πριν τουλάχιστον ένα έτος.
  • Δημοσιεύθηκε στις 24 Αυγούστου 2022 στις 15:15
  • 6 λεπτά ανάγνωσης
  • Του/Της: Théophile BLOUDANIS, AFP Ελλάδα
Στην Ελλάδα κοινοποιούνται αναρτήσεις με τον ισχυρισμό ότι «14 εκατομμύρια δέντρα έχουν κοπεί στη Σκωτία για να δημιουργηθεί χώρος για αιολικά πάρκα», στο πλαίσιο μιας αφήγησης που αρνείται την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, ενώ ο αριθμός αυτός προέρχεται πράγματι από την επίσημη υπηρεσία της Σκωτίας που διαχειρίζεται τα δάση της χώρας, η ίδια υπηρεσία επισημαίνει ότι πρόκειται για ένα κλάσμα του αριθμού των δέντρων που φυτεύτηκαν κατά την ίδια 20ετία. Επιπλέον, λένε ότι τα δέντρα δεν προέρχονται από «αρχαία δάση», όπως ισχυρίζονται ορισμένες από τις αναρτήσεις στο Facebook, και ότι θα είχαν σε κάθε περίπτωση υλοτομηθεί για χρήση ως εμπορική ξυλεία.

«Σκωτία... 14.000.000 δέντρα... Ναι σωστά διάβασες, δεκατέσσερα εκατομμύρια, μεταξύ αυτών και υπεραιωνόβια δέντρα μέσα σε αρχαία δάση, κόπηκαν για να γίνουν αιολικά πάρκα...», αναφέρει μια ανάρτηση στο Facebook στις 14 Αυγούστου.

Η δημοσίευση κοινοποιεί ένα βίντεο που δείχνει μια ανεμογεννήτρια να παίρνει φωτιά και στη συνέχεια να καταρρέει μέσα σε ένα τεράστιο σύννεφο καπνού.

Image
Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 23/08/2022

Άλλες αναρτήσεις έχουν εντοπιστεί στο Facebook εδώ και εδώ και στο Twitter εδώ. Τα τελευταία δεν κοινοποιούν βίντεο αλλά ένα στιγμιότυπο ενός άρθρου με τον τίτλο: «Η Σκωτία έκοψε 14 εκατομμύρια δέντρα για να ανοίξει δρόμο για ανεμογεννήτριες».

Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά έχουν αφαιρεθεί από το συνολικό νοηματικό περιεχόμενο. Το AFP διαπίστωσε μετά από έρευνα ότι σύμφωνα με τον οργανισμό που αποτελεί την πηγή του αριθμού, τα 14 εκατομμύρια δέντρα κόπηκαν σε διάστημα 20 ετών και σε περιοχές που θα χρησιμοποιούνταν ούτως ή άλλως για εμπορική ξυλεία.

Ένα άρθρο από το 2020

Μετά από μια αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά σε διάφορες μηχανές αναζήτησης, βρήκαμε ένα άρθρο από τον ιστότοπο energynewsbeat.com, που δημοσιεύθηκε στις 12 Αυγούστου.

Ωστόσο, κατόπιν περαιτέρω έρευνας, μπορέσαμε να εντοπίσουμε το αρχικό άρθρο στον ιστότοπο της σκωτσέζικης εφημερίδας The Herald και φέρει ημερομηνία 29 Φεβρουαρίου 2020.

Το άρθρο αναφέρει όντως ότι σχεδόν 14 εκατομμύρια δέντρα έχουν κοπεί για να «δημιουργηθεί χώρος για 21 αιολικά πάρκα», επικαλούμενο στοιχεία από τον οργανισμό Forestry and Land Scotland (FLS), το τμήμα που είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση και την προώθηση της εθνικής δασικής περιουσίας της Σκωτίας. Ωστόσο, αναφέρεται ότι αυτά τα εκατομμύρια δέντρα έχουν κοπεί από το 2000, δηλαδή σε διάστημα 20 ετών.

