Ψευδείς ισχυρισμοί σχετικά με φωτογραφίες γυναίκας που τραυματίστηκε από βομβαρδισμό στην Ουκρανία
- Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε πριν τουλάχιστον ένα έτος.
- Δημοσιεύθηκε στις 24 Μαρτίου 2022 στις 20:15
- Επικαιροποιήθηκε 25 Μαρτίου 2022 στις 09:19
- 7 λεπτά ανάγνωσης
- Του/Της: Elias HUUHTANEN, Petros KONSTANTINIDIS, AFP Φινλανδία
Πνευματικά δικαιώματα © AFP 2017-2025. Οποιαδήποτε εμπορική χρήση αυτού του περιεχομένου απαιτεί συνδρομή. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα.
Μετά τον βομβαρδισμό μια πολυκατοικίας στην πόλη Τσουχούιφ της ανατολικής Ουκρανίας από τα ρώσικα στρατεύματα στις 24 Φεβρουαρίου 2022, φωτογραφίες που απεικονίζουν μία γυναίκα που επέζησε της επίθεσης να αιμορραγεί και να έχει εφαρμόσει επιδέσμους έγιναν viral, καθώς επρόκειτο για ένα από τα πρώτα θύματα του πολέμου στην Ουκρανία. Ωστόσο, η αυθεντικότητα των εικόνων αμφισβητήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε ιστότοπους, με χρήστες να υποστηρίζουν ότι η ίδια γυναίκα απεικονίζεται σε φωτογραφίες από έκρηξη αερίου στη ρωσική πόλη Μαγκνιτογκόρσκ πριν 4 χρόνια.
«Οτιδήποτε βλέπετε και ακούτε στα ΜΜΕ είναι συνήθως ψέματα κατασκευασμενα παίδες», γράφει ένας χρήστης σε ανάρτηση στο Facebook. «"Βορβαδισαν [sic] οι κακοί Ρώσοι αμάχους λέει στην Ουκρανία" λένε και έδειξαν αυτήν την φωτο. Έλα όμως που αυτή η φωτογραφία είναι του 2018 από έκρηξη σωλήνων φυσικού αερίου σε κτήριο», συνεχίζει η ανάρτηση, πριν να προσθέσει σαρκαστικά: «Ο Πουτιν λέει παρολίγο να σκοτώσει την γριά γυναίκα!».
Το κείμενο συνοδεύεται από μια εικόνα που δείχνει μια σειρά από εξώφυλλα διεθνών εφημερίδων από τις 25 Φεβρουαρίου 2022, στα οποία βλέπουμε φωτογραφίες της γυναίκας και τίτλους για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Κάτω από αυτό, βλέπουμε λήψη εικόνας από μια ανάρτηση στο Facebook που γράφει: «Δεν θέλω να φανώ αναίσθητη, αλλά απλά αναρωτιέμαι γιατί τα ΜΜΕ χρησιμοποιούν την ίδια γυναίκα που το 2018 επέζησε από έκρηξη αερίου και φέτος επέζησε από πυραύλους στην Ουκρανία».
«Τροφή για σκέψη...η γυναίκα που παρουσιάζεται σαν θύμα βομβαρδισμών ήταν επίσης θύμα έκρηξης φυσικού Αερίου το 2018» διαβάζουμε σε μια ανάρτηση στο Τουίτερ με τις ίδιες εικόνες. Κι άλλες αναρτήσεις στο Facebook (εδώ, εδώ) αναπαράγουν τον ίδιο ισχυρισμό, ενώ το ίδιο έχουν κάνει και μερικές ιστοσελίδες (εδώ και εδώ).
Ωστόσο, στον ιστότοπο του διεθνούς πρακτορείου ειδήσεων της Τουρκίας, Anadolu, η λεζάντα της φωτογραφίας της γυναίκας που βλέπουμε στις αναρτήσεις με τον ψευδή ισχυρισμό λέει πως η λήψη έγινε στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ενώ τα μεταδεδομένα που δίνει ο ιστότοπος δείχνουν πως η φωτογραφία δημοσιεύθηκε στις 12:01 της ίδιας ημέρας.
«Η τραυματισμένη Ολένα Κουρίλο αφού μια εναέρια επίθεση προκάλεσε ζημιές σε μια πολυκατοικία στην πόλη Τσουχούιφ, στο όμπλαστ του Χαρκόβου, στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου 2022» διαβάζουμε στη λεζάντα. Ο Wolfgang Schwan αναφέρεται ως ο φωτογράφος.