Το AFP επικοινώνησε με το FLS σχετικά με τα στοιχεία αυτά. Σε ένα εμαιλ στις 23 Αυγούστου, ο υπεύθυνος μέσων ενημέρωσης της FSL Paul Munro δήλωσε: «κατά την 20ετή περίοδο από το 2000 έως το 2020 τα δέντρα που κόπηκαν για αιολικά πάρκα σε γη που διαχειριζόμαστε (η FLS διαχειρίζεται περίπου το 10% της γης της Σκωτίας, η οποία ενσωματώνει περίπου το ένα τρίτο όλων των δασών της Σκωτίας) ανήλθαν σε 13,9 εκατομμύρια». Είπε ότι τα δέντρα που κόπηκαν με αυτόν τον τρόπο «θα έχουν περάσει στην αλυσίδα εφοδιασμού ξυλείας» και ότι «επρόκειτο για εμπορική καλλιέργεια που, σε κάθε περίπτωση, θα είχε υλοτομηθεί σε κάποιο στάδιο».

«Μέχρι σήμερα, η ποσότητα των δασικών εκτάσεων που αφαιρέθηκαν σε όλα τα εθνικά δάση και τις εκτάσεις (που διαχειρίζεται η FLS) της Σκωτίας για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων δεν είναι ούτε το 1% της συνολικής έκτασης των δασών που διαχειρίζεται η FLS», πρόσθεσε αυτός ο οργανισμός.

Image
Οι ανεμογεννήτριες της ScottishPower Renewables απεικονίζονται στο χερσαίο αιολικό πάρκο Whitelee στο Eaglesham Moor, νοτιοδυτικά της Γλασκώβης, στις 17 Ιανουαρίου 2022. ( AFP / ANDY BUCHANAN)

«Κατά την ίδια εικοσαετή περίοδο ο αριθμός των δέντρων που φυτεύτηκαν στη Σκωτία (από το σύνολο των συντηρητών των δασών, όχι μόνο από την FLS) ήταν 272 εκατομμύρια», επισήμανε ο Paul Munro. Πρόσθεσε ότι «αυτό δεν περιλαμβάνει τη φύτευση αναπληρωματικών αποθεμάτων σε εμπορικές περιοχές: κατά μέσο όρο, η FLS θα φυτέψει 25 εκατομμύρια δέντρα κάθε χρόνο ως αναπληρωματικές φυτεύσεις εμπορικών καλλιεργειών».

Επιπλέον, ο υπεύθυνος για τα μέσα ενημέρωσης εξήγησε ότι «υπάρχει μια σαφής πολιτική για να ελέγχεται η υλοτόμηση στα δάση της Σκωτίας και αυτό έχει δώσει έμφαση στο να διατηρούνται τα δάση όσο γίνεται και να πραγματοποιούν αντισταθμιστικές φυτεύσεις, εάν απαιτείται, ως μέρος της ενεργειακής πολιτικής».

«Όταν πρόκειται για τα εθνικά δάση και τις εκτάσεις της Σκωτίας - με τον τρόπο που τις διαχειρίζεται ο Forestry and Land Scotland - όλοι οι εργολάβοι των κατασκευαστικών εταιριών που προτείνουν έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις εκτάσεις που διαχειρίζεται η FLS, πρέπει να ακολουθούν αυτή την πολιτική», δήλωσε ο Paul Munro.

Όσον αφορά τα «αρχαία δάση» που αναφέρονται στην παραπλανητική ανάρτηση στο Facebook, ο Paul Munro απάντησε ότι ο FLS δεν διαχειρίζεται τέτοιου είδους δέντρα ή δάση στα εδάφη της. Τα δέντρα προς υλοτόμηση «είναι για εμπορική χρήση, δεν είναι 'αρχαία δάση'», δήλωσε.

Το AFP επικοινώνησε επίσης με τον Δρ Casey Ryan, αναγνώστη του τμήματος Οικοσυστημικών Υπηρεσιών και Παγκόσμιας Αλλαγής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Εξήγησε ότι ο αριθμός των 13,9 εκατομμυρίων «ακούγεται σαν να πρόκειται για πολλά δέντρα, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι αφορούν ένα ελάχιστο ποσοστό των δασών της Σκωτίας"».

«Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις τα δάση που έχουν χαθεί δεν θα είχαν ούτως ή άλλως υψηλή αξία βιοποικιλότητας, καθώς θα ήταν φυτείες εξωτικών ειδών. Είναι επίσης πιθανό ότι μεγάλο μέρος του άνθρακα που δεσμεύεται από τα δέντρα που χάθηκαν θα εξακολουθεί να δεσμεύεται εάν το ξύλο χρησιμοποιήθηκε για οικοδομικά υλικά», πρόσθεσε ο Ryan.