Στις 25 Φεβρουαρίου, το πρακτορείο Anadolu δημοσίευσε άρθρο που αναφέρεται στη χρήση των φωτογραφιών του πρακτορείου όπου απεικονίζεται η Κουρίλο από ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο.
Tο AFP επικοινώνησε με το τμήμα φωτογραφίας του Anadolu σχετικά με μία από τις φωτογραφίες του Schwan από το ίδιο συμβάν, η οποία μάλιστα έχει χρησιμοποιηθεί σε διάφορες γλώσσες για να υποστηρίξει τον ίδιο ψευδή ισχυρισμό (εδώ, εδώ). Το τουρκικό πρακτορείο επιβεβαίωσε ότι η φωτογραφία είναι πρόσφατη και υπογράμμισε πως κι άλλοι φωτορεπόρτερ τράβηξαν παρόμοιες εικόνες και βίντεο της Κουρίλο στο ίδιο σημείο.
«Άλλα μέσα πήραν και συνεντεύξεις από την ίδια γυναίκα που εμφανίζεται στη φωτογραφία», είπε το Anadolu στο AFP μέσω email στις 2 Μαρτίου 2022. «Είναι σαφές πως η φωτογραφία είναι πρόσφατη, ο φωτορεπόρτερ μας βρίσκεται στην περιοχή για περισσότερο από έναν μήνα» πρόσθεσε το πρακτορείο.
Το AFP έβγαλε βίντεο και φωτογραφίες με την τραυματισμένη γυναίκα
Ο βιντεολήπτης του AFP Kadir Demir και ο φωτογράφος του AFP Άρης Μεσσήνης βρέθηκαν στο σημείο της επίθεσης την 24η Φεβρουαρίου του 2022. Το AFP δημοσίευσε υλικό όπου εμφανίζεται το κατεστραμμένο κτίριο την ίδια ημέρα και έκανε ρεπορτάζ για τις ζημιές που προκάλεσε ο βομβαρδισμός του κτιρίου από τα ρωσικά στρατεύματα.
Ο Demir επιβεβαίωσε πως τα πλάνα τραβήχτηκαν κοντά στο στρατιωτικό αεροδρόμιο του Τσουχούιφ. Το AFP πήρε μάλιστα και συνέντευξη από την Κουρίλο:
Μια σύγκριση μεταξύ του υλικού του AFP με τη φωτογραφία του Anadolu κάνει σαφές ότι πρόκειται για το ίδιο συμβάν. Τα υφάσματα που φαίνονται να κρέμονται από τα παράθυρα, αλλά και η πράσινη κολώνα πίσω από την Κουρίλο δείχνουν ότι οι εικόνες είναι από το ίδιο μέρος.
Μια από τις φωτογραφίες που εμφανίζεται στις αναρτήσεις με τον ψευδή ισχυρισμό δείχνουν το μάγουλο της Κουρίλο να είναι καλυμμένο με επίδεσμο, όπως και το σημείο πάνω από το φρύδι της. Τη φωτογραφία αυτή τράβηξε ο πολυβραβευμένος φωτορεπόρτερ του AFP Άρης Μεσσήνης, διευθυντής του τμήματος φωτογραφίας του πρακτορείου στην Αθήνα.
Ο Αναπληρωτής Διευθυντής Ειδήσεων του AFP, υπεύθυνος για το τμήμα φωτογραφίας, Eric Baradat, επιβεβαίωσε ότι η φωτογραφία τραβήχτηκε στο Τσουχούιφ, στις 24 Φεβρουαρίου.
«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Ο Άρης είναι ένας εμπιστεύσιμος φωτογράφος του AFP με κύρος, ο οποίος έχει καλύψει πολλές συγκρούσεις. Την ίδια ημέρα έβγαλε κι άλλες φωτογραφίες με θύματα από τον βομβαρδισμό. Αυτή η φωτογραφία δεν είναι από το 2018», είπε ο Baradat.
Δεν υπάρχει σύνδεση με την έκρηξη αερίου στο Μαγκνιτογκόρσκ
Αν και όντως σημειώθηκε έκρηξη αερίου σε μια ψηλή πολυκατοικία στην πόλη Μαγκνιτογκόρσκ της κεντρικής Ρωσίας στις 31 Δεκεμβρίου του 2018, οι λεπτομέρειες του κτιρίου δείχνουν πως δεν πρόκειται για το ίδιο κτίριο με αυτό που απεικονίζεται στις φωτογραφίες των αναρτήσεων του Φεβρουαρίου 2022 με την Κουρίλο.
Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του AFP, η έκρηξη αυτή, που κόστισε τη ζωή περισσότερων από 30 ανθρώπων στη Ρωσία, έλαβε χώρα σε ένα δεκαώροφο κτίριο. Το κτίριο που χτυπήθηκε στην Ουκρανία έχει μόλις πέντε ορόφους (συμπεριλαμβανομένου του ισογείου).
Κάνοντας αντίστροφη αναζήτηση εικόνας με τις φωτογραφίες που απεικονίζουν την Κουρίλο, δεν βρήκαμε παλιότερες φωτογραφίες που να συνδέονται καθ' οποιονδήποτε τρόπο με την έκρηξη αερίου στο Μαγκνιτογκόρσκ.
Αντίδραση στους ψευδείς ισχυρισμούς
Η Ολένα Κουρίλο αντέδρασε στον ισχυρισμό ότι οι φωτογραφίες που την δείχνουν τραυματισμένη δεν είναι αυθεντικές μέσω ενός λογαριασμού στο Instagram με όνομα χρήστη «katesarsis», τον οποίο διαχειρίζεται μια νεαρή γυναίκα που χρησιμοποιεί το όνομα Κατερίνα και συστήνεται ως κόρη της Κουρίλο.
Συγκεκριμένα, στις 25 Φεβρουαρίου του 2022, στον λογαριασμό δημοσιεύθηκε ένα βίντεο στο οποίο βλέπουμε την Κουρίλο να μιλάει στην κάμερα, διαψεύδοντας τους ισχυρισμούς περί μη αυθεντικών φωτογραφιών και εξηγώντας τα τραύματά της.
«Σήμερα η μητέρα μου επιτέλους επανήλθε από το σοκ και τράβηξε αυτό το βίντεο, αφού της το ζήτησα», γράφει η περιγραφή της ανάρτησης. «Ρώσοι, αυτό δεν είναι ψεύτικο», τονίζει το κείμενο που συνοδεύει το βίντεο.
«Για όσους νομίζουν πως αυτό είναι ένα ακόμα στημένο βίντεο ή μια στημένη φωτογραφία: είμαι πραγματική, δεν είμαι ηθοποιός», λέει η Κουρίλο στην αρχή του βίντεο. Την βλέπουμε με γάζες στο πρόσωπό της, ενώ το ένα της μάτι είναι εμφανώς κόκκινο, γεμάτο με αίμα. Στη συνέχεια, η τραυματισμένη γυναίκα μιλάει για την πληγή στο μάτι της.
Δύο ημέρες αργότερα, στις 27 Φεβρουαρίου, στον ίδιο λογαριασμό δημοσιεύθηκε μια live συζήτηση μεταξύ της Κατερίνα και της Κουρίλο, κατά την οποία μιλούν για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Για να επιβεβαιώσει την ταυτότητά της, η Κουρίλο έβγαλε μια φωτογραφία στην οποία κρατά κάτι που μοιάζει με ταυτοποιητικό έγγραφο, και η οποία δημοσιεύθηκε στον ίδιο λογαριασμό, επίσης στις 27 Φεβρουαρίου. Στο έγγραφο, κάτω από τη φωτογραφία αναγράφεται στο κυριλλικό αλφάβητο: Курило Олена, δηλαδή Κουρίλο Ολένα.
Όπως φαίνεται εδώ, το αρχείο που κρατά η γυναίκα στην εικόνα μοιάζει με το διαβατήριο των Ουκρανών πολιτών, ένα εσωτερικής χρήσης έγγραφο που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1993. Σημειώνεται πως τα έγγραφα αυτού του είδους ισχύουν μέχρι και σήμερα.
Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, το διαδίκτυο έχει κατακλυστεί με παραπληροφόρηση, με διάφορους ψευδείς ισχυρισμούς, εικόνες και βίντεο να παρατίθενται εκτός πλαισίου με στόχο να παραπλανήσουν το κοινό. Τo AFP έχει ήδη ελέγξει κάποιες τέτοιες περιπτώσεις εδώ, εδώ και εδώ.
Υπάρχει περιεχόμενο που θα θέλατε να ελέγξει το AFP;
Επικοινωνήστε μαζί μας