Image
Το Loch Nevis απεικονίζεται από ένα μονοπάτι πάνω από το Inverie στη χερσόνησο Knoydart, στα Highlands της Σκωτίας στις 20 Μαΐου 2020. ( AFP / ANDY BUCHANAN)

Εξήγησε περαιτέρω ότι «όλες οι εξελίξεις και οι αλλαγές στις χρήσεις γης αποτελούν συμβιβασμό. Δεν διαθέτουμε 'πλεονάζουσα΄ γη - οπότε κάθε νέα ανάπτυξη, όπως οι ανεμογεννήτριες, θα έχει κάποιες αρνητικές επιπτώσεις αλλά και διάφορα επιδιωκόμενα οφέλη».

«Στην προκειμένη περίπτωση, δεν νομίζω ότι η απώλεια δασών για να δημιουργηθεί χώρος για ανεμογεννήτριες είναι ουσιαστική όσον αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ή τις επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα», είπε.

Η αιολική ενέργεια αντιπροσωπεύει σχεδόν το 66% (8.742 MW) της εγκατεστημένης ισχύος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της Σκωτίας το 2022 (13.263 MW), σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Scottish Renewables. Το 2021, η αιολική ενέργεια παρήγαγε το 63% (17.266 GWh) της ηλεκτρικής ενέργειας στη Σκωτία, μεταξύ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (27.234 GWh).

Ένα βίντεο τουλάχιστον από το 2016

Η πρώτη ανάρτηση στο Facebook κοινοποιεί ένα βίντεο με μια ανεμογεννήτρια να πιάνει φωτιά και να καταρρέει μέσα σε ένα σύννεφο καπνού.

Χωρίς να προσδιορίζεται η ημερομηνία και ο τόπος όπου έλαβε χώρα το περιστατικό, το βίντεο θα μπορούσε να παρερμηνευτεί ότι η πυρκαγιά σε αυτή την ανεμογεννήτρια έλαβε χώρα στη Σκωτία, ενδεχομένως πρόσφατα.

Έπειτα από μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο, μπορέσαμε να διαπιστώσουμε ότι το βίντεο εμφανίστηκε στις 18 Ιανουαρίου 2016, σε λογαριασμό στο Facebook ενός προφανώς Νεοζηλανδού χρήστη, χωρίς να προσδιορίζεται ούτε ο τόπος ούτε η ημερομηνία αυτού του περιστατικού.

Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές η AFP δεν είχε καταφέρει να προσδιορίσει περαιτέρω την ημερομηνία και την ώρα της καταγραφής.

Αφηγήσεις που αρνούνται την κλιματική αλλαγή

Ορισμένες αναρτήσεις στο Facebook που μοιράζονται τους ισχυρισμούς για τα δάση της Σκωτίας, όπως εδώ, περιγράφουν επίσης την κλιματική αλλαγή ως «παραμύθι» ή την αμφισβητούν.

Το AFP έχει δημοσιεύσει αρκετά άρθρα επαλήθευσης σχετικά με ισχυρισμούς που αρνούνται την ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής, όπως εδώ, ή σχετικά με ισχυρισμούς που αναφέρονται επίσης στην κλιματική αλλαγή ως «παραμύθι», όπως εδώ. Επιπλέον, το AFP έχει επίσης επαληθεύσει παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με την πράσινη ενέργεια και ιδιαίτερα την αιολική ενέργεια εδώ.

Σε σχέση με την έντονη ζέστη που σημειώθηκε φέτος και τις τεράστιες πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα, ο κίνδυνος δασικών πυρκαγιών αυξάνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με αυτό το άρθρο του 2020 που δημοσίευσε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO), ένας εξειδικευμένος οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών.

Βασίζεται σε επικαιροποιημένη ανασκόπηση του Σεπτεμβρίου 2020 από διεθνώς αναγνωρισμένους επιστήμονες στην πλατφόρμα ScienceBrief, η οποία ανέλυσε 116 επιστημονικά άρθρα που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 2013 και 2020 και αφορούσαν τις δασικές πυρκαγιές στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες και τη νοτιοανατολική Αυστραλία.

Σε έκθεση που δημοσιεύτηκε στην ΕΡΤ, Έλληνες εμπειρογνώμονες δηλώνουν επίσης ότι οι καύσωνες και οι πυρκαγιές είναι συνέπεια της κλιματικής αλλαγής.

Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;

Επικοινωνήστε μαζί μας